Ljósmæðrablaðið - 01.06.2016, Blaðsíða 32

32 Ljósmæðrablaðið - júní 2016
58% en þó ekki nema 3% hjá fjölbyrjum. Hvað varðar börnin, þá er
nýburadauði (dáin á fyrsta mánuði) 2.72/1000. Í samanburði er þessi
tala 1.4/1000 á Íslandi 2014.
Óskalisti hinnar fæðandi konu er óþekkt fyrirbæri hér. Þær liggja
fyrir að mestu og hreyfa sig lítið. Reglur kveða á um að óheimilt
sé að fara úr rúmi eftir mænurótardeyfingu. Heimilt er að taka einn
aðstandanda með sér í fæðinguna og yfirleitt er það móðir konunnar
eða tengdamóðir. Eiginmaðurinn skýst meira inn af og til en er sjaldan
hennar aðal stuðningsaðili. Það eru ekki allar konur svo lánsamar að
hafa með sér aðstandanda og eitthvað er um að þær kæri sig ekki um
það. Aðstandendurnir eru oftar en ekki hlédrægir. Þeir eru duglegir að
biðja til Allah í fæðingunni og á það jafnframt við um konurnar sjálfar.
Mér finnst það virkilega notalegt að heyra þær biðja og skapar það
róandi stemningu mitt í öllum hamaganginum sem oft er á stofunum.
Að öðru leyti fer að öllu jöfnu lítið fyrir aðstandendunum.
Það sem stingur mig einna mest í hjartað hér er skortur á umhyggju.
Við ljósmæður tölum gjarnan um það að listin við ljósmóðurstarfið sé
einmitt að veita konunni og aðstandendum hennar umhyggju á ólíkan
hátt; með nærveru, uppörvandi samskiptum, nuddi og öðru þar sem
markmiðið er að auka vellíðan hennar og stuðla að aukinni stjórn
konunnar á aðstæðum. Tungumálaörðugleikar gera mér örðugt fyrir
að fylgjast með samskiptum almennt en hér er töluð arabíska. Mín
upplifun er þó sú að ljósmæðurnar tali oft til kvennanna í skipunar-
tón. Þær koma lítið sem ekkert við konurnar nema á tæknilegan hátt,
eins og t.d. þegar sett er upp nál. Ekkert er um faðmlög né kossa eftir
fæðinguna. Aldrei hef ég orðið vitni að því að ljósmóðir nuddi konu
eða veiti henni aðrar verkjastillandi meðferðir nema þær læknisfræði-
legu, eins og glaðloft, lyf og deyfingar. Ljósmæðranemar koma reglu-
lega á deildina. Með nemum fylgja oft nýir og ferskir vindar og er síður
líklegt að þær séu útbrunnar í vinnu. Ekki get ég hins vegar séð að þær
vinni neitt öðruvísi og að umhyggja sé eitthvað sem þeim sé uppálagt
að sýna. Vinna þeirra gengur út á verklega þætti og observation.
Ég hef mikið velt þessu fyrir mér enda er umhyggja, eins og áður
segir, einn af lykilþáttum ljósmóðurstarfsins. Menningin er á margan
hátt öðruvísi hér en heima. Barnsfæðing er fremur hversdagslegur
viðburður og ekkert til að gera stórmál úr að áliti fólks. Þú færð ekki
einhverja sérmeðferð þótt þú sért að fæða barn, þetta er bara hlutverk
þitt sem kona og daglegt brauð í hinum palestínska heimi. Ein af þeim
skýringum sem ég hef einnig fengið er sú, að fólk hefur búið við harð-
ræði og misrétti vegna hernáms Ísraelsmanna í tugi ára. Daglega eru
mannréttindi fólks fótum troðin og þetta umhyggjuleysi gæti verið ein
af birtingarmyndum þess ástands. Palestínskt þjóðfélag er einnig mjög
stéttskipt. Ljósmæður eru menntaðar og það gefur þeim ákveðið vald
til að vera við stjórn og skipa fyrir. Ég hef hins vegar komist að því að
snerting er langt í frá tabú hér um slóðir. Þær konur sem ég hef sinnt
hafa verið yfir sig ánægðar þegar ég hef kysst þær og knúsað, nuddað
og haldið í höndina á þeim.
Eins og áður segir þá er gerð episiotomia hjá meiri en helmingi
frumbyrja. Spöng þeirra er deyfð áður en episiotomian er gerð en það
læðist að mér sá grunur að ekki sé bætt mikið á þá deyfingu þegar
sauma á svæðið saman. Ekki er vaninn að deyfa urethral-svæðið og
labiur ef þar kemur rifa. Ég tala fyrir daufum eyrum um xylocain sprey
og staðbundna deyfingu. Svo mikið fékk þetta á mig að ég fékk sent
Xylocain sprey að heiman og hélt að það myndi vekja lukku. Því er
skemmst frá að segja að gjöfin frá Íslandi fékk fremur lítinn hljóm-
grunn meðal ljósmæðranna. Annað sem kom mér á óvart hér er að ljós-
mæðurnar virðast hafa takmarkaðan áhuga á að skiptast á hugmyndum
við mig um fæðingaþjónustuna og ræða mismunandi aðferðir. Að sjálf-
sögðu skýra tungumálaörðugleikar þetta að hluta en alls ekki að öllu
leyti, því flestar ljósmæðurnar eru ágætlega talandi á ensku.
Til gamans má geta þess að samveran í morgunmatnum er heil-
mikil upplifun og þar kemur glöggt fram hin arabíska gestrisni sem
er einstök. Ljósmæðurnar koma með brauð, hummus og ýmislegt
grænmeti að heiman sem borið er fram sameiginlega. Borðað er með
höndunum og ekkert tiltökumál að hafa fingurna í matnum. Þessu er
síðan skolað niður með vel sætu tei og líflegar umræður eru við borð-
haldið, á arabísku.
Starf mitt á The Holy Family Hospital síðastliðna 5 mánuði hefur
verið einkar áhugavert og lærdómsríkt, einkum og sér í lagi að upplifa
þennan menningarmun sem ég hef lýst hér að framan. Því er ekki að
neita, að ég mun meta íslenska fæðingaþjónustu enn betur en áður eftir
þessa vist
Að taka á móti börnum hér í Betlehem gefur ljósmóðurstarfinu
ákveðna upplifun sem seint gleymist.
Anna Rut Sverrisdóttir
ljósmóðir

HEIMILDIR:
Fæðingaskrá The Holy Family Hospital, 2015.
“Palestinian Women”; Palestinian academic society for the study of international affairs
(PASSIA), Jerusalem, 2015.
Nýbökuð móðir áamt aðtandanda og Önnu Rut.
Á kaffistofu starfsfólks.