Ljósmæðrablaðið - 01.12.2016, Page 20
20 Ljósmæðrablaðið - desember 2016
lega mikil fræðileg þekking á bak við. Við gerðum okkur grein fyrir
því að þessi viðmið ættu eftir að breytast enda eiga þau að vera í
stöðugri þróun í takt við nýja þekkingu og þann hóp kvenna sem hjá
okkur fæðir. Dæmi um slíka þróun eru viðmið um æskilegt hlutfall
keisaraskurða. Um alllangt skeið hefur World Health Organization
(WHO) hvatt til þess að halda hlutfalli keisaraskurða innan við 15%
en samkvæmt yfirlýsingu þeirra frá 2015 hafa komið fram gögn
sem sýna að keisaratíðni sem er hærri en 10% hefur ekki fylgni við
fækkun mæðra- eða nýburadauða og því ætti að lækka viðmiðið
enn frekar. Í þessari yfirlýsingu er þó lögð áhersla á að mikilvægara
sé að framkvæma keisaraskurð hjá þeim konum þar sem ábending
er skýr en að einblína bara á ákveðið hlutfall.
Þar sem við höfðum áður sett okkur markmið varðandi alvarlegar
spangarrifur voru þau viðmið klár í upphafi. Núverandi viðmið
fyrir belgjarof, örvun með Syntocinon og síritun fósturhjartsláttar
eru byggð á innri úttekt sem gerð var haustið 2015. Þá skoðaði Elín
Arna mæðraskrár 263 kvenna sem komu á fæðingarvaktina í sjálf-
krafa sótt. Út frá þessum mæðraskrám var unnt að skoða hversu
oft raunveruleg ábending var til staðar fyrir þessum inngripum og
notuðum við þær tölur til að setja ný viðmið.
Í töflu 1 má sjá yfirlit yfir árangursmæla fæðingarvaktar, ásamt
skýringum, greiningum og viðmiðum. Í töflu 2 er að finna skýr-
ingar á greiningarnúmerum. Dæmi um árangursmæla má sjá á
meðfylgjandi myndum. Eins og sjá má hefur okkur tekist að standa
vörð um eðlilegar fæðingar ef marka má tölur um tíðni belgjarofs,
tíðni örvunar með Syntocinon® og tíðni mænurótardeyfinga. Tíðni
gangsetninga er hins vegar áhyggjuefni sem þarf að rýna betur í.
Tafla 1. Árangursmælar fæðingarvaktar
öllum fæðingum. öllum fæðingum.
Grænt svæði
0‒19,9%
Gult svæði
20‒24,9%
Rautt svæði
25‒100%
Alvarlegar
spangarrifur
Hlutfall 3 og 4° rifa af
fæðingum um leggöng.
Fæðingar með greiningarnúmerin O70.2 eða O70.3, útiloka
fæðingar með greiningunum O82, O82.0, O82.1, O82.2,
O82.8, O82.9.
Grænt svæði
0‒2,9%
Gult svæði
3,0‒4,9%
Rautt svæði
≥5
Spangarklippingar Hlutfall spangarklippinga af
fæðingum um leggöng.
Fæðingar með aðgerðarnúmerinu MAXX00, útiloka
fæðingar með O82, O82.0, O82.1, O82.2, O82.8, O82.9.
Höfum ekki sett viðmið fyrir spangarklippingar
Fósturköfnun Hlutfall barna sem fæðist og
fær fósturköfnunargreiningu.
Hlutfall barna sem fæðast og fá greiningarnúmerin P21,
P21.0, P21.1, P21.9
Grænt væði
0‒1,24%
Gult svæði
1,25‒2%
Rautt svæði
≥2
Fæðing án
fylgikvilla
Hlutfall fæðinga án
eftirfarandi fylgikvilla: 3°
rifa, 4° rifa, blæðing með
fastri fylgju, blæðing vegna
atoniu.
Fæðing með greiningarnúmerum 080.0, O80.1, O80.8,
O80.9. Útiloka númer O70.2, O70.3, O72.0, O72.1, O36.4.
Útiloka aðgerðarnúmer MAXX00, MBSC33. Útiloka börn
sem fá Apgar <7 eftir 5 mín. og börn sem innskrifast á
vökudeild.
Höfum ekki sett viðmið fyrir fæðingar án fylgikvilla
Tafla 2: *Skýring á greiningum
Greiningar-
númer
Flokkunar-
kerfi
Skýring
P21 ICD-10 Fæðingarköfnun
P21.0 ICD-10 Svæsin fæðingarköfnun
O82.0 ICD-10 Fæðing með valkeisaraskurði
O80.0 ICD-10 Sjálfkrafa fæðing í hvirfilstöðu
O81.0 ICD-10 Fæðing með lágri töng
O72.1 ICD-10 Önnur blæðing eftir fæðingu (Samdráttarleysi)
P21.1 ICD-10 Væg og miðlungs fæðingarköfnun
O82.1 ICD-10 Fæðing með bráðakeisaraskurði
O80.1 ICD-10 Sjálfkrafa sitjandafæðing
O81.1 ICD-10 Fæðing með miðgrindartöng
O70.2 ICD-10 3° spangarrifa
O82.2 ICD-10 Fæðing með legnámi í keisaraskurði
O81.2 ICD-10 Miðgrindartöng með snúningi
O70.3 ICD-10 4° spangarrifa
O81.3 ICD-10 Önnur og ótilgreind tangarfæðing
O36.4 ICD-10 Mæðrahjálp vegna dauða fósturs í legi
O81.4 ICD-10 Sogklukkufæðing
O81.5 ICD-10 Fæðing með bæði töng og sogklukku
O83.8 ICD-10 Framköllun fæðingar
O82.8 ICD-10 Önnur einburafæðing með keisaraskurði
O80.8 ICD-10 Sjálfkrafa fæðing í framhöfuð-, ennis- eða andlitsstöðu
P21.9 ICD-10 Fæðingarköfnun, ótilgreind
O82.9 ICD-10 Fæðing með keisaraskurði, ótilgreind
072.0 ICD-10 Blæðing með fastri fylgju
080.9 ICD-10 Vatnsfæðing
MASC05 NCSP-IS Belgjarof í fæðingu
MAXC00 NCSP-IS Framköllun fæðingar eða örvun með Syntocinon®
WAA307 NCSP-IS Utanbastsdeyfing í fæðingu
MAFA30 NCSP-IS Síritun fósturhjartsláttar
MAXX00 NCSP-IS Spangarklipping
Tafla 2: *Skýring á greiningum
Þessi tala sýnir hlutfall
síðustu 12 mánaða
öllum fæðingum. öllum fæðingum.
Grænt svæði
0‒19,9%
Gult svæði
20‒24,9%
Rautt svæði
25‒100%
Alvarlegar
spangarrifur
Hlutfall 3 og 4° rifa af
fæðingum um leggöng.
Fæðingar með greiningarnúmerin O70.2 eða O70.3, útiloka
fæðingar með greiningunum O82, O82.0, O82.1, O82.2,
O82.8, O82.9.
Grænt svæði
0‒2,9%
Gult svæði
3,0‒4,9%
Rautt svæði
≥5
Spangarklippingar Hlutfall spangarklippinga af
fæðingum um leggöng.
Fæðingar með aðgerðarnúmerinu MAXX00, útiloka
fæðingar með O82, O82.0, O82.1, O82.2, O82.8, O82.9.
Höfum ekki sett viðmið fyrir spangarklippingar
Fósturköfnun Hlutfall barna sem fæðist og
fær fósturköfnunargreiningu.
Hlutfall barna sem fæðast og fá greiningarnúmerin P21,
P21.0, P21.1, P21.9
Grænt svæði
0‒1,24%
Gult svæði
1,25‒2%
Rautt svæði
≥2
Fæðing án
fylgikvilla
Hlutfall fæðinga án
eftirfarandi fylgikvilla: 3°
rifa, 4° rifa, blæðing með
fastri fylgju, blæðing vegna
atoniu.
Fæðing með greiningarnúmerum 080.0, O80.1, O80.8,
O80.9. Útiloka númer O70.2, O70.3, O72.0, O72.1, O36.4.
Útiloka aðgerðarnúmer MAXX00, MBSC33. Útiloka börn
sem fá Apgar <7 eftir 5 mín. og börn sem innskrifast á
vökudeild.
Höfum ekki sett viðmið fyrir fæðingar án fylgikvilla
Tafla 2: *Skýring á greiningum
Greiningar-
númer
Flokkunar-
kerfi
Skýring
P21 ICD-10 Fæðingarköfnun
P21.0 ICD-10 Svæsin fæðingarköfnun
O82.0 ICD-10 Fæðing með valkeisaraskurði
O80.0 ICD-10 Sjálfkrafa fæðing í hvirfilstöðu
O81.0 ICD-10 Fæðing með lágri töng
O72.1 ICD-10 Önnur blæðing eftir fæ ingu (Samdráttarleysi)
P21.1 ICD-10 Væg og miðlungs fæðingarköfnun
O82.1 ICD-10 Fæðing með bráðakeisaraskurði
O80.1 ICD-10 Sjálfkrafa sitjandafæðing
O81.1 ICD-10 Fæðing með miðgrindartöng
Tafla 1. Árangursmælar fæðingarvaktar
Heiti mælis Skýring Greiningar á bak við mæli*
Belgjarof Hlutfall belgjarofs í
fæðingum sem fara sjálfkrafa
af stað.
Fæðingar með aðgerðanúmerið MASC05, útiloka fæðingar
með greiningunum O83.8 og O82.0.
Grænt svæði
0‒11,9%
Gult svæði
12‒19,9%
Rautt svæði
20‒100%
Örvun með
Syntocinon®
Hlutfall þeirra sem fá örvun
með Syntocinon® í fæðingum
sem fara sjálfkrafa af stað.
Fæðingar með aðgerðanúmerið MAXC00, útiloka fæðingar
með greiningunum O83.8 og O82.0.
Grænt svæði
0‒13,9%
Gult svæði
14‒17,9%
Rautt svæði
18‒100%
Utanbastsdeyfingar Hlutfall þeirra sem fá
utanbastsdeyfingu í fæðingu.
Fæðingar með aðgerðanúmerið WAA307, útiloka fæðingar
með greiningunni O82.0.
Höfum ekki sett viðmið fyrir utanbastsdeyfingar
Síritun
fósturhjartsláttar
Hlutfall kvenna sem fer í
sírita í fæðingum sem fara
sjálfkrafa af stað.
Fæðingar með aðgerðanúmerið MAFA30, útiloka fæðingar
með greiningunum O83.8 og O82.0.
Grænt svæði
0‒57,9%
Gult svæði
58‒66,9%
Rautt svæði
67‒100%
Náttúrulegar
fæðingar
Hlutfall náttúrulegra fæðinga. Fæðingar með greiningarnúmer O80.0, O80.1, O80.8,
080.9. Útiloka greiningu O83.8 og aðgerðarnúmer
MASC05, MAXC00, WAA307 og MAXX00.
Grænt svæði
35‒100%
Gult svæði
30‒34,9%
Rautt svæði
0‒29,9%
Náttúrulegar
fæðingar með
utanbastsdeyfingu
Hlutfall náttúrulegra fæðinga
með utanbastsdeyfingu.
Fæðingar með greiningarnúmer O80, O80.1, O80.8, 080.9
og aðgerðarnúmer WAA307. Útiloka O83.8. Útiloka
aðgerðarnúmer MASC05, MAXC00, MAXX00.
Höfum ekki sett viðmið fyrir utanbastsdeyfingar
Áhaldafæðingar Hlutfall áhaldafæðinga af
öllum fæðingum.
Fæðingar með greiningarnúmerunum O81.0,O81.1, O81.2,
O81.3, O81.4, O81.5 sem hlutfall af öllum fæðingum.
Grænt svæði
0‒7,9%
Gult svæði
8‒9,9%
Rautt svæði
10‒100%
Keisaraskurðir Hlutfall keisarafæðinga af
öllum fæðingum
Fæðingar með greiningarnúmerunum O82.0, O82.1, O82.2,
O82.8, O82.9 sem hlutfall af öllum fæðingum.
Grænt svæði
0‒14,9%
Gult svæði
15‒17,9%
Rautt svæði
18‒100%
Gangsetningar Hlutfall gangsetninga af Fæðingar með greiningarnúmerið O83.8 sem hlutfall af