Ljósmæðrablaðið - 01.12.2016, Side 4

4 Ljósmæðrablaðið - desember 2016
Það getur verið flókið að vera heilbrigðisstarfs-
maður á tækniöld og þá sérstaklega ljósmóðir.
Miklar tækniframfarir hafa átt sér stað og ég
held að við getum verið sammála um það að
oftast séu þær til góðs. Við getum skoðað barnið
í sónar frá nokkurra vikna og fram að fæðingu,
fundið þau börn sem ekki eiga lífsvon. Farið í
þrívíddarsónar til að sjá barnið betur. Einnig
er hægt að fylgjast með barninu með sírita á
meðgöngu og í fæðingu svo eitthvað sé nefnt.
En er þetta allt til góðs? Þó að tæknin sé til
staðar þurfa þá allar konur á henni að halda? Í
mars 2014 voru fæðingarhluti Hreiðursins og
fæðingardeild Landspítalans sameinuð í eina
fæðingardeild, fæðingarvaktina. Þar var strax
farið í það að standa vörð um eðlilegar fæðingar.
Konur voru flokkaðar niður eftir því hvort
þær voru með einhverja áhættuþætti eða ekki.
Konur sem eiga eðlilega meðgöngu að baki
og eru í sjálfkrafa sótt þurfa til dæmis ekki að
vera tengdar við sírita því rannsóknir sýna að það bætir ekki útkomu
fæðinga. Þá hefur einnig verið reynt að fækka innri skoðunum og
minnka notkun hríðaörvandi lyfja svo eitthvað sé nefnt. Notaðir eru
árangusmælar til að meta árangur af þessum þáttum. En hvað eru
árangusmælar? Þessu svara þær Anna Sigríður Vernharðsdóttir og
Elín Arna Gunnarsdóttir í grein í blaðinu, þar útskýra þær hvernig
viðmið voru fundin út og hvernig gengið hefur að vinna eftir þessum
vinnuleiðbeiningum. Ég velti því stundum fyrir mér hvað það hafa
verið miklar öfgar í umönnun kvenna í barneignarferlinu. Þegar við
bjuggum í torfkofunum var nánast engin mæðravernd, konurnar
fæddu heima hjá sér með aðstoð héraðsljósmóður. Eftir spítalavæð-
inguna fengu feðurnir ekki að vera viðstaddir fæðingarnar, konurnar
áttu helst að liggja á bakinu með fætur í stoðum þegar þær fæddu,
mikil notkun á sírita og miklar og flóknar reglur
um brjóstagjöf. Núna þurfum við aðeins að fara
til baka og ná jafnvægi. Verðum að muna það að
tæknin er til að aðstoða okkur en hún getur líka
þvælst fyrir okkur.
„Það er ekki hlutverk ljósmæðra, að taka barn
með töngum, en hitt þurfa þær að bera skyn á,
hvenær tangartak geti komið til mála. Svo að þær
geti látið nálgast lækni í tíma, ef svo ber undir“.
Svona byrjar grein sem Erla Dóris skrifar um
leyfi ljósmæðra til að nota tangir við fæðingar.
Það var árið 1910 sem íslensk ljósmóðir fékk
leyfi til að nota tangir í fæðingarhjálp, áður hafði
tveimur ljósmæðrum verið synjað um að nota
tangir. Mér fannst mjög merkilegt að lesa þessa
grein, ég ber mikla virðingu fyrir þeim ljós-
mæðrum sem unnu við fæðingarhjálp á þessum
tíma úti á landi, oft var langt að sækja lækni og
því hefur það örugglega verið mikilvægt fyrir
ljósmæður að geta notað tangir í fæðingum. Í
dag hugsa ég líka oft um ljósmæður sem starfa á landsbyggðinni. Til
dæmis er bara ein ljósmóðir starfandi á Ísafirði og gerð var frétt um
það á annarri hvorri sjónvarpsstöðinni í vetur. Fréttamaður fór vestur
til að ræða við framkvæmdastjóra hjúkrunar um þetta mál. Mér
fannst mjög merkilegt að ekkert viðtal var tekið við ljósmóðurina á
staðnum sem stendur vaktina allan sólarhringinn alla daga vikunnar.
Aðventan er skemmtilegur tími, í seinni tíð hefur mér fundist hún
vera jafnvel skemmtilegri en sjálf jólahátíðin. Þá er hægt að sækja
marga viðburði eins og tónleika. Auk þess gera margir vinnustaðir
sér dagamun og koma saman og borða góðan mat og hafa gaman,
þannig á líka aðventan að vera.
Ég óska ljósmæðrum, ættingjum þeirra og öðrum lesendum Ljós-
mæðrablaðsins gleðilegrar jólahátíðar og gæfu á nýju ári.
Er tæknin alltaf til góðs?
Hrafnhildur Ólafsdóttir,
ritstjóri Ljósmæðrablaðsins
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Ljósmæðrafélag Íslands óskar öllum ljósmæðrum og fjöskyldum
þeirra, gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári. Þökkum þeim fjölmörgu
ljósmæðrum sem unnið hafa óeigingjarnt starf fyrir félagið.
Með kærri kveðju - Stjórn Ljósmæðrafélags Íslands