Ljósmæðrablaðið - 01.12.2011, Blaðsíða 34

34 Ljósmæðrablaðið - desember 2011
Heilbrigðisstofnun Suðurnesja
Miklar breytingar hafa orðið á
fæðingardeildinni í Keflavík undanfarið.
Skurðstofum HSS var lokað 1.maí 2010,
minnkaði því þjónustustigið úr C2 niður í D1
samkvæmt leiðbeiningum um val á fæðingar-
stað frá Landlæknisembættinu. Nú er miðað við
að þær konur sem geta fætt hér séu ekki með
neina áhættuþætti á meðgöngu og í fæðingu.
Miklar umræður sköpuðust á Suðurnesjum
um lokun skurðstofunnar sem varð til þess
að mikil hræðsla greip um sig meðal barns-
hafandi kvenna og fjölskyldna þeirra. En um
svipað leyti byrjaði Margrét Knútsdóttir ljós-
móðir og yogaleiðbeinandi með námskeið
fyrir barnshafandi konur sem varð strax mjög
vinsælt. Hafði Margrét jákvæð áhrif á konur
hér á Suðurnesjum sem dró mikið úr hræðslu
hjá þeim með fræðslu og góðum undir-
búningi. Konur fóru að hafa trú á sjálfan sig og
eðlilegum fæðingum og völdu frekar að fæða
í sinni heimabyggð. Deildin hefur verið með
240-280 fæðingar á ári en eftir lokun á skurð-
stofunum fóru þær í 147 fæðingar á einu ári sem
er í rauninni minni fækkun en við bjuggumst
við. Vatnsfæðingar hafa verið frá árinu 1998
og hafa farið stigvaxandi með hverju árinu og
sérstaklega eftir að þjónustustigið lækkaði. Nú
eru vatnsfæðingar 45% af fæðingum við HSS.
Þær verkjastillingar sem eru í boði auk vatnsins
eru nálastungur, ilmkjarnameðferðir, glaðloft,
pethidín og phenergan.
Sameining mæðraverndar og
fæðingardeildar
Á þessu ári var tekin ákvörðun um að
sameina mæðraverndina og fæðingardeildina í
eina deild og hefur deildin fengið nafnið Ljós-
mæðravaktin. Með sameiningunni er verið
að hagræða en jafnframt að bæta þjónustuna
með því að leggja áherslu á samfellda ljós-
mæðraþjónustu í barneignarferlinu. Allar
ljósmæður sinna nú mæðravernd og er hver
ljósmóðir með einn dag í viku í mæðravernd.
Reynt verður að hafa sömu ljósmóður sem
sinnir foreldrum í gegnum allt barneignarferlið.
Barneignarþjónustan á að vera þannig að
hún sé sniðin að þörfum foreldra, og með
samfelldri þjónustu er hægt að koma frekar til
móts við þarfir og óskir foreldra. Með þessari
sameiningunni er einnig verið að tryggja gott
aðgengi að ljósmæðrum fyrir barnshafandi
konur og fjölskyldu þeirra á Suðurnesjum.
Breytingar á húsnæði
Gerðar voru miklar breytingar á húsnæði
deildarinnar vegna sameiningar, mæðraverndin
sem hefur alltaf verið staðsett á heilsugæslunni
fluttist upp á fæðingardeild. Sængurlegustofum
var fækkað úr fjórum í þrjár og einnig var
barnastofu breytt í mæðraverndarstofu. Deildin
er nú með tvær stofur fyrir mæðraverndina,
aðstöðu til að setja konur í rit, litla barnastofu,
eina fæðingastofu með baði, tvö einbýli og eitt
tvíbýli. Ljósmæður eru mjög ánægðar með
þessar breytingar þar sem þær eru nú allar stað-
settar á einum stað.
Undirbúningsnálastungur
Ljósmæður á HSS byrjuðu á þeirri nýjung
fyrir tveim árum að bjóða upp á svokall-
aðar undirbúningsnálar. Þær virka þannig
að konur koma frá 36 viku einu sinni í viku
í undirbúningsnálar fram að fæðingu. Við
ákváðum að bjóða upp á þessa meðferð þar
sem rannsóknir hafa sýnt að undirbúnings-
nálar auka líkur á eðlilega fæðingu. Þegar
konur koma í nálar fá þær einnig tækifæri
til að ræða um væntanlegu fæðinguna. Í
leiðinni ná þær að mynda tengsl við ljós-
mæður deildarinnar sem gefur þeim aukið
öryggi og traust.
Fæðingar í heimabyggð
Mikilvægt er að halda fæðingum í
heimabyggð og að konur í eðlilegri fæðingu
þurfi ekki að fara inn á hátæknisjúkrahús.
Það kemur fram í rannsóknum að fæðingar-
staðir hafa áhrif á ljósmæðraþjónustuna og
að ljósmæðrum finnst erfiðara að styðja
við eðlilegt ferli fæðingar á hátæknisjúkra-
húsum. Það er talið er að umhverfi hafi
áhrif á líðan kvenna í fæðingu og hafa rann-
sakendur sett fram þá tilgátu að læknis-
vætt umhverfi eykur á kvíða hjá konum.
Á ljósmæðrastýrðum fæðingarstöðum þar
sem áhersla er á eðlilegt ferli fæðingar eru
minni líkur á erfiðum fæðingum, inngripum,
notkun verkjalyfja, hríðarörvandi lyfja
og spangarklippingu. En meiri líkur á
jákvæðari fæðingarupplifun og samfelldri
þjónustu (Davis o.fl., 2011).
Jónína Birgisdóttir, yfirljósmóðir
Ljósmæðravaktar HSS
og Steina Þórey Ragnarsdóttir,
ljósmóðir HSS
Heimildarskrá
Davis, Baddock, Pairman ofl. (2011) Planned place of
birth in New-Zealand: Does it affect mode of birth
and intervention rates among low-risk women?
Birth, 38(2), 111-119.
Töluverðar breytingar hafa orðið á þjónustu við barnshafandi konur og þá sérstaklega á
landsbyggðinni. Komnar eru leiðbeiningar um val á fæðingarstað útgefnar af Landlæknisem-
bættinu árið 2007. Töluverður niðurskurður á fjárlögum hafa gert það að verkum að heilbrigð-
isstofnanir á landsbyggðinni hafa þurft að endurskoða sína starfsemi. Okkur í ritnefndinni
langaði að fá fréttir frá nokkrum stöðum úti á landi sem sinna barneignarþjónustu til að vita
hvernig hljóðið er í þeim.
FRÉTTIR AF LANDSBYGGÐINNI
Steina Þórey með mæðraskoðun á Ljósmæðravaktinni