Skagablaðið - 08.05.1985, Blaðsíða 6

„Af því ég er fatlaður ís-
lendingur hefur engi inn
trú á aö þetta sé ha igt“
Á Sjúkrahúsi Akraness liggur
tæplega sextugur maður og er að
heyja vonlaust stríð við lömunar-
sjúkdóm, sem smám saman er að
svipta hann öllum mætti. Þrátt
fyrir vonlausa baráttu fær ekkert
bugað andlega atorku hans. Hug-
urinn starfar sífellt og tíminn er
vel nýttur. Þessi maður veit líka
mætavel að hann hefur ekki efni
á því að sóa tímanum því hann er
í kapphlaupi við klukkuna, ef svo
mætti að orði komast, ofan á allt
annað. En Sigurður Arnmundar-
son heldur því fram að hann búi
yfír þekkingu, sem gæti leyst
vanda útgerðarinnar að stórum
hluta. Hann á í fórum sínum
teikningu af gufuvél, sem danskir
sérfræðingar hafa lagt blessun
sína yfir og lýst ánægju með. Hér
heima er hins vegar enginn sem
gefur því gaum sem Sigurður
hefur fram að færa. Hann er
búinn að gera ótal tilraunir til að
vekja athygli á uppfinningu sinni
en enginn hlustar. Skagablaðið
ræddi við Sigurð fyrir skömmu.
Fordómar
„Það er nú að nálgast árið sem
ég hef verið hérna en það er langt
síðan ég fór fyrst að verða var við
þennan sjúkdóm, líkast til ein
15-20 ár. Fyrst áttaði ég mig ekki
á þessu því fyrstu einkennin voru
þrekleysi. Smám saman kom svo
í Ijós hvað var á ferð og það fær
ekkert stöðvað þennan sjúkdóm.
Sumir verða algerlega lamaðir á
mjög stuttum tíma, aðrir lamast
smám saman á löngum tíma.
Þannig er því farið með mig. Þótt
veikin leggist á alla vöðva lætur
hún heilann og skilningarvitin í
friði. Auðvitað er ekki uppörv-
andi að eiga í þessu en þetta er
bara nokkuð, sem ég hef lært að
sætta mig við og verð að laga mig
að. En hitt er svo annað, að það
að vera svona á sig kominn gerir
manni ekki auðveldara fyrir að
sannfæra fólk um að maður hafi
raunverulega eitthvað fram að
færa. Fordómamir em miklir og
þeir hafa leikið margan grátt.“
Sigurði var mikið niðri fyrir og
kannski ekki að ástæðulausu. Það
hlýtur að reyna á sálarstyrkinn að
mæta stöðugt vantrú þeirra sem
talað er við. „Það skiptir litlu við
hvern ég hef ámálgað þessa hug-
mynd mína, hún mætir hvergi
skilningi. Því ofar sem dregur í
þjóðfélagsstiganum verður skiln-
ingurinn minni. Ráðherrarnir virð-
ast sýnu verstir,“ sagði Sigurður.
Við báðum hann að rekja aðdrag-
anda þess að hann fór að velta
hugmyndinni um gufuvélina fyrir
sér.
„Ætli það ahfi ekki verið 1981-
• Siguröur Ammundarson, uppfinningamaöur,
er meö teikningu af gufuvél, sem leyst gæti
fjárhagsvanda útgeröarinnar aö stórnrn hluta
* Tími hans er naumur, hann á í vonlausri
baráttu viö lömunarsjúkdóm
* Enginn hlustar - hvorki þingmenn né ráöherrar
• Skagablaöiö fór á fund hans og hann segir les-
endum blaösins frá baráttu sinni
viÖ embættismenn kerfisins
1982 þegar umræðan um erfið-
leika sjávarútvegsins fór fyrst af
stað fyrir alvöru, að ég fór að
velta því fyrir mér hvernig væri
hægt að spara.
Dieselvélarnar ná ekki nema
40% nýtingu úr eldsneytinu, hitt
nýtist ekki. Ég hugsaði sem svo,
að ef hægt væri að laga þetta
mætti spara mikið. Eftir að hafa
velt málinu vel fyrir mér komst ég
að því að það væri hægt að búa til
gufutúrbínuvél, sem skilaði 90%
nýtingu eldsneytis, eldsneytis sem
ekki væri annað en vatn, sem
rafgreint væri með skautum í
vetni og súrefni. Þessi hugmynd
er kannski ekki alfarið mín eign,
þ.e. að rafgreina vatnið með
þessum hætti, því Bandaríkja-
menn hafa fyrir löngu komið fram
með þessar hugmyndir en viljað
bíða með að hrinda þeim í fram-
kvæmd á „réttu augnabliki". Þeg-
ar búið er að kljúfa vatnið á
þennan hátt er frumefnunum
brennt við gífurlegan hita og
þannig fæst gufa, sem knýr vélina
áfram. Kosturinn við þetta elds-
neyti er að því má brenna aftur og
aftur. Sjálf vélin er svo nánast
viðhaldsfrí."
Enginn hlustar
— Þú segir að þessari hugmynd
þinni hafa verið fálega tekið?
„Fálega er ekki orðið, menn
hafa hreinlega lokað eyrunum
fyrir þessu. Ég hef verið að eltast
við þingmenn og ráðherra, þ.á.m.
bæði Hjörleif Guttormsson, fyrr-
verandi iðnaðarráðherra og Hall-
dór Ásgrímsson, núverandi sjá-
varútvegsráðherra auk ótalmargra
annarra, en enginn er reiðubúinn
að hlutsta. Ég veit að ég þyrfti
ekki nema kannski 2 milljónir til
þess að smíða módel af þessari vél
til þess eins að geta sýnt og
sannað það vantrúuðum að hún
er annað og meira en orðin tóm.
En þessi fjárveiting hefur aldrei
fengist. Peningunum er heldur
sóað í ímyndaðan gullforða á
Skeiðarársandi á sama tíma og
útgerðin í landinu er á vonarvöl.
Allar tilraunir ráðamanna til þess
að grynnka á skuldum og vand-
ræðum útgerðarinnar hafa ekki
verið annað en fálm eitt. Þessi
vísa, sem ég setti saman, held ég
lýsi ástandinu ágætlega:
Albert gaf þeim gat,
gjört af lítilli visku.
Ríkisstjórnin þar við sat,
að telfa gati yfir gat
og gera það að tísku.
Nei, það er ekki að undra þótt
maður sé búinn að afskrifa fyrir
löngu að nokkuð verði nokkru
sinni gert af einhverju viti í þessu
landi. Peningunum er bara hent
blindandi í sjóinn og skollaeyrum
skellt við hugmyndum manns til
að reyna að bæta úr. Ekki bara
reyna því ég er sannfærður um að
ef þessi vél fengist smíðuð sýndi
hún svart á hvítu að óhemjufé
mætti spara. Sjáðu til, togararnir
sem verið er að gera hér út eru
ekki nema brotajárnsins virði.
Þeir eru að verða úreltir allir upp
til hópa og ekkert nýtilegt úr þeim
nema ef vera skyldi siglingartæk-
in.
— Nú gerir maður sér þær
hugmyndir um gufuvélar að þeir
séu óhemju fyrirferðarmiklar.
Hvað með þína vél?
„Þessi vél þarf ekki að verða
fyrirferðarmeiri en venjuleg dies-
elvél en hún verður hins vegar
margfalt öruggari, með mörgum
litlum kötlum, þannig að ef einn
bilar þá eru aðrir sem taka við.“
— Þú talar um 90% nýtingu, er
það ekki fjarlægt takmark?
„Nei, ég tel mig færa sönnur á
það á teikningunum af vélinni —
og ég minni aftur á að hún hefur
fengið viðurkenningu danskra
sérfræðinga þótt þeir hafi bent
mér á að ég gæti ekki fengið
einkaleyfi fyrir henni, þar sem í
henni væru 3 atriði sem aðrir
aðilar hefðu komið fram með
áður. Þessi atriði eru ekki stolin,
ég vissi bara ekki um þau. Það
hafa áður verið gerðar teikningar
af sambærilegum vélum en nýt-
ingin hefur aldrei verið nægilega
góð og því ekki hafin framleiðsla
á þeim.“
Tilraunir
Sigurður ætti að vera flestum
Skagamönnum, sem komnir eru á
þrítugsaldurinn, vel kunnur.
Ýmsar tilraunir hans hér á árum
áður vöktu mikla athygli, fáar þó
eins og flugvélasmíðin hans. Vél-
in fór reyndar aldrei á loft, en
Sigurður sagði okkur að síðar
hefði hann komist að því hvað olli
því að vélin náðist ekki upp.
Flugvélina smíðaði hann alfarið
eftir eigin teikningum. Tækni og
allt að henni lútandi var Sigurði
strax í bernsku hugleikið og í
skóla var eðlisfræði hans sterkasta
fag.
Auk flugvélarinnar hefur hann
smíðað ótalmarga hluti um ævina,
sem margir hverjir bera hugviti
hans frábært vitni. Hann bjó t.d.
til skipsskrúfur með eigin raf-
suðuaðferð, nokkuð sem enginn
skildi hvernig hann fór að, og
ryksugu úr tré svo eitthvað sé
nefnt. Þrátt fyrir hugvitssemina
hefur það ekki farið leynt að þeir
eru fleiri hér í bæ en hinir, sem
hafa litið á Sigurð sem hálfgerðan
furðufugl. Sjálfur segist hann
kannast mætavel við slík viðhorf.
Hitt hafi aftur skipt hann meira
máli, að ákveðinn hópur manna
Sigurður Arnmundarson ræðir við Skagablaðsmenn á stofu sinni á Sjúkrahúsi Akraness fyrir skemmstu.
fylgdist áhugasamur með tilraun-
um hans og hafði trú á þeim.
„Það er búið að berjast í 30 ár
við að troða viti í hausinn á
íslendingum en þeir þráast við.
Við höfum fyrir okkur hvernig fór
með Jóhannes Pálsson, uppfinn-
ingamann í Hveragerði. Hann
hrökklaðist að endingu úr landi
en hefur komið sér vel fyrir í
Danmörku. Ég segi það og skrifa,
að ef íslendingar ekki vilja þessa
vél mína þá ætla ég að eyða
síðustu kröftunum í að reyna að
koma henni á framfæri erlendis.
Það væri sárgrætilegt ef þessi
hugmynd fengi ekki hljómgrunn
hér því við eigum svo óskaplega
mikla orku til þess að vinna
eldsneyti fyrir vélina. Hugmynd
mín er einföld og auðveld í
framkvæmd en af því ég er fatlað-
ur íslendingur hefur enginn trú á
því að þetta sé hægt.“
Vel heppnaöur starfsdagur í Brekkubæjarskóla um fyrri helgi:
„Gekk aideilis Ijómandi vel“
„Það gekk aldeilis Ijómandi
vel“, sagði Viktor A. Guðlaugs-
son skólastjóri Brekkubæjarskóla
þegar hann var spurður um starfs-
daginn sem haldinn var á fyrra
laugardegi. „Það eina var, að það
byrjaði að rigna á okkur svo ekki
var hægt að mála. En við erum
mjög ánægð með hvemig tókst
til, sérstaklega er ég ánægður
með að framkvæðið skyldi koma
frá foreldrum. Krakkarair virðast
líka harðánægð með nýju leiktæk-
in og vellina það er mikið nota.“
Vigdís Eyjólfsdóttir er formað-
ur Foreldra- og kennaraféíags
Brekkubæjarskóla. Hún sagði, að
tekist hefði að ljúka öllu sem
ætlunin var að gera, nema máln-
ingarvinnu, þ.e. að mála leiktæk-
in og merkja velli og parísa.
Lokið var við að mála sl. miðviku-
dag.
Þrátt fyrir leiðinlegt veður á
starfsdeginum var góð mæting,
líklega á annað hundrað manns
yfir daginn, og sagði Vigdís að
allir hefðu verið jákvæðir og þetta
hefði verið reglulega gaman þrátt
fyrir veðrið. Krakkarnir hefðu
verið dugleg og áhugasöm, þótt
þau hefðu kannski verið sett í
leiðinlega vinnu eins og að hreinsa
rusl og mörg hefðu komið aftur
eftir að hafa hjólað fyrir fatlaða.
Að lokum sagði hún að aldrei
hefði verið hægt að framkvæma
þetta ef svo mörg fyrirtæki hér á
Akranesi hefðu ekki gefið rausn-
arlega efni og annað til starfsins.
Allt á fullu á starfsdeginum í Brekkubœjarskóla.
Ferja II dregin til Reykjavíkur í brotajám fyrir skömmu:
Átti upphaflega aö vera
bílferja en lauk „ævinni“
sem viðlegukantur smábáta
laugardaginn fyrir páska var Ferja II dregin á flot eftir að hafa
legið í tvö ár óhreyfð í TeigaVörinni. Mjög stórstreymt var þann dag
og var því flóðið notað til að ná ferjunni á flot. Eins mun uppfyllingin,
sem á að koma fyrir ofan væntanlega flotbryggju fyrir smábátana, hafa
lokað hana inni ef ekki hefði verið að gert til að ná henni á flot. Héðan
var ferjan dregin til Reykjavíkur, þar sem hún verður logskorin
sundur í brotajárn.
Upphaflega átti að nota ferj-
urnar, sem voru tvær í fyrstu, til
að flytja bíla yfir Hvalfjörð.
Aldrei varð þó af þeim flutningum
en þó var ráðist í að gera garð út
í sjóinn rétt fyrir utan bæinn
Katanes og má glöggt sjá þau
mannvirki enn. Þar áttu ferjurnar
að leggjst að og losa og taka
bílana, sem yfir færu, en hinu
megin fjarðarins áttu þær að
lenda á Hvaleyri en engar fram-
kvæmdir urðu þar.
Til Akraness komu ferjurnar
fljótlega eftir lok síðari heimsstyrj-
aldarinnar eða 1946. Fyrstu árin
voru þær mikið notaðar við hafn-
arframkvæmdir hér á Skaga. Mik-
ið var sótt af möl inn í Hvalfjörð,
sem losuð var undir kerin sem
notuð voru í bryggjurnar, ásamt
ýmsu fleiru sem til féll við hafnar-
gerðina.
Ferja I er löngu horfin af
sjónarsviðinu en hún var hlutuð
niður og seld í brotajárn. Hafði
hún þá legið óhreyfð inni í
Blautósi í mörg ár en þar voru
ferjurnar geymdar flesta vetur
fyrstu árin eftir að þær komu
hingað.
Eftir að Sementsverksmiðjan
tók til starfa var Ferja II notuð til
að flytja sement til Reykjavíkur
og gegndi því hlutverki um ára-
tugaskeið eða allt þar til Skeiðfaxi
var tekinn í notkun við þá flutn-
inga. En síðustu árin var ferjan
notuð sem viðlegukantur fyrir
trillurnar eða þar til flotbryggjan
var tekin í notkun fyrir tveimur
árum en þá var ferjan dregin á
land og hefur legið þar síðan þar
til nú að hún leggur í sína hinstu
för. Þannig á þessi gamli innrásar-
prammi sér langa og viðburðaríka
sögu hér á Akranesi.
Meðfylgjandi mynd var tekin
af ferjunni, þar sem hún liggur við
bryggjuna fyrir neðan SFA —JPP
Ferja II leggur upp í sína hinstu ferð.
- Hjólreiðadagurinn um fyrri helgi líkast til árlegur viöburöur
Hjólreiðadagurinn, sem JC
gekkst fyrir hér á Akranesi fyrra
laugardag tókst vonum framar að
sögn Jónínu Valgarðsdóttur. Alls
söfnuðust 156.711 krónur, og var
það meir en búist var við. Um 300
böm á aldrinum 10-12 ára söfn-
uðu peningum til styrktar þeim
sem ekki geta hjólað. Ekki höfðu
alveg allir skilað þegar við töluð-
um við Jónínu, þannig að talan á
að öllum líkindum eftir að hækka
nokkuð.
JC bað Skagablaðið að koma á
framfæri þökkum til allra sem
hjálpuðu til við framkvæmd hjól-
reiðadagsins, sérstakar þakkir fá
lúðrasveitin, lögreglan og
skólarnir fyrir sinn þátt.
Hjólreiðadagur verður mjög
líklega árlegur viðburður hér í
framtíðinni, eins og hann er í vegna þess hve undirtektir hefðu
Reykjavík og víðar, hélt Jónína, verið góðar hjá öllum núna.
6
7