Litli Bergþór - 01.07.2014, Blaðsíða 30

30 Litli-Bergþór
Þessi grein byggir á þrem bloggfærslum (kvistholt.
blogspot.com) sem ég skrifaði fyrr á þessu ári.
Svokallaðar uppsveitir Árnessýslu telja fjögur
sveitarfélög: Hrunamannahrepp með 784 íbúa þann
1. janúar 2013, Skeiða- og Gnúpverjahrepp með 504
íbúa, Bláskógabyggð með 897 íbúa og Grímsnes- og
Grafningshrepp með 422 íbúa. Þetta þýðir að þann 1.
janúar 2013 var heildarfjöldi íbúa í uppsveitum 2607.
Af þessum 2607 voru 514 komnir á sjötugsaldur, 270
karlar og 244 konur. 239 voru 70 ára eða eldri.
Það er auðvitað alltaf hægt að leika sér með tölur og velta
fyrir sér hver fjöldi þeirra sem verður á eftirlaunaaldri
verður eftir 10 ár. Það ætla ég ekki að gera og tel
að þær tölur sem ég hef nefnt hér gefi nokkuð skýra
vísbendingu um þann fjölda sem verður á þeim aldri,
á hverjum tíma, sem þeir þurfa að huga að einhverjum
úrræðum vegna síðustu ára sinna í jarðlífinu.
Fyrir þá 239 sem voru 70 ára eða eldri þann 1. janúar 2013
sýnist mér að þessi úrræði séu fyrir hendi þegar að þeim
tíma kemur, að fólk þarf meiri þjónustu vegna aldurs:
Bláskógabyggð: 12 íbúðir (fjórar á Laugarvatni og
átta í Reykholti).

Hrunamannahreppur: sex íbúðir

Skeiða- og Gnúpverjahreppur:
fjögur hjúkrunarrými og átta dvalarrými.

Þegar þetta allt er talið saman sé ég ekki betur en það sé
pláss fyrir, að hámarki (miðað við að tveir séu í hverri
íbúð, sem ekki er endilega raunin) 44 einstaklinga sem
ekki þurfa á stöðugri hjúkrun eða umönnun að halda
og fjóra sem þurfa að njóta stöðugrar hjúkrunar. Þar
með eiga 48 einstaklingar, að hámarki, kost á þjónustu
í til þess ætluðu húsnæði.

„Hreppaflutningar?“
Sem betur fer eiga margir þess kost að dvelja heima
hjá sér æviloka, annað hvort vegna þess að þeir halda
góðri heilsu til síðasta dags, eða þá að þeir eiga kost
á umönnun fjölskyldu sinnar og/eða starfsmanna
velferðarþjónustu. Aðrir eiga það ekki.
Íbúar uppsveitanna sem þurfa meiri þjónustu en hægt
er að veita heima við, þurfa nú margir að flytja á
dvalar- eða hjúkrunarheimili utan síns heimasvæðis.
Þar getur verið um að ræða Selfoss, Hveragerði,
Stokkseyri, Eyrarbakka, Hellu, Hvolsvöll og jafnvel
Vík eða Kirkjubæjarklaustur.
Það eru aðrir færari en ég til að reikna út hver þörfin
er fyrir dvalar- og hjúkrunarheimili í uppsveitum
Árnessýslu, en Ríkisendurskoðun vann skýrslu um
þessi mál 2012 og þar kemur fram að fjölda dvalarrýma
á Suðurlandi fækkaði um 43% á milli áranna 2006 og
2011. Það blasir síðan við að öldruðum mun fjölga
mjög á næstu árum. Þetta er orðið áhyggjuefni, ekki
síst hjá fólki á mínum aldri, tilheyrandi einhverri
fjölmennustu kynslóð sem gist hefur þessa jörð:
barnasprengjukynslóðinni eftir seinni heimsstyrjöld.
Ég ætla ekkert að rökstyðja það frekar, en mér
sýnist mikil þörf vera á að byggja upp dvalarheimili
fyrir aldraða, í einhverri mynd á þessu svæði okkar.
Verkefni af þessu tagi þarf að fara að ræða af fullri
alvöru, en mér vitanlega hafa umræða um stofnun
af þessu tagi ekki verið fyrirferðarmikil allt frá því
horfið var frá verkefninu sem hafið var fyrir um það
bil 20 árum. Ég veit nú ekki nákvæmlega hversvegna
verkefnið datt upp fyrir, en mig grunar að þar hafi
komið til það sem stundum er kallað hrepparígur.
Það er sjálfsagt ýmislegt sem stendur í veginum fyrir
því að samfélag sem telur tæplega 3000 íbúa treystir
sér ekki til að ráðast í verk af þessu tagi. Ég ætla að
vona að stærsta ástæðan sé tregða af hálfu ríkisins, en
ég veit ekki betur en að hlutur ríkisins í byggingum
af þessu tagi sé 85%, ef fyrir þeim fæst samþykki á
annað borð.
Ég tel mikilvægt að sveitarfélögin í upp-
sveitunum sameinist um að byggja dvalar- og
hjúkrunarheimili á næstu árum og jafnframt sé ég
Laugarás sem heppilegan stað fyrir slíka starfsemi.
Ég hef auðvitað skilning á því, að hvert sveit-
arfélaganna fjögurra í uppsveitum fyrir sig, vilji
helst fá dvalar og hjúkrunarheimili sem næst sér:
á Flúðum, í Brautarholti eða Árnesi, á Borg eða á
Sólsetur í uppsveitum
Höfundur:
Páll M. Skúlason.