Bæjarblaðið - 17.12.1958, Side 2

2
BÆJARBLAÐEÐ
Fimmtudagur 6. nóvember 1958
/-----------------------------------------------
BÆJARBLAÐIÐ
Ritnefnd:
Ragnar Jóhannesson, ValgarÓur Kristjánsson,
Karl Helgason og Þorvaldur Þorvaldsson
AfgreitSslan er í
Bókaverzlun Andrésar Níelssonar h.f.
Sími 8 5
PrentaS í Prentverki Akraness h.f.
k __________________________________________________/
Sjávarútvegurinn og
vinnuaflið
„Mörg er búmamis raunin“, segir máltækið; en ekki held
ég að síður mætti heimfæra það til útgerðarinnar. Margt geng-
ur henni á móti, sem of langt yrði upp að telja.
Eitt mesta áhyggjuefnið nú sem stendur er skorturinn á
vinnuafli, ,seem tálmar nijög þessum atvinnuvegi, sem færir
þó nær allar gjaldeyristekjurnar í þjóðarbúið. Svo virðist sem
Islendingar séu að verða því fráhverfir að stunda sjó. Einkum
er yngri kynslóðin treg til þess. Ungir menn snúa sér að öðrum
viðfangsefnum en sjósókn. Iðnaðurinn gleypir æ meira vinnu-
afl, enda orðinn fjölmennasti atvinnuvegur landsins. Við því
er í rauninni ekki annað en gott að segja, ef ekki væri það é
kostnað annarra nauðsynlegra atvinnuvega. Og sjávarútvegur
inn hlýtur að vera enn um sinn sú atvinnugreinin, sem véi
eigum fyrst og fremst afkomu vora undir. Á honum og af
rakstri hans byggjast viðskipti vor við aðrar þjóðir fyrst og
fremst.
Á undanförnum árum hefir verið bætt úr vinnuaflsskort:
útgerðarinnar með því að ráða hingað nokkur hundruð Fær
eyinga. Ekki er sú leið alls kostar góð: Með því móti eyðist
gjaldeyrir, auk þess sem stórhættulegt er að halda uppi höfuð
atvinnuvegi landsmanna með aðkeyptu vinnuafli, Islendinga’
venjast með því móti af því að vinna sjálfir mest aðkalland
störf sín, störfin, sem færa þeim mesta björg í bú.
En hvernig á þá að fara að því að bæta úr vinnuaflsskort’
útgerðarinnar? Sumir halda því fram, að ekki sé nægileg'
búið að þeim, sem þessa atvinnu stunda, og hún, þá einkum
sjósóknin sjálf, sé ekki nógu vel launuð. Vera má, að eitthvað
sé til í þessu, en þó hygg ég, að ekki sé þarna að leita orsak-
anna, þær liggja dýpra og eru flóknari.
1 sumar ritaði Jóhannes Guðmundsson kennari á Húsavik
grein í Alþýðublaðið og setti þar fram athygli verða tillögu
um lausn á þessu vandamáli. Hann leggur til, að tekin verð:’
upp skylduvinna ungra pilta við útgerðina ákveðinn tíma.
Nú hefir annað Reykjavíkurblað, Frjáls þjóð, tekið málif
upp að nýju. Bendir það á tillögu Jóhannesar, en segir enr
fremur, að þjóðfrægur rithöfundur, Guðmundur Gíslason Haga-
lín, beri sömu tillögu fyrir brjósti, þótt ekki hafi hann ritað uir
hana enn. Blaðið sneri sér til hans og bað hann að gera, í fáun
orðum, grein fyrir þessari hugmynd.
„Guðmundur svaraði á þá leið, að hér væri engin herskyldr
eins og tíðkaðist hjá öðrum þjóðum, þar sem ungir menn yrði
endurgjaldslaust að kalla, að verja 1—2 árum af ævi sinn
við þjálfun í vopnaburði. Það gæti þvi varla kallazt ósann
gjarnt, þótt þess yrði krafizt hér í þjóðarnauðsyn, að ungi:
menn gegndu störfum við útgerðina svo sem tvær vertiðir gegr
fullu kaupi. Við framkvæmd slíkrar skylduvinnu væri þ?
margs að gæta, og hefðu nefndir verið skipaðar af minna til
efni. I
Eðlilegt væri, að þeir, sem við landbúnað ynnu, teldust haf;
goldið Torfalögin og væru undanþegnir þessari skyldu, og þeir
sem langskólanám stunduðu, yrðu að eiga þess kost að inn
skylduvinnu sína af höndum að sumrinu, til dæmis við síld
veiðar. Snmir væru og svo óhraustir á sjó, að þeir yrðu í stað
inn að fá að vinna við aðgerð í landinu, og á enn fleiri atrið
yrði að líta, ttil dæmis hvernig að skyldi íarið um iðnnema.
Guðmundur sagðist ekki einungis telja kosti slíkrar skyldu
vinnu í því fólgna, að með þessum hætti væri útgerðinn:
tryggður nauðsynlegur mannafli, heldur væri sjósókn og aðgerð
í landi störf, sem yfirleitt væru strmduð af kappi og atorku.
svo að þau ættu að hamla gegn cnytjungshætti og kenna mönn-
um að beita sér. Loks kæmust ungir menn með þessum hætti
í tengsl við lífræn störf og lærðu að skoða aðalatvinnuveg þjóð
arinnar og þá stétt, sem hann ber uppi, með öðrum augum en
þeim, sem rennt er yfir skrifborð eða búðarborð“.
lilllllilllilliltllllllllllllll.iailBxanaiilllltTiHIJiBo
rfóh.
iiiitiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiuiiiiiiiHihiiiiiii
s
KKAFAÐ
OG S
KEGGKÆTT
aiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiluitiliiiiiiiiiiiliiliiiiiiiiluKiiiiiiiiiiiiiffiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Upplýsingabæklingur
um Akranes
Eitt af því, sem tilfinnanlegur
skortur er á hér í bæ, er svolítill
bæklingur með nokkrum upplýsing-
um um bæinn og bæjarbúa. Slikir
bæklingar eru mjög algengir er-
lendis, og eitthvað mun hafa verið
gert að þvi hér á landi, að þess hátt-
ar ritlingar hafi verið gefnir út.
Svona upplýsingabækiingar eru til
margra hluta nytsamlegir. Þar eru
upplýsingar um mannfjölda í við-
komandi bæjum, atvinnuvegi og við-
skiptalif, ágrip af sögu staðarins,
upptaining helztu stofnana o. s. frv.
Ferðamenn —
viðskipti.
Þegar ferðamenn koma hingað,
geta slíkir bæklingar komið að góðu
haldi, og þegar um útlendinga er
að ræða, eru þeir nærri því ó-
missandi. Textinn þarf að vena á
einum þremur málum: einu Norður-
landamáli, þýzku og ensku.
Þegar vinabæjamótið var haldið
hér í fyrra, vantaði svona bækling
tilfinnanlega. Og þegar erlendir
knattspyrniunenn koma í heimsókn-
ir, hingað, eða þegar okkar knatt-
spyrnumenn fara til útlanda, þá
eru slikir ritlingar ómissandi. Auk
þess til að senda vinum, kunningj-
um og viðskiptavinum i útlöndum.
Þetta eru aðeins örfá dæmi, en
þau tala öll sínu máli.
Útgáfa og útgáfu-
kostnaður.
Ef einstaklingar eða félög taka
sér ekki fram um útgáfu bæklings
af þessu tagi, ætti bæjarstjómin að
hlutast til um, að þetta verði gert
Ekki er ótrúlegt, að fleiri fyrir-
tæki en bæjarfélagið vildu taka þátt
í útgáfukostnaði, annað hvort beint
eða með því að kaupa ákveðinn
hluta af upplaginu. Má láta sér
detta í hug: sementsverksmiðjuna,
frystihúsin, útgerðarmenn, kaupfé-
lag, kaupmenn o.fl., jafnvel iþrótta-
félög, Rótaryklúbb og Lionsklúbb
Allir þessir aðilar hafa brýna þörf
fyrir svona bækling, ef hann er vel
úr garði gerður.
Auglýsingar gætu komið til greina.
— í hófi þó. En góðar myndir eru
sjálfsagðar og nauðsynlegar.
Þessari hugmynd er hér með beint
til bæjarstjómarinnar til vinsamlegr-
ar athugunar.
Bærinn fríkkar
Akranessbær heldur áfram að
fríkka, lof sé hamingjunni! Og ekki
veitir heldur af, svo margt er það,
sem óprýtt hefir ásjónu þessa bæjar.
Margar leifar frá þeim timum, er
skipulagsleysi rikti í byggingu bæja,
blasa enn við sjónum: Ljótir kofar
á almannafæri, hús þversum í götu.
tröppur, sem þvergirða gangstéttir.
o.fl. o.fl.
Georgshús hverfur
Georgshúsið svokallaða kann að
hafa verið mesta sómahús, blessuð
sé þess mirming, en það var ljótur
bjálki í auga Vesturgötunnar. Þama
stóð það eins og klettur úr hafinu
(og það Ijótur drangur!) út í miðj;
götu, allri umferð og fegurð tii
trafala, ófritt og ellimótt. Allt um-
hverfis stóðu nýleg og myndarleg
hús. Það var sannarlega tími til kom-
inn, að það viki úr sessi.
Enda er þessi bæjarhluti eins og
allt annar bær síðan það hvarf.
Ný útsýn opnast, myndarleg hút
njóta sín til fulls, að ekki sé nú
minnzt á Vesturgötuna sjálfa. Hún
er eins og fríðleikskona, sem hefii
látið klippa af sér ljóta vörtu!
Suðurgatan
Þá hefir Suðurgattan fengið held-
ur betur andlitslyftingu! Frá Skuld-
artorgi og upp eftir hafa orðið mikl-
ar og góðar endurbætur, þráðbem
lina og gangstétt, sem þó enn er
rofin af kjánalegum grindverksleif-
um, sem rjúfa linuna og eru tii
hinnar mestu óprýði. Er merkilegt,
að húseigendum skuli haldast slíkt
uppi, og eins hitt, að þeir skuli ekki
sjá það sjálfir, hversu mjög slikt
hlýtur að spilla útliti eignar þeirra.
Og þetta er beint framan við
nefið á bæjarstjóranum! Skyldi ham.
ekki stundum tauta ljótt, sá mikl.
kappsmaður, þegar hann lítur frá
skrifborði sinu, yfir lystigaðinn,
gosbrunninn, og nýju gangstéttina,
og sér þetta girðingarafstyrmi eyði-
leggja útlit þessa götuhluta?
Slæmt er það líka, að smiðja Ein-
ars Helgasonar skuli þurfa að standa
við hliðina á hinu glæsilega stórhýsi,
eins og óhrjálegur stagkálfur við
hliðina á þrílitri kostakú!
Hættulegar tröppur
Sums staðar má sjá útidyratröpp-
ur, sem skaga út í götuna og loka
jafnvel umferð um viðkomandi gang-
stétt. Þetta má m. a. sjá við aðal-
götur bæjarins. Það er að sjálfsögðu
afar ljótt, en líka stórhættulegt á
miklum umferðargötum. Fótgang-
andi vegfarendur hljóta oft beinlin-
is að hrökkva út á akbrautina, vegna
þessa vegartálma, í veg fyrir bíla,
sem draga að sjálfsögðu ekki úr ferð
sinni fyrir húströppur. Má í raun-
inni merkilegt telja, að lögreglu-
■stjóri skuli ekki fyrirskipa að taka
slíkar tröppur af. Segja má að vísu,
að vegfarendur eigi að gæta sin og
fara gætilega hjá slíkum farartálm-
um, sem líta nógu sakleysislega út.
En er ekki fullseint að segja við
mann, sem liggur á götunnni stor-
slasaður eða dauður: „Þér var nær
að fara gætilega lagsmaður?"
Auðvitað kostta slíkar lagfæringar
á húsum nokkuð. En verður ekki
að telja mannslifin dýrari?
Einum leyft, en
öðrum bannað.
„ViSskiptavinur“ skrifar:
„Undarlegt er með reglumar og
lögin. Þau ná dálítið misjafnlega vel
til fólksins. Suma sjá bannsett lögin
svo dæmalaust vel, en aðrir standa
talsverðan spöl fyrir utan þau. Það
var héma með lögin um það, að
ef ég gæfi út falskar tékkávísanir,
oftar en einu sinni held ég, og ef ég
hefði verið aðvaraður með það, eft-
ir eitt skipti, þá mætti og cetti víst,
lögin heimtuðu það, að lokað skyldi
hlaupareikningi mínum og sviksemi
mín tilkjmnt öllum landslýð,
minnsta kosti bönkunum. Það var
sosum ekkert annað. Þó það munaði
óvart nokkrum hundruðum króna,
kannski ekki það. Ég varð nú fyrir
þessu. En svo þykir mér það skolli
tmdarlegt, ef það er satt, sem fólkið
er að segja, að sumir gefi út háar
ávisanir og eigi ekkert til fyrir því,
en það ku vera ríkisfyrirtæki sumt
af því — og þar em það eins mörg
hund.'uS þúsund, eins og hundruðin
hjá mér. Það er líka sagt, að ein-
staka fyrirtæki, svona mitt á milli
ríkisfyrirtækis og einstaklingsrekst-
urs hafi eitthvað hent svipað. En
ríkið er líka Ríki og því skyldi það
ekki geta veitt sér smásérréttindi,
það er allt annað með mig og hann
Lása. Við vinnum nú fyrir Rikið
okkar samt“.
\l/
HÁTÍÐAGUÐSÞJÓN-
USTUR í AKRANES-
PRESTAKALLI
/ Akraneskirkju:
Á aðfangadag jóla (aftansöngur):
kl. 6. — Jóladag kl. 2.
Gamlaárskvöld (aftansöngur):
kl. 6. — Nýársdag kl. 11. f.h.
I Innra-Hólmskirkju:
2Tjóladag, kl. 2. — Nýársdag kl. 2.
/ sjúkrahúsi Akraness:
Aðfangadagskvöld jóla kl. 9.
A gamalmennaheimilinu:
Jóladag kl. 9 e.h.
Almenna
bókafélagið
( AKR ANESUMBOÐ )
Síðustu mánaðarbækur
ársins eru komnar. Nauð-
synlegt er að allir félags-
menn, sem eiga ósóttar bæk-
ur, vitji þeirra fyrir n. k.
áramót, svo að ég geti gert
upp við félagið, eins og af
mér er krafizt. Þeir, sem
taka minnst 6 mánaðarbæk-
ur á árinu fá aukabók gef-
ins.
Valgarður
Kristjánsson
JaSarsbr. 5, sími 398.
Athugið
Annast samningsgerðir, inn-
heimtur og fleiri lögfræði-
störf. — Veiti aðstoð við
skattaframtöl.
VALGARÐUR
KRISTJÁNSSON, lögfr.
Jaðarsbr. 5, Akranesi, sími 398.
Hér eru tillögur á ferð, sem vissulega eru þess verðar, að
þeim sé gaumur gefinn.
Gaman væri að heyra hljóðið í útgerðarmönnum hér tnn
þessa tillögu; hvort þeir telja hana skynsamlega og framkvæm
anlega. Vel má vera, að Bæjarblaðið snúi sér til einstakra út-
gerðarmanna í bænum og spyrji um álit þeirra.
RJÖH.