Skagablaðið - 10.01.1991, Blaðsíða 8

8
Skagablaðið
Enginn stóvi samleikur er til þegar
mæling á heitu vatni er annars vegar
Skrif um hitaveituna í ágætu jólablaði Skagabiaðsins báru þess
glöggt vitni að hún hefur ekki staðið sig sem skyldi við að koma upp-
lýsingum opinberlega á framfæri. Starfsmenn munu hér eftir sem
hingað til fúslega Ieiðbeina þeim sem til okkar leita. Hér á eftir verð-
ur stuttlega drepið á nokkur atriði
instaka menn virðast ekki
geta gert greinarmun á mis-
notkun vatns og þjófnaði. Þenn-
an mun má reyna að skýra með
einföldu dæmi. Það er misnotkun
á vatni ef neysluvatnsnotkun er
300 m3 á ári í stað 80 m3 vegna
illa útbúins varmaskiptis. Það er
þjófnaður ef innsigli hemils er
rofið og stillingu breytt.
Vatnsnotkun
Það er eðlilegt að það vefjist
fyrir mönnum að hámarksvatns-
notkun minnki við breytingu á
sölukerfi. Til að átta sig á því
verður að skoða vatnsnotkunina
nánar.
Hámarksvatnsnotkun á Akranesi
Hemlar (3685 l/mín) = 61,5 l/sek
Umframhemlun 7% = 4,3 l/sek
Neysluvatn 10% = 6,6 l/sek
Rennslismælar (vetrarrennslí) = 7,8 l/sek
Rennslismælar, álagstoppar 30% = 2,3 l/sek
Annað (umframhemlun, sírennsli) = 5,0 l/sek
SAMTALS - 87,5 l/sek
sem virðast vefjast fyrir mönnum.
Nú er skammtur um hemil
væntanlega miðaður við að halda
fullum hita í húsum þegar frost
er 5 - 10 C°. Við hærri útihita er
þess ekki að vænta að vatnsnotk-
unin sé minni. Það væri því ekki
óeðlilegt að vatnsnotkunin léki á
bilinu 60 - 90 l/sek. Reynsla
undanfarinna ára er að vetrar-
notkunin sé 90 - 110 1/sek, með
toppum allt að 127 1/sek.
Við breytingu á sölukerfi er
reynsla annarra hitaveitna sú að
þessi óútskýrða notkun hverfur.
Það þýðir að hitaveitan getur
tekið við 30% aflaukningu í þau
hús, sem nú kaupa um hemla, án
þess að álagið aukist frá því sem
nú er. Þá er einnig á það að líta
að hjá þeim, sem nú kaupa nægi-
legan skammt verður óveruleg
aukning. Það virðist því mega
reikna með að afltoppurinn muni
lækka hér en það kemur heim og
saman við reynslu annarra hita-
veitna.
Neysluvatn
Það hafa margir af því áhyggj-
ur að kostnaður vegna neyslu-
vatns verði mikill með breyttu
sölukerfi. Mælingar hjá HAB og
öðrum hitaveitum sýna að neyslu
vatnsnotkun er á bilinu 7 - 9% af
heildarvatnsnotkun íbúðarhúss
eða u.þ.b. 55 1 á mann á dag. Það
þarf hins vegar að gæta varúðar
þegar neysluvatnið er tengt við
sjálfvirkan búnað, t.d. í varma-
skiptum. Ef búnaðurinn er ekki
rétt tengdur eða hann bilar getur
mikið vatn runnið í gegn engum
til gagns.
STYTTU ÞER LEIÐ
TIL LÍFSGÆÐfl!
VINNINGASKRÁ FYRIR ÁRIÐ 1991: 9 vinn. á kr. 5.000.000, 108 vinn. á kr. 2.000.000, 324 vinn. á kr. 250.000, 1.953 vinn. á kr. 75.000,
13.797 vinn. á kr. 25.000, 118.575 vinn. á kr. 12.000, 234 aukavinn. á kr. 50.000.
Samtals 135.000 vinn. á kr. 2.268.000.000.
HAPPDRÆTTI
HASKÓLA ÍSLANDS
vænlegast til vinnings
JÁRN—ÁL—RYÐFRÍTT STÁL Nýsmíði - viðgerðir - rennismíði . VÉLSMIÐJA Olafs R. Guðjónssonar SMIDJUVÖLLUM 6 — SÍM113022 Málningarvinna Tek að mér alla alhliða málningarvinnu. Garðar Jónsson, málari Lerkigrund 1 — Sími 12646
Gleraugnaþjónusta Vesturlands SJÓNGLERIÐ Skólabraut 25 - Slmi 93-11619 v/ b' ALHLIÐA VIÐGERÐIR ÁSJÓOGÁLANDI Góð varahlutaþjónusta. VÉLKRAFTUR VALLHOLTI 1 — SÍMI 11477 (Við hliðina á skoðunarstöðinni)
PÍPIILAGNIR jós ií.iai:m gíslason Pípulagniugaiiieístarí S12939 & 98S - 31844 DEB-þjónustan Powerplus — Mótorstillingar OAVID BUTT JABARSBRAUT 7 — SIM113220
Hemlar
Það er því miður svo að enginn
stóri sannleikur er til þegar mæl-
ing á heitu vatni er annars vegar.
Heitt vatn verður ekki mælt á
sama hátt og sykur eða smjör.
Orkumælar mæla hita vatns
inn í hús, út úr húsi og
vatnsmagn. Sérstakt reikniverk
reiknar síðan út orkunotkunina í
kílówattstundum. Orkunotkun
X 1,163 X (hiti inn — hiti út) X
vatnsmagn.
Þessir mælar taka ekkert tillit
til nýtingar vatnsins. Þannig
borga menn jafn mikið hvort sem
þeir nota 10 C° úr 2000 m3 eða 40
C° úr 500 m3 því orkunotkunin er
sú sama þó annar noti fjórum
sinnum meira vatn en hinn. Þessi
aðferð er því augljóslega ónot-
hæf í hitaveitum með einföldu
dreifikerfi, þar sem engin not
verða höfð af bakrennslisvatn-
inu.
Samkvæmt hitastigskönnun-
inni á Akranesi er meðalinn-
rennslishiti í hús að vetrarlagi um
72 C° og meðalafrennslishiti um
32 C°. Meðaltalsnýtingin er því
40 C°.
í hitaveitum með hringrásar-
kerfi hafa menn séð sig tilneydda
til að verðleggja hvern rúmmetra
vatns auk kílówattstundar til
þess að tryggja lágmarksnýtingu
í hitakerfum. Þar með hverfa
menn frá hreinni orkumælingu.
„Leiðréttir“ orkumælar
Til að reyna að fá mæla, sem
taka tillit til innrennslishita í hús,
hafa verið búnir til svonefndir
„leiðréttir“ orkumælar. Þeir
mæla innrennslishitann en ekki
afrennslishitann. Afrennslishit-
inn er settur fastur. Orkunotkun-
in er því ekki mæld heldur er
reiknuð orkan sem fáanleg væri
úr vatninu með kælingu niður í
fast hitastig.
Þegar innrennslishiti lækkar
þarf afrennlishiti ofna að hækka
ef ná á sömu afköstum og við
hærra innhitastig. Það er því
fólgin nokkur mismunun f því að
reikna með föstum afrennslishita
óháð innrennslishita. Þessi
skekkja getur numið nokkrum
prósentum yfir árið en erfitt er
að segja nokkuð ákveðið vegna
þess hvað hitakerfi húsa eru
margbreytileg og álag síbreyti-
legt.
Rennslismælar
Hefbundnir rennslismælar taka
ekki tillit til mismunandi inn-
rennslishita á vatninu. Þrátt fyrir
þennan annmarka eru þetta mest
notuðu hitaveitumælarnir hér-
lendis.
Á nokkrum stöðum, þar sem
vatnið er mjög dýrt, hafa notend-
ur fengið leiðrétdngu vegna mis-
munandi hita í dreifikerfi. Þessar
leiðréttingar þjóna þeim tilgangi
að jafna hitakostnað notenda en
það fæst ekkert sem heitir rétt
mæling.
Það má segja, að ef tekst að
reikna út meðalinnrennslishita í
hús gefur rennslismælir með
reiknaðri niðurstöðu sömu
niðurstöðu og „leiðréttur" orku-
mælir. Fyrir hverja gráðu sem
reiknaða hitastigið víkur frá
meðaltalinu verður skekkjan um
2%.
Að öðru jöfnu er „leiðréttur"
orkumælir tæknilega betri kostur
en rennslismælir með hitastigs-
leiðréttingu. Hann er hinsvegar
verulega dýrari lausn. Innkaups-
verð rennslismæla er 1500 - 5000
kr. pr. stk. eftir tegundum og
gæðakröfum. „Leiðréttir" orku-
mælar kosta 23.000 - 50.000 kr.
pr. stk. háð tegundum og mæli-
aðferðum. Við þetta bætist að
uppsetningarkostnaður er
nokkru meiri á „leiðrétta" orku-
mælinum. Það þarf að koma
fyrir hitaþreifara og reikniverki.
Fjöldi mæla hjá HAB er um
2000. Kostnaðarmunurinn er því
um 45 - 50 milljónir króna eða
sem svarar 4 til 5 einbýlishúsum á
Akranesi svo dæmi sé tekið.
Kostnaðaraukinn við dýrari
lausnina má ekki vera meiri en
ávinningurinn fyrir hinn almenna
notanda.
Formaður danska hitaveitu-
sambandsins segir oft frá því að
hvergi mæli menn orkunotkun-
ina betur en í Hamborg en kostn-
aðurinn við það sé meiri en vatn-
ið kosti í Óðinsvéum. Við þurf-
um að finna hagstæðustu heildar-
lausnina en hún er ekki endilega
fólgin í tæknilega fullkominni
mælingu
ATVIMMA
Landsbanki íslands, útibú, AKranesi, ósKar eftir
að ráða starfsKraft til starfa í afgreiðslu útibúsins.
Laun samKvæmt launaKerfi banKamanna.
Um5ÓKnareyðublöð liggja frammi hjá sKrifstofu-
stjóra útibúsins, sem veitir nánari upplýsingar.
LAMD5BAMKIÍ5LAMD5
— útibú, Akranesi