Velferð - 01.07.2007, Blaðsíða 25

Fréttir frá Danmörku
250.000 Danir þjást af æðaþrengslum í fótleggjum.
„Göngudeild“ með mælingu blóðþrýstings í kálfum
og ráðgjöf sett á laggirnar af Félagi hjartasjúklinga.
í málgagni félags hjartasjúklinga í
Danmörku, Hjertenyt, frá árinu 2006, má
finna greinar sem fjalla um æðaþrengsli í
fótleggjum, vanlíðan og hreyfihömlun
sem geta fylgt í kjölfarið.
Hjartasjúkdómar og æðaþrengsli fylgjast
stundum að. Margir sjúklingar með
æðaþrengsl í fótum eru einnig hjarta-
sjúklingar og hjartasjúklingar fá oft
æðaþrengsli í fótleggi. Unnt er að seinka,
koma í veg fyrir og meðhöndla
æðaþrengsli í fótleggjum alveg eins og
gert er hjá kransæðasjúklingum. Talið er
að um 5% af dönsku þjóðinni, 65 ára og
eldri, þjáist af æðaþrenglsum og fjöldi
fólks gerir sér ekki grein fyrir
sjúkdómnum. Ef um sama hlutall er að
ræða hér á íslandi gætu um 4000
íslendingar 65 ára og eldri þjáðst af
æðaþrengslum og margir án þess að vita
það!
Bolli Þórsson, læknir segir m.a. í grein
sinni hér í blaðinu:
„Stífni í œðakerfinu. Frá hjartanu berst
púlsbylgja út í æðakerfið við hvern
hjartslátt. Hraðinn á þessari púlsbylgju er
mældur með sérstökum mælitœkjum á
upphandlegg og kálfa. Ef púlsbylgjan berst
hratt um æðakerfíð er það mœlikvarði á
stífni í kerfinu. Aukin stífni orsakast af
œðakölkun. Þannig er púlshraðinn mæli-
kvarði á hversu mikil æðakölkun er í
æðakerfinu."
„Gluggaveðurnjótendur“
í greinunum segir fullorðin kona, Dorrit
Kleisborg, frá reynslu sinni. Hún þjáðist
af miklum verkjum í fótleggjum um
langan tíma án þess að fara til sérfræðings
eða segja lækni frá þjáningum sínum.
Þegar hér var komið sögu var hún ein
þúsunda einstaklinga sem stóð heima
löngum stundum við gluggann og horfði
á góða veðrið. Hún treysti sér ekki í
gönguferð. Slíkir sjúklingar eru stundum
kallaðir "gluggaveðurnjótendur". Dorrit
átti erfitt með gang og á 200 metra fresti
varð hún að hvíla sig vegna verkja.
Loks fór Dorrit á sjúkrahúsið á
Friðriksbergi þar sem mældur var
blóðþrýstingur bæði á handleggjum og
kálfum. Strax kom í ljós að hér var um
æðaþrengsli að ræða. Henni var ráðlagt
að fara í nánari rannsókn á Ríkisspítalann
og eftir það fékkst niðurstaða: Hún var
með alvarleg æðaþrengsli. Hugsanlegt var
að bæta líðan hennar til muna með
æðaútvíkkun og hjáveituaðgerð. Hún
spurði fljótlega hvort hún gæti farið í
flugferð eftir aðgerðina til USA til dóttur
sinnar því henni var það hugleikið og
taldi sérfræðingur að hún gæti með gleði
undirbúið sig fyrir ferðalagið. Hún nefndi
að henni hefði verið ráðlagt að kaupa sér
stuðningssokka til að nota í flugferðinni.
En læknir taldi það ekki ráðlegt.
Stuðningssokkar væru ágætir þegar fólk
væri með æðahnúta, en þegar um
æðaþrengsli væri að ræða gætu
stuðningssokkar hins vegar haft alvar-
legar afleiðingar.
Ráðgjafamiðstöð
hefur verið sett á laggirnar þar sem
félagar í dönskum „Hjartaheillum" geta
komið í mælingu og fengið ráðgjöf.
Félagar greiða kr. 1500 fyrir mælingar og
ráðgjöf og utanfélagsmenn greiða kr.
2.500. Ráðgjöf með þessum hætti hentar
sérstakalega sjúklingum eldri en 50 ára
og eiga ekki sögu um æðaþrengsli í
hjarta, fótleggjum eða blóðtappa. Mæl-
ingar gefa aðeins vísbendingar og er fólki
ráðlagt að leita til sérfræðings í framhaldi
af mælingum ef þær benda til æða-
þrengsla.
Mælingar SÍBS og aðildarfélaga,
meðal annars Hjartaheilla, á blóð-
þrýstingi og blóðfitu ásamt öndunar-
mælingum hafa gefið góða raun og fjöldi
manna leitað til læknis í framhaldi af
mælingum og ráðgjöf. Eins og kemur
fram í greininni Mælinganetið þéttist,
mun SÍBS og aðildarfélögin halda áfram
mælingum og ráðgjöf á komandi hausti.
Markmið mælinganna er fyrst og fremst
að komast sem fyrst að því hvort
viðkomandi er með háan blóðþrýsting,
háa blóðfitu eða á við öndunarerfiðleika
að stríða. Með þeim hætti er unnt að
koma í veg fyrir, lækna, seinka eða/og
halda sjúkdómnum í skefjum og auka
lífsgæði fólks.
Á ráðgjafamiðstöð í Danmörku er viðkomandi
ráðlagt m.a.:
V Að hætta að reykja. Um 90% af sjúklingum er
reykingarfólk. Áðurnefnd Dorrit hafði ekki reykt í 27
ár, en talið að í hennar tilviki væri um ættgengi að ræða.
V Að endurskoða mataræði.
V Að hreyfa sig með markvissum hætti hægt og
stígandi.
V Að fara í nánari rannsóknir - og hugsanlega að taka
inn hjartamagnyl og blóðfitulækkandi lyf.
V Að fara í æðaútvíkkun eða aðrar aðgerðir ef þrengslin
eru á háu stigi allt eftir ráðgjöf og tilmælum
sérfræðinga.
Velferð 25