Ljósmæðrablaðið - 01.12.2016, Side 18

18 Ljósmæðrablaðið - desember 2016
Bakgrunnur
Hinn 1. mars 2014 voru fæðingarhluti Hreiðursins og fæðingardeild
Landspítalans sameinuð í eina fæðingardeild, fæðingarvaktina. Ein
af þeim áskorunum sem við stóðum frammi fyrir þá var að standa
vörð um eðlilegar fæðingar því sá möguleiki er fyrir hendi að vinna
ljósmæðra með konum sem hafa áhættuþætti geti litað starfshætti
þeirra í vinnu með konum í eðlilegu ferli. Við fórum því af stað á
þessari nýju deild meðvituð um þessa áhættu og með vilja til að
standa vörð um eðlilegar fæðingar. Við vissum að það var mikil-
vægt að fylgjast stöðugt með árangri okkar og útkomu til að geta
fylgst með því hvort við værum að ná markmiðum okkar eða ekki.
Frá árinu 2011 höfum við á Landspítalanum verið í átaksverkefni
til að fækka alvarlegum spangarrifum við fæðingar og höfum fylgst
náið með útkomunni. Það útheimtir talsverða vinnu að taka saman
tölur og birta reglulega og stundum geta annir komið í veg fyrir
slíka vinnu og þá er hætt við að fólk sofni á verðinum. Við vissum
því að við þyrftum að nýta okkur tæknina til að gera okkur kleift að
hafa góðan aðgang að upplýsingum og fylgjast stöðugt með árangri.
Fyrirmyndin
Við höfðum heyrt af svokölluðum rauntímamælum sem voru í
notkun á bráðadeild Landspítalans. Rauntímamælarnir höfðu verið
þróaðir af starfsmönnum heilbrigðis- og upplýsingatæknideildar í
samvinnu við fagfólk og stjórnendur bráðadeildar. Mælar bráða-
deildar mæla fyrst og fremst þætti sem tengjast flæði sjúklinga, svo
sem biðtíma, fjölda og þess háttar. Þannig eru aðgengilegar áreið-
anlegar upplýsingar á hverjum tíma um biðtíma og álag. Notkun
rauntímamæla byggir á aðferðafræði straumlínustjórnunar (e. Lean
management) sem miðar að því að innleiða öfluga umbótamenn-
ingu sem eykur öryggi sjúklinga, gæði þjónustunnar og minnkar
sóun (Páll Matthíasson, 2014). Rauntímamælar bráðadeildar
eru fyrirmynd að okkar mælum sem við höfum kosið að kalla
árangursmæla. Þeir sýna fyrst og fremst árangur okkar á ákveðnum
sviðum sem við höfum valið að fylgjast með. Þeir sýna vissulega
nokkurn veginn í rauntíma en vegna eðli upplýsinganna þótti okkur
nægjanlegt að láta þá uppfærast einu sinni í viku en ekki á nokkurra
mínútna fresti eins og rauntímamælar gera.
Undirbúningur
Elín Arna Gunnarsdóttir ljósmóðir leiddi undirbúningsvinnu fyrir
hönd fagfólks fæðingarvaktar og Hulda Guðmundsdóttir var full-
trúi heilbrigðis- og upplýsingatæknideildar. Hulda Hjartardóttir
fæðingarlæknir og Anna Sigríður Vernharðsdóttir yfirljósmóðir
tóku einnig þátt í undirbúningi. Vinna við mælana hófst í janúar
2014 og markmiðið var að þeir væru tilbúnir 1. mars sama ár. Okkar
fyrsta verk var að ákveða hvaða mæla við vildum hafa og skilgreina
öll greiningarnúmer á bak við hvern og einn mæli. Forsenda þess
að geta fengið upplýsingar inn í árangursmæli er að upplýsingarnar
séu skráðar rafrænt. Næsta verkefni var að skilgreina græn, gul og
rauð svæði á mælunum. Grænt svæði táknar ákjósanlegan árangur,
gult svæði ásættanlegan árangur en rautt svæði óásættanlegan
árangur. Þetta reyndist þrautin þyngri og við komumst að því að
það var ekki mögulegt að skilgreina þessi svæði fyrir alla mælana,
a.m.k. ekki að svo stöddu. Hulda Hjartardóttir og Elín Arna
Gunnarsdóttir tóku að sér að skoða fræði og tölur sem mögulega
gætu gefið okkur hugmyndir um viðmið um markmið og hvernig
við gætum skilgreint græn, gul og rauð svæði. Þannig lögðum við
af stað með viðmið sem voru misjafnlega vel rökstudd og misjafn-
Árangursmælar á fæðingarvakt
F R Æ Ð S L U G R E I N
Anna Sigríður Vernharðsdóttir,
yfirljósmóðir fæðingarvaktar Landspítala
Elín Arna Gunnarsdóttir,
ljósmóðir á fæðingarvakt Landspítala