Skagablaðið - 02.10.1985, Blaðsíða 7
—segir Njörður Tryggvason, verkfræðingur, sem fylgst hefur með tilraunum
Nú er farið að nota til vega- og gatnagerðar steypu, sem kölluð er
þurrsteypa og það ekki að ófyrirsynju. Þessi þurrsteypa er eins og
nafnið gefur til kynna miklu þurrari en venjuleg steypa og tilraunir
með hana á vegum Sérsteypunnar, sameiginlegs fyrirtækis Sements-
verksmiðju ríkisins og Járnblendiverksmiðjunnar, að undanförnu
hafa gefið góða raun. Til þess að fá frekari fregnir af þessum tilraunum
sneri Skagablaðið sér til Njarðar Tryggvasonar, verkfræðings, og innti
hann nánar eftir tilraununum.
„Þessi steypa er svipuð og
venjuleg steypa nema að vatns-
magnið í henni er ekki nema lítill
hluti af því sem annars fer í
venjulega steypu,“ sagði Njörður.
„Vatnið gegnir þeim tilgangi ein-
um í þurrsteypunni að líma saman
sementið, mölina og sandinn.
Ekki er hægt að flytja þessa
steypu í venjulegum steypubílum
heldur þarf að nota vörubíla til
flutninganna", sagði hann enn-
fremur.
Tilraunir
Tilraunir voru gerðar fyrir
skemmstu með þessa þurrsteypu
á plani fyrir framan Rafveitu
Akraness og eins á lóð Sements-
verksmiðjunnar, bæði hér á
Akranesi og í Reykjavík. Takist
tilraunin hjá Rafveitunni vel, svo
sem allt bendir til, mun hún
greiða mestallan kostnað við hana
og vill Njörður koma á framfæri
þakklæti til Rafveitunnar fyrir að
taka þátt í tilrauninni. Á plani SR
í Ártúnshöfðanum var sú aðferð
viðhöfð að leggja 10-12 sm undir-
lag og síðan 6-8 sm yfirlag þar
ofan á með malbiksvélum.
Að sögn Njarðar er þessi steypa
mun sterkari en venjuleg steypa
og útlögn hennar mun ódýrari
vegna þess að allur mótauppslátt-
ur sparast. Bandarískar rann-
sóknir sýna, að þekjur steyptar úr
þurrsteypu eru mun sterkari en
þekjur úr blautsteypu, sérstak-
lega hvað beygutogþol snertir og
er álitið að þess vegna megi spara
20-30% í þykkt steypunnar.
Tvær aðferðir eru viðhafðar við
lagningu þurrsteypunnar, veghef-
ilsaðferðin og malbiksútlagning-
araðferðin. Við veghefilsaðferð-
ina er steypunni sturtað í hrauk,
sem veghefill jafnar út, en í
asfaltaðferinni eru sömu vinnu-
brögð og við lagningu malbiks
viðhöfð og notaðir sambærilegar
vélar. Malbiksútlagningaraðferð-
in var viðhöfð í Ártúnshöfðanum
og tókst mjög vel. Fjöldi verk-
fræðinga fylgdist með hvernig til
tókst. Með malbiksútlagningar-
aðferðinni forþjappast steypan
betur og þá gefur það enn betri
raun að leggja tvö steypulög hvort
ofan á annað.
Þekkt úti í heimi
Báðar þessar aðferðir eru
þekktar víða úti í heimi, m.a. í
Noregi, Danmörku, Þýskalandi,
Englandi og Bandaríkjunum og í
Þýskalandi er fyrirtæki sem
endurbætt hefur malbiksútlagn-
ingarvélina með tilliti til útlagn-
ingar þurrsteypu.
Njörður sagði ennfremur að
þróunin væri víðast hvar úr asfalti
(malbiki) yfir í steypu. Þar kæmi
til að steypan í dag væri sterkari
en hún hefði áður verið og einnig
hitt að malbikið hefði hækkað
töluvert. Erlendis er það enn-
fremur talið stórlega orkuspar-
andi að leggja steypu því mikil
orka fari í að þurrka og hita
fylliefni og asfaltið áður en það er
lagt.
Mjög góðar upplýsingar liggja
fyrir um steyptar götur hér á
Akranesi. Þær elstu eru um 25 ára
gamlar og hafa aldrei þurft nokk-
urt viðhald. Þar talar steypan
skýru máli um endinguna umfram
malbik.
Njörður sagði að þessa dagana
væri verið að kanna hvort e.t.v.
væri möguleiki á að steypa slitlag
í jarðgöngin að Blönduvirkjun
með þurrsteypu og sömuleiðis
væri verið að vinna að endurbót-
um á gömlu götusteypuaðferð-
inni. S.l. vetur voru könnuð kaup
á stórvirkum blautsteypuútlagn-
ingarvélum í samstarfi við nokkra
verktaka, en dæmið var það stórt
að ekki þótti fært að ráðast í það
nema stór og örugg verkefni væru
fyrir hendi.
Gjörbylting
Auk þessara stórmerku til-
rauna Sérsteypunnar sf. með
þurrsteypuna er unnið að tilraun-
um með trefjasteypuviðgerðar-
efni, nýjar tegundir múrhúðunar
ásamt tilraunum með einingar úr
trefjasteypu fyrir fiskeldiker.
„Það má segja, að gjörbylting
hafi orðið í þróun steinsteypu
síðustu árin, enda er hún tekin að
sækja inn á svið þar sem önnur
efni hafa mikið verið notuð og má
þar nefna asfalt, plastefni, timbur
og jafnvel málma. Markmið Sér-
steypunnar er að fylgjast með og
taka þátt í þessari framrþróun og
sjá til að hún geti orðið íslensku
atvinnulífi til framdráttar," sagði
Njörður Tryggvason, verk-
fræðingur, í lokin.
Þurrsteypa frá Sérsteypunni vekur athygli verkfræðinga víða um land:
„Bylting í þróun stein-
steypu á síðustu árum“
Eins og kemur fram í greininni hér í opnunni eru tvær aðferðir notaðar við þurrsteypuna. Önnur sést á myndunum hér
vinstra megin íopnunniog kallast „veghefilsaðferðin". Pá ersteypunni jafnað út með hefli, hún síðan vökvuðog völtuð.
Pessi mynd hefur sögulegt gildi því hún er frá þeim tíma er ein af fystu götum bæjarins var steypt. Bakgrunnurinn gefur til kynna hvar myndin
er tekin og hún sýnir sömuleiðis vel þœr aðferðir sem beitt var. Myndin er yfir 20 ára gömul.
i
Pessar myndir hér hœgra megin í opnunni sýna „asfalt“-aðferðina í þurrsteypunni. Steypan er þá lögð með
malbikunarvélum, og síðan bleytt og völtuð. Takið eftir því að hœgt er að ganga á steypunni, svo hörð er
hún strax við lagningu.
6
7