Fréttablaðið - 18.03.2019, Blaðsíða 14

Fréttablaðið - 18.03.2019, Blaðsíða 14
Í öðru lagi getur ákvörðun um áfrýjun ekki tekið mið af pólitískum hagsmunum fyrrverandi dómsmálaráð- herra, sem sér þetta sem líflínu til sín, né heldur má þetta snúast um stöðu þeirra fjögurra dómara sem nú eru vissulega í afleitri stöðu. Tilfinningahiti sem endur- speglar kjaraviðræður er hins vegar lítt fallinn til lausna. Hnúturinn herðist. Veldu Panodil® sem hentar þér! Verkjastillandi og hitalækkandi Panodil filmuhúðaðar töflur, Panodil Zapp filmuhúðaðar töflur, Panodil Junior mixtúra, dreifa, Panodil Hot mixtúruduft, lausn til inntöku, Panodil Brus freyðitöflur. Inniheldur paracetamól. Við vægum verkjum. Hitalækkandi. Til inntöku. Lesið vandlega upplýsingar á umbúðum og fylgiseðli fyrir notkun lyfsins. Leitið til læknis eða lyfjafræðings sé þörf á frekari upplýsingum um áhættu og aukaverkanir. Sjá nánari upplýsingar um lyfið á www.serlyfjaskra.is. Panodil-LB-5x10 copy.pdf 1 06/11/2018 11:46 Dómur Mannréttindadóm-stóls Evrópu (MDE) frá 12. marz sl. í máli GAÁ gegn íslenska ríkinu kom ekki öllum á óvart. Margir í lögfræðingastétt, þ.á m. undirritaður, töldu meiri líkur en minni að þetta yrði niðurstaðan. Einnig átti dómurinn ekki að koma stjórnvöldum á óvart þegar hafður er í huga sá forgangur sem dómstóllinn veitti málinu strax í upphafi. Gaf það ákveðnar vísbendingar um að svona gæti farið og gaf fullt tilefni til þess fyrir stjórnvöld að vera klár með við- bragðsáætlun. Sumir stjórnmálamenn hafa lagt mikið upp úr því að dómurinn hafi verið klofinn í afstöðu sinni (5-2) auk þess sem „forseti dómsins“ hafi staðið að minnihlutaatkvæði. Í fyrsta lagi er rétt að halda því til haga að fulltrúi Íslands í MDE, Róbert Spanó, er forseti deildar- innar. Hann víkur hins vegar úr for- setastól þegar kemur að málefnum Íslands. Það var því varaforseti deild- arinnar sem var í forsæti í þessu máli og stóð að minnihlutaatkvæðinu. Í öðru lagi er sláandi þegar dómurinn er lesinn, að á sama tíma og dómur meirihlutans er ákaf lega vandaður bæði að orð- færi, uppbyggingu niðurstöðu og rökstuðningi; í hefðbundnum stíl dómara, sver atkvæði minni- hlutans sig meira í ætt við stóryrta blaðagrein. Er býzna óvenjulegt að sjá í dómi orð eins og „overkill“ og að þannig sé tekið til orða: „þó að flugmaðurinn hafi gert mistök við stjórn vélarinnar sé óþarfi að skjóta vélina niður.“ Sjálf krafa verður minna mark takandi á dóms- niðurstöðu sem rökstudd er með svo óhefðbundnum og ólögfræði- legum hætti. Einnig vekur athygli að minnihlutinn notar það sem röksemd að af leiðingar dómsins séu drastískar; við hann opnist pan- dórubox ómerkingarkrafna o.s.frv. Miklar afleiðingar dómsniðurstöðu í aðildarríki er hins vegar ekki málsástæða sem MDE getur byggt á; honum ber einfaldlega að túlka ákvæði Mannréttindasáttmála Evr- ópu (MSE) og dæma samkvæmt því. Dómur MDE er mjög einfaldur í uppbyggingu og skýr í rökstuðn- ingi. Hann bendir á hið augljósa sem er að Hæstiréttur Íslands hafi í þeim málum sem höfðuð hafi verið af umsækjendum um dómaraemb- ætti og ýtt var út af lista þeim sem lagður var fyrir Alþingi, komist að þeirri niðurstöðu annars vegar að dómsmálaráðherra hafi brotið gegn stjórnsýslulögum þegar hún tók út fjóra umsækjendur út af þeim 15 manna lista, sem hæfisnefnd hafði talið hæfustu umsækjendurna og setti aðra fjóra umsækjendur inn á listann og svo hins vegar að Alþingi hafi brotið gegn ákvæðum dóm- stólalaga með því að kjósa í einu lagi um öll 15 dómaraefnin, en ekki hvert um sig. Hæstiréttur hafi vissu- lega ekki talið að þetta leiddi til þess að dómstóllinn væri ekki skipaður skv. lögum þannig að varðaði við 6. gr. MSE um réttláta málsmeðferð. En þegar kemur að ætluðum brot- um gegn MSE hefur MDE hins vegar síðasta orðið og það var niðurstað- an að vegna téðra annmarka sem Hæstiréttur hafði staðfest, væru fjórmenningarnir sem færðir voru inn á 15 manna listann ekki löglega skipaðir í skilningi MSE. Viðbrögð við dómi MDE eru í grófum dráttum þrískipt. Fyrst eru þeir sem segja að ekki eigi að bregðast við dómnum með neinum hætti; niðurstaðan sé ekki bindandi og eigi Landsréttur og ríkisstjórn að leiða hana hjá sér. Þessi leið er ekki fær. Dómar MDE eru þjóðréttarlega skuldbindandi fyrir Ísland aukin- heldur sem íslenskir dómstólar hafa ávallt og undatekningalaust beygt sig undir túlkanir MDE á ákvæðum MSE. Væri það frekar öfugsnúið, loks þegar dómur MDE beindist að dómurunum sjálfum, að hunza niðurstöðu MDE. Aðrir, þ.á m. forsætisráðherra og nýskipaður dómsmálaráðherra telja að málið sé það mikilvægt, bæði á landsvísu og í Evrópu, að hugsanlega sé rétt að áfrýja málinu til yfirdeildar MDE. Þriðji kostur- inn er sá að una niðurstöðu MDE og grípa strax til aðgerða við að koma málefnum Landsréttar í rétt horf til frambúðar. Er athyglisvert að Dóm- stólasýslan hefur hefur mælt fyrir þessu og goldið varhug við því að áfrýjað sé til yfirdeildar. Tekið er undir þau sjónarmið. Í fyrsta lagi er afar ólíklegt að yfir- deildin snúi við þessari niðurstöðu, þó vel megi ætla að hún samþykki að taka málið fyrir. Er það bæði vegna þess hve vel rökstuddur dóm- urinn er og svo í annan stað vegna þess að niðurstaðan í þessu máli eru skýr skilaboð til stjórnvalda í löndum eins og Póllandi og Ung- verjalandi að vera ekki að veitast að sjálfstæði dómstóla landanna. Í öðru lagi getur ákvörðun um áfrýjun ekki tekið mið af pólit- ískum hagsmunum fyrrverandi dómsmálaráðherra, sem sér þetta sem líf línu til sín, né heldur má þetta snúast um stöðu þeirra fjög- urra dómara sem nú eru vissulega í afleitri stöðu. Horfa ber á málið út frá almannahagsmunum. Það eru hagsmunir almennings í landinu að dómskerfið starfi með eðlilegum hætti og að hinn nýi áfrýjunar- dómstóll, Landsréttur, hangi ekki í lausu lofti. Áfrýjun til yfirdeildar gerir ekkert annað en framlengja óvissuna og magna upp það hörm- ungarástand sem skapast hefur og verður orðið enn súrara eftir vænt- anlega staðfestingu yfirdeildar en nú er. Og er ekki á bætandi. Ekki verði áfrýjað til yfirdeildar Sveinn Andri Sveinsson, lögmaður Ekki verður annað séð en að kjaradeila Eflingar og VR við SA sé komin í hnút, rembihnút sem ekki virðist leystur af þeim sem hnýttu. Of mikið er undir til að ásættanlegt sé fyrir samfélagið að láta málið afskiptalaust. Að örfáir hafi örlög heildarinnar í hendi sér. Við upphaf verkfallsréttarins beind- ust verkföll að atvinnurekendum félagsmanna. Kjarasamningur var gagnkvæmur ávinningur þeirra sem málið varðaði. Allsherjarverk- föll voru undantekning. Nú er þetta breytt. Fámennir hópar hafa allt samfélagið undir í sinni kröfugerð. Verkföll þeirra hafa afleiðingar fyrir heildina sem hefur enga lýðræðis- lega aðkomu að deilunni. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur bæta úr þessu að hluta. Þau kveða á um að ríkisstjórnin geti skipað sérstaka sáttanefnd, ef sýnt þykir að vinnu- deila hafi mjög alvarlegar afleiðing- ar. Áður en slík nefnd er skipuð skal hafa samráð við ríkissáttasemjara og deiluaðila. Sá möguleiki er einnig fyrir hendi, ef samningaumleitanir ríkissáttasemjara bera ekki árang- ur, að hann leggi fram miðlunartil- lögu til lausnar deilu. Sú reiði sem nú ríkir í hugum fólks á rót sína í ófyrirleitnum launahækkunum hátekjufólks, misskiptingu auðs og vanvirðingu og samningsbrotum sem aðilar í byggingargreinum og ferða- þjónustu hafa sýnt verkafólki og íslensku samfélagi. Tilfinningahiti sem endurspeglar kjaraviðræður er hins vegar lítt fallinn til lausna. Hnúturinn herðist. Skilyrði laga um miðlunartillögu virðast vera fyrir hendi, að litlar horfur séu á samkomulagi, þrátt fyrir viðræður aðila og að samn- ingar hafi verið lausir um tíma og að aðilum hafi gefist kostur á að þrýsta á um kröfur sínar. Vilji sáttasemjari leggja fram miðlunartillögu, þarf hann að kynna hana aðilum þann- ig að þeim gefist kostur á að koma á framfæri athugasemdum. Miðl- unartillaga setur pressu á aðila að ná samningum, standi vilji þeirra til þess. Miðlunartillaga skal borin undir atkvæði allra atkvæðisbærra aðila og henni svarað játandi eða neit- andi. Miðlunartillaga telst felld í atkvæðagreiðslu ef meira en helm- ingur greiddra atkvæða er á móti henni og ef mótatkvæði eru fleiri en fjórðungur, þ.e. 25% atkvæða sam- kvæmt atkvæða- eða félagaskrá. Þar sem ríkar kröfur eru gerðar um kjörsókn, þarf að vanda til verka um miðlunartillöguna, þannig að hún uppfylli sem best sjónarmið beggja deiluaðila. Í núverandi kjaradeilu eru sjónar- mið SA þau að viðhalda stöðugleika og kaupmáttaraukningu, frekar en miklar kauphækkanir sem leiða til verðbólgu og samdráttar. Efling, VR og SGS, leggja megináherslu á að auka tekjur hinna lægst launuðu, kaupmáttaraukningu og úrlausn í húsnæðis- og skattamálum. Um þessi sjónarmið og mannréttindi virðist ríkja vísir að þjóðarsátt án þess að stöðugleika verði ógnað. Þeir sem eru á lægstu launa- töxtum, án álaga, bera of lítið úr býtum. Það þarf að laga. Fyrir liggur afstaða ríkisvaldsins til endurbóta í húsnæðiskerfinu og breyttu fyrir- komulagi tekjubóta og skattkerfis- ins. Til lausnar deilunni virðist skynsamlegt að ríkisstjórnin skipi sáttanefnd, svo fljótt sem verða má. Það yrði hlutverk nefndarinnar að samræma sjónarmið og leggja, eftir atvikum, fram sáttatillögu, drög að þjóðarsátt, eða, ef um þryti, drög að miðlunartillögu ríkissáttasemjara sem kosið yrði um, með hliðsjón af félagslegum úrbótum ríkisins. Það er of mikið í húfi fyrir of marga til að láta kjaradeilu Ef lingar og VR við SA afskiptalausa öllu lengur. Hún er ekkert einkamál. Það þarf að höggva á hnútinn. Kjaradeilan – Að höggva á hnútinn Skúli Thorodd- sen lögfræðingur 1 8 . M A R S 2 0 1 9 M Á N U D A G U R14 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 1 8 -0 3 -2 0 1 9 0 4 :4 9 F B 0 4 8 s _ P 0 3 5 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 2 6 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 1 4 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 2 3 K .p 1 .p d f A u to m a ti o n P la te r e m a k e : 2 2 9 3 -6 1 4 C 2 2 9 3 -6 0 1 0 2 2 9 3 -5 E D 4 2 2 9 3 -5 D 9 8 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 2 B F B 0 4 8 s _ 1 7 _ 3 _ 2 0 1 9 C M Y K

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.