Kraftur - 01.01.2014, Blaðsíða 11

20 21
Kraftur
15 ára
Kraftur
15 ára
Þær eru margar, konurnar, sem gengist hafa undir brottnám
á brjósti vegna krabbameins. Þær eru aftur á móti færri sem
hafa ákveðið að láta fjarlægja bæði brjóstin í forvarnar-
skyni; þ.e. til að eiga ekki á hættu að greinast með krabba-
mein í brjósti síðar meir. Ástæðan er sú, að margar konur
ganga með hið svokallaða BRCA gen. Svanhildur Ásta Haig,
fertug fjögurra barna móðir í Kópavogi, tók þá meðvituðu
ákvörðun að gangast undir brjóstnám á báðum brjóstum
vegna fjölskyldusögu. Móðir hennar lést úr brjóstakrabba-
meini og systir hennar greindist einnig með brjóstakrabba-
mein en hefur nú náð bata. Báðar voru þær með þetta stökk-
breytta gen. Þá lést fyrrverandi eiginmaður Svanhildar úr
krabbameini fyrir 5 árum sem hafði mikil áhrif á börn þeirra.
Sjálf segist Svanhildur hafa tekið þessa ákvörðun til að
minnka verulega líkurnar á að greinast með brjóstakrabba-
mein. Það geri hún ekki síst fyrir börnin sín. Svanhildur, sem
er gjaldkeri Krafts, tók vel í beiðni okkar um viðtal um þessa
lífsreynslu sína.
Talið er að um 5 til 10% brjóstakrabbameina séu ættgeng
og því valdi stökkbreyttur erfðavísir (gen) sem erfist frá
foreldri til barns. Flest tilfelli ættgengs brjóstakrabbameins
tengjast tveimur stökkbreyttum genum: BRCA1 (BReast-
CAncer gene one) og BRCA2 (BReast CAncer gene two). Allir
eru með BRCA1 og BRCA2 gen. Hlutverk BRCA genanna
(erfðavísanna) er að gera við frumuskemmdir og sjá til þess
að brjóstafrumur vaxi eðlilega. Þegar þessi gen eru óeðlileg
eða stökkbreytt og þau erfast frá einni kynslóð til annarrar,
starfa þau ekki heldur eðlilega og líkur á brjóstakrabbameini
aukast. Stökkbreytt BRCA1 og BRCA2 gen eru orsök um 10%
tilfella brjóstakrabbameina eða í 1 af hverjum 10. Það vakti
heimsathygli þegar Angelina Jolie, leikkona og margra barna
móðir, lét fjarlægja bæði brjóst sín vegna þess að hún bar
þetta gen.
„Áður en lengra er haldið vil ég taka skýrt fram að ég er
ekki sjálf með BRCA genið en vegna fjölskyldusögu minnar
var aldrei efi í mínum huga að fara í þessa aðgerð,“ segir Svan-
hildur sem ræddi við blaðamann mánuði eftir aðgerðina.
„Móðir mín greindist með brjóstakrabbamein 45 ára gömul
og svo greindist hún aftur 5 árum síðar og lést aðeins 50 ára.
Systir mín greindist svo tveimur árum síðar, 27 ára að aldri,“
segir hún og útskýrir að systir hennar hafi borið þetta gen og
svo hafi komið í ljós að móðir hennar var líka með það.
„Eftir að hafa hugsað málið
vel og vandlega með viðtölum
í rúmt ár og rætt við eiginmann
minn og aðra ástvini, ákvað
ég að stíga þetta skref, þ.e.
láta fjarlægja bæði brjóstin“
„Eftir þetta var mér boðið að fara í erfðaráðgjöf – þrátt fyrir
að ég væri ekki sjálf með genið. Engu síður var mér sagt
að ég væri í mun meiri hættu að fá krabbamein í brjóst en
aðrar konur. Eftir að hafa hugsað málið vel og vandlega með
viðtölum í rúmt ár og rætt við eiginmann minn og aðra ást-
vini, ákvað ég að stíga þetta skref, þ.e. láta fjarlægja bæði
brjóstin. Þetta var í rauninni ekki erfið ákvörðun fyrir mig.
Mamma á 7 barnabörn sem hún hefur aldrei hitt, hún dó
daginn eftir að ég vissi að ég var orðin ólétt af fyrsta barninu
mínu og eldri tvö börnin mín misstu pabba sinn þegar þau
voru 6 og 10 ára. Ég ákvað þetta þeirra vegna – enda hafði
nóg verið á þau lagt,“ segir Svanhildur og kveðst sannarlega
ekki sjá eftir því þótt vissulega hafi aðgerðin verið erfið og
sársaukafull.
Alls ekki
erfið ákvörðun
Segir Svanhildur Ásta Haig sem lét fjar-
lægja bæði brjóstin í forvarnarskyni
Svanhildur og
eiginmaður
hennar Ranald
Viðtal
Ragnheiður Davíðsdóttir
1