Stjarnan - 01.01.1930, Blaðsíða 9

STJARNAN
9
tímum, hafði konungurinn í Sardinien,
sem einnig var konungur í Piedmont og
Savoyen, sig svo mikiÖ áfram árið 1861,
að hann gjörði það heyrinkunnugt að
hann væri konungur ítalíu. Fimm ár-
um seinna fór hann að auka veldi sitt
til muna með þvi að taka Venetia frá
Austurríkismönnum. Um það leyti
höfðu lærisveinar Mazzini kunngjört, að
öll ítalia, páfaríkið meðtalið, skyldi, til-
heyra hinu nýja ítalska ríki. Einn af
þessum frægu lærisveinum var Giuseppe
Garibaldi. Var hann maður, sem lagði
allstaðar til orustu, þar sem hægt var að
nota orðið “frelsi” sem afsökun. Af-
reksverk Victors Emmanuels og Cavours
kveiktu eld i hrjósti honum. Og meðan
þeir voru að berjast í Norður-ítalíu, til
þess aS sameina ríkið, myndaði hann hið
nafnfræga “þúsund” af samskonar rnönn-
um og hann sjálfur var. Drógu þeir upp
seglin og stefndu til Sikileyjar.
Garialdi afhendir konunginum• herinn.
Þessir “þúsund” menn, sem allir voru
í rauðum skyrtum sópuðu öllu undan sér
og Garibaldi gjörði sjálfan sig að al-
ræðismanni í Sikiley. En hann var ekki
ánægður með það og sigldi því til Neapel
og rak þaðan Eranz II. konung. Um það
leyti var Victor Emmanuel kominn suS-
ur á bóginn og Garibaldi afhenti honum
bæði herinn og alt það land, sem hann
hafði sölsað undir sig.
Garialdi gjörði líka itrekaðar tilraunir
til að taka rikið af páfanum, en hinn
Frakkneski her Napóleons III., sem send-
ur hafði verið til ítalíu, var honum yfir-
sterkari og hann megnaði ekki að yfir-
buga það ríki. En undir eins og Frakk-
ar höfðu sagt Þjóðverjum stríð á hendur,
var her Napóleons kallaður heim til
Frakklands. Þá settist her Victors Em-
manuels undir forystu Cadorna, hvers
sonur var kjörinn yfirforingi hins ítalska
hers í stríðinu rnikla 1914, kring um múr-
veggi Rómaborgar.
Tuttugasta september 1870, átján dög-
uin eftir orustuna við Sedan, þar sem
Napóleon III. fór halloka, klifruðu her-
menn Cadornas yfir múrveggi Róma-
borgar skamt frá Porta Pía. Hinn ítalski
her var ekki seinn um að yfirbuga hina
huglausu lífverði páfans og frá þeim
degi var Róm höfuSborg ítalíu.
Ríkið tekið af páfanum.
Árið 1798 sendi Napóleon mikli her-
foringja sinn, Berthier að nafni, inn í
Róm og tók páfann höndum, fór með
hann til Frakklands, þar sem hann dó í
útlegð. Þá fékk páfavaldið sitt banvæna
sár, en skulum vér sjá hvernig þetta sár
verður heilt, þrátt fyrir það, að ríkið
var algjörlega tekið af páfanum um
stundar sakir.
Tveimur vikum eftir að Cadorna tók
Rómaborg var ríki páfans innlimað í hið
nýja ítalska ríki með nokkurs konar at-
kvæðagreiðslu. Þannig varð veruleiki
hins veraldlega veldis páfans að engu.
Páfavaldið vildi samt sem áður aldrei
kannast við, að það hefði ekki réttinn til
að drotna yfir þessum löndum, sem þann-
ig höfðu verið tekin af því. I augurn
páfavaldsins er stjórn Itala, sem um sex-
tíu ára skeið hefir haldið til í höllum
þess, og konungur ítala, sem dvelur í
hinni dýrðlegustu þeirra allra, sem sé
Quirinal höllinni, ræningjar og þjófar.
Italska ríkið hefir lög sín til síns máls
og páfavaldið hefir lög sín til síns máls.
Og út af stríðinu milli þessara tveggja
málsaðilja sprettur “rómverska málið.”
Píus IX. páfi mælti á móti öllu þessu
og grátbændi hina kaþólsku þjóðhöfð-
ingja í Norðurálfunni um hjálp, til að
vinna aftur ríkið, sem hann hafði tapað,
en ekki einn þeirra rétti honum hjálpar-
hönd. Ekki einu sinni Franz Jóseph,
keisari Austurríkis, sem hefði getað
hjálpað honum, kærði sig um að segja
ítölum stríð á hendur aftur, því að hanri
hafði þegar farið halloka tvisar fyrir
þeirn á þeim tíu árum, sem þeir höfðu
barist, til að sameina ríkið.