Ljósmæðrablaðið - 01.06.2016, Blaðsíða 21

21Ljósmæðrablaðið - júní 2016
áfallaröskun meðal ljósmæðra og með því að vera meðvituð um
sálfræðileg áhrif vinnunnar eru auknar líkur á að það geti hjálpað til
við að efla og vernda andlega vellíðan (Leinweber og Rowe, 2010).
Umhyggja yfirmanns gagnvart starfsmanni, hvetjandi, styðjandi og
þægilegur starfsandi ásamt hvatningu fyrir vel unnin störf eru þættir
sem taldir eru auka starfsánægju (Steinunn Hrafnsdóttir, 2004). Þeir
sem hafa menntað sig til þeirra starfa sem þeir sinna og hafa valið
starf vegna köllunar eru líklegri til að blómstra í starfi en þeir sem
sinna störfum sínum á öðrum forsendum. Það að starfa við öryggi,
áskorun, jákvæðni, fjölbreytni og ábyrgð í starfi er einnig mikilvægt
ásamt því að eignast vini og kunningja í vinnu (Peterson, Park, Hall
og Seligman, 2009).
Hamingja á vinnustað eykur lífsgæði fólks, jafnt í einkalífi þess
og í samfélagi við annað fólk. Það er mikilvægt að einstaklingar
hafi ánægju af vinnunni sinni, finnist starfið hæfilega ögrandi og að
starfið nýti og ýti undir notkun styrkleika einstaklingsins (Steger,
Dik og Shim, 2009). Vellíðan í vinnu er líkleg til að hafa áhrif á það
hvort einstaklingur helst í starfi (Fisher, 2010).
Vertu upp á þitt besta
Styrkleikar eru eftirsóknarverðir eiginleikar sem einstaklingar hafa
og er einn af þeim þáttum sem jákvæð sálfræði leggur mikla áherslu
á. Peterson og Seligman (2004) gerðu stóra rannsókn á sammann-
legum styrkleikum í heiminum og nýttu þær niðurstöður við gerð
VIA-styrkleikagreiningar sem er ein mest notaða aðferðin til að
greina styrkleika í dag (Peterson, 2006). Ástæða er til þess að hvetja
lesendur til þess að fara á heimasíðuna www.viacharacter.org og
greina þar styrkleika sína án endurgjalds. Þar er einnig mikið af rann-
sóknum sem tengjast þessu efni.
Samkvæmt Clipton og Anderson árið 2001 getum við aukið innsæi
í eigið líf, eflt sjálfstraust og aukið bjartsýni með því að þekkja og
nýta styrkleika okkar (í Hefferon og Boniwell, 2011). Rannsókn
sem gerð var árið 2011 á tengslum vellíðanar og notkunar styrkleika
leiddi í ljós að þeir sem sögðust nota styrkleika sína meðvitað þróuðu
með sér aukna vellíðan. Í þriggja og sex mánaða eftirfylgd var
aukin notkun styrkleika tengd betri sjálfsmynd, lífsorku, jákvæðum
áhrifum og minni upplifun á streitu, sem er í samræmi við kenningar
Peterson og Seligman (2004). Þeir sem nota styrkleika sína meðvitað
og ekki síst á annan hátt en vanalega hafa meira sjálfsálit og búa yfir
meiri orku og lífsneista. Einnig hafa þeir almennt jákvæðari upplifun
af lífinu miðað við þá sem ekki nýta styrkleika sína meðvitað (Selig-
man, Steen, Park og Peterson, 2005). Talað er um að það að nota
styrkleikana gefi fólki aukna orku fremur en taka frá því orku (Peter-
son, 2006).
Þessar niðurstöður sýna fram á að ástæða er til að leggja áherslu á
að byggja upp styrkleika, því ef notkun styrkleika leiðir til aukinnar
vellíðanar til lengri tíma getur það byggt upp langtíma seiglu hjá
einstaklingum og hjálpað fólki að vera upp á sitt besta (Wood,
Linley, Kashdan og Hurling, 2011). Rannsóknir hafa sýnt að það að
nýta styrkleika sína í vinnu hefur mikil áhrif í þá átt að efla starfsá-
nægju, skuldbindingu og að finna tilgang með vinnunni sinni (Berg
og Karlsen, 2012). Með því að þekkja styrkleika okkar og nýta þá
getum við haft áhrif á það hvernig okkur líður í vinnunni sem hefur
áhrif á daglegt líf.
Jákvæðar tilfinningar og hugarfar
Hugarfar er það viðhorf sem einstaklingurinn tileinkar sér og hefur
áhrif á það hvernig hann lifir lífinu. Þeir sem trúa því að við fæðumst
með ákveðna, óbreytanlega hæfileika og eiginleika eru með festu-
hugarfar. Fólk sem býr yfir gróskuhugarfari trúir því að með reynslu,
fyrirhöfn og þátttöku geti fólk vaxið og þroskast. Litið er svo á að
þó við séum fædd með mismunandi hæfileika þá geti þeir þróast í
gegnum lífið. Þeir sem búa yfir gróskuhugarfari eiga auðveldara með
að takast á við krefjandi aðstæður. Þeir eru ekki hræddir við mistök
og eru því opnir fyrir því að fara nýjar leiðir til árangurs. Í grósku-
hugarfari felst að það að leggja hart að sér sé ómissandi hluti af því
að ná árangri og því er ekki litið á bakslag sem mistök heldur hluta
af ferlinu (Hefferon og Boniwell, 2011). Mikilvægt er að hafa í huga
að einstaklingur þarf ekki að vera annaðhvort með festu- eða grósku-
hugarfar, hann getur notað festuhugarfar í ákveðnum aðstæðum en
gróskuhugarfar á öðrum tímum eða í öðrum aðstæðum. Því geta
flestir þróað með sér gróskuhugarfar.
Jákvæðar tilfinningar hafa góð áhrif á líf okkar. Rannsóknir
Fredrickson síðustu áratugi á jákvæðum tilfinningum hafa leitt í
ljós að jákvæðar tilfinningar víkka hugsun okkar, geta unnið gegn
neikvæðum tilfinningum og byggja upp seiglu. Að víkka hugs-
anasviðið felur í sér að við erum reiðubúnari að „hugsa út fyrir
boxið“, þ.e. sjá fleiri möguleika en ef við erum neikvæð. Á þann
hátt verðum við meira skapandi í hugsun og máli og þannig lausn-
amiðaðri. Þegar við finnum fyrir jákvæðum tilfinningum tengjumst
við öðrum frekar og leyfum okkur að finna til samkenndar með
öðru fólki. Með jákvæðari tilfinningum sjáum við hlutina í víðara
samhengi, sjáum frekar sjónarhorn annarra, myndum sterkari
sambönd við aðra og metum sjálf okkur og aðra á jákvæðari máta (í
Hefferon og Boniwell, 2011).
Við getum aukið jákvæðar tilfinningar með því að gefa þeim
aukið vægi í daglegu lífi og gefa þeim meiri gaum. Það er fullt af
jákvæðum hlutum í kringum okkur ef við bara horfum eftir þeim og
veitum þeim athygli. Hér er það spurningin um það sem við getum
sjálf gert til að hafa áhrif á líf okkar og vellíðan.
Góðvild í eigin garð
Að sýna sjálfum sér góðvild (e. self-compassion) snýst einfaldlega
um það að beina velvild sinni inn á við. Að sýna sjálfum sér góðvild
felur í sér að sýna sjálfum sér hlýju og skilning, t.d. þegar við finnum
til, mistekst eitthvað eða þegar við tökumst á við erfiðar aðstæður í
lífinu sem við höfum ekki stjórn á. Góðvild í eigin garð tengist styrk-
leikum eins og bjartsýni, visku og forvitni. Með góðvild í eigin garð
róum við okkur og sýnum okkur elsku þegar við tökumst á við sárs-
auka okkar í staðinn fyrir að finna fyrir reiði þegar lífið er ekki alveg
eins og við viljum hafa það. Við fáum ekki alltaf það sem við viljum
og erum ekki alltaf nákvæmlega eins og við viljum vera en þetta er
bara hluti af því að vera manneskja. Við gleymum því gjarnan að
það að mistakast og að vera ófullkomin er eðlilegt (Germer og Neff,
2013).
Mikilvægt er að sýna sjálfum sér góðvild í þeim krefjandi
aðstæðum sem ljósmóðurstarfinu fylgja oft. Við erum að gera okkar
besta og þurfum að sætta okkur við það að stundum dugir okkar besta
ekki til að bæta eða breyta líðan skjólstæðinga okkar. Við þurfum
líka að huga að okkur sjálfum.
Hvað getum við gert?
Jákvæð inngrip hafa það markmið að auka hamingju og vellíðan. Þau
eru hugsuð fyrir alla þá sem vilja láta sér líða betur, óháð líðan þeirra
í upphafi (Seligman o.fl., 2005). Jákvæðum inngripum er lýst sem
meðferðum eða athöfnum sem miða að því að ýta undir jákvæðar
tilfinningar, hegðun eða hugsanir en ekki að því að laga eða að koma
í veg fyrir veikindi (Sin og Lyubomirsky, 2009).
Inngripin fela í sér mismunandi áherslur t.d. á hreyfingu, samveru,
hegðun og/eða líðan. Þau hafa áhrif á hugarfar einstaklinga og með
þeim er hægt að þjálfa og tileinka sér gróskuhugarfar. Talað er um
að notkun á jákvæðum inngripum auki meðvitund einstaklingsins
þannig að hann áttar sig á að hann geti haft áhrif á líðan sína og
niðurstöður með því að leggja sig fram (Morris, 2012). Aukinn fjöldi
rannsókna síðustu ára sýnir að hægt er að auka hamingju og vellíðan
Með því að þekkja styrkleika
okkar og nýta þá getum við haft
áfhrif á hverning okkur líður í
vinnunni.