Skagablaðið - 05.09.1991, Blaðsíða 9

Skagablaðið
9
Fullt nafn? Halldór
Jónsson.
Fæðingardagur og fæðing-
arstaður? 30. apríl 1951 í
Reykjavík.
Starf? Héraðslæknir Vest-
urlands.
Hvað líkar þér best í eigin
fari? Létt lund.
Hvað ætlaðir þú að verða
þegar þú „yrðir stór“? Bygg-
ingaverkfræðingur.
Hvert var uppáhaldsfagið
þitt í skóla? Stærðfræði og
eðlisfræði.
Ertu mikið fyrir blóm?
Nokkuð, en þó meira fyrir tré
og nytjajurtir.
Hver er uppáhaldslitur
þinn? Rauður.
Ferðu oft með Akraborg-
inni? Já.
Attu eða notarðu tölvu? Já,
Macintosh Classic.
Hefur þú farið hringveg-
inn? Nei, á eftir norðaustur
hornið.
Ferðu oft í gönguferðir? Já,
ekki síst á rjúpnaveiðitíman-
um.
Drekkurðu mikið af gosi/
öli? Nei frekar lítið en þeim
mun meira af kaffi.
Hver er algengasti matur
sem þú borðar? Pastaréttir.
Ferðu oft í bíó? Nei alltof
sjaldan.
Stundar þú stangveiðar? Já,
mest silungsveiði en hef þó
aðeins reynt við laxinn.
Attu einhver gæludýr? Já,
bæði hund og kött.
Lestu mikið, notarðu bóka-
safnið? Ég þarf að lesa mikið
vegna starfsins og hef því
rninna orðið um lestur á fagur-
bókmennlum á seinni árum.
Bókasafnið nota ég skammar-
lega lítið.
Hverju myndir þú breyta
hér á Akranesi ef þú gætir?
Atvinnuástandi.
Draumabíllinn? Með fjór-
hjóladrifi, öruggur eins og
Volvo, ódýr eins og Trabant
og eyðir bensíni eins og Citro-
en 2CV4.
Ertu mikið fyrir tónlist —
hvernig? Já, alla tónlist nema
elektróniska nútímatónlist en
mest gaman hef ég af tónlist
Bræðrabandsins.
Hvað hræðistu mest? Ekk-
ert meðan ég geri ekkert af
mér.
Sækirðu tónleika Já, flesta
tónleika hjá Tónlistarskólan-
um og einstaka aðra.
Notarðu bflbelti og Ijós þeg-
ar þú ekur? Já.
Fylgist þú með störfum
bæjarstjómar? Frekar lítið.
Tenging við uppboðsmarkaði
er orðin bráðnauðsynleg hér
Miklar breytingar hafa orðið í útgerð og sjósókn Akurnesinga síð-
asta áratug. Vertíðarskipin sem gerð voru út á línu, net, humartroll,
fiskitroll, handfæri, síld og loðnu eru nú horfin héðan. Við hafa tekið
loðnu— og rækjuskip sem landa stórum hluta afla síns í fjarlægum
höfnum. Þá hafa togarar alfarið leyst bátana af sem veiðiskip fyrir
frystihúsin.
Mesta breytingin er þó fjölg- hæægt að ganga að neinum eign-
un smábáta sem þjóna nú um til lúkningar skuldinni við
sem vertíðarskip hér á Akranesi. trillukarlinn sem situr uppi með
Þó að menn hafi smæk'kað veiði- tapaðan afla og tapað fé.
skipin úr ca. 60 - 200 tonnum
niður í smábáta hefur sóknin
frekar aukist en hitt. Vafasamt er
að það sé af hinu góða þegar aðr-
ir hópar þjóðarinnar leggja sí-
aukna áherslu á betri aðbúnað og
aukið öryggi á vinnustað. Pá hef-
ur sú breyting orðið að fiskiðju-
verunum er orðið nauðsyn að
framboð fiskjar til vinnslu sé sem
jafnast allt árið.
Bónuskerfín
Bónuskerfi þeirra gera óæski-
legt að inn komi stórir hópar lítt
eða jafnvel óþjálfaðs fólks til af-
leysinga í sumarleyfum
starfsfólks. Því er þessum vinnslu
stöðvum lokað á meðan starfs-
fólkið tekur sumarfrí, gagnstætt
því sem áður var. Þá gat skóla-
fólk gengið að vísri sumarvinnu
við fiskvinnslu og þannig aflað
sér tekna og þekkingar á þessum
undirstöðuatvinnuvegi íslend-
inga.
Hér á Akranesi eiga fyrstihús-
in sín veiðiskip sem eiga að full-
nægja því sem næst allri hráefnis-
öflun þeirra. Það fyrirkomulag er
til orðið af nauðsyn. Vandi eig-
enda smábáta er aftur á móti sá,
að stærstur hluti afla þeirra hent-
ar ekki til vinnslu í þeim fiskiðju-
verum sem hér eru rekin. Saltfisk
verkun er næstum alveg aflögð
hér og er ástæðan sú, að kaup-
endur fiskjar hér, þ.e. „stóru
húsin“, telja það verð sem boðið
er af fiskkaupendum utanbæjar
óraunhæft og of hátt til þess að
þessi verkun geti borið sig. „Við
vitum upp á hár hvað við megum
borga fyrir hráefni,“ segja þeir
sem þar stjórna. Þeir bæta því
gjarnan við, að þeir ætli sér að
halda áfram rekstri og því fari
þeir ekki að stofna til viðskipta
„bara til að tapa á þeim.“
Fiskmangarar
Árvisst er á hverju hausti og í
byrjun hverrar vertíðar að þeir
birtist hér fiskmangararnir sem
falast eftir afla smábátasjó-
manna. Allir lofa þeir háu verði.
Svo byrja viðskiptin og karlarnir
á bátunum eru himinlifandi
svona til að byrja með — því
einn daginn kemur í Ijós að mað-
urinn með háa verðið getur ekki
lengur staðið við gylliboðið.
Hann getur ekki borgað og oftast
á hann ekki neitt til og því ekki
sjálfir við flutning á fiski.
Nú þegar stjórnvöld draga svo
ótæpilega niðurskurðarhnífinn
yfir veiðiheimildir skipa eins og
nú er gert hlýtur að vera ennþá
brýnna að allt andvirði aflans
skili sér og sé sem mest. Hitt er
svo annað mál, að menn verða
að hafa forgöngu um að hrinda
slíku máli í framkvæmd. Svona
*|
Stefán Lárus Pálsson skril ar J 1

Stórfurðulegt er að menn sem
stunda sinn rekstur við hlið fisk-
markaðanna í Reykjavík og ná-
grenni skuli heldur fara upp á
Skaga til að versla óséð við trillu-
karla hér heldur en að fara á
markaðinn og kaupa afla sem
þcir geta valið sér sjálfir. Orsök-
in er augljós. Ef keypt er beint
þá er auðvelt að komast hjá
greiðslu ef illa gengur að standa í
skilum. Þá mætir trillukarlinn af-
gangi ef illa fer hjá kaupanda
aflans.
Uppboðsmarkaður
Sagt er að 9 af hverjum 10 sem
keypt hafa á uppboðsmörkuðum
og sprengt upp verð umfram
reyndari kaupéndur séu horfnir
af því viðskiptasviði. Pá er væn-
legt að leita uppi hrekklausa og
reyna að fá fisk þar á meðan
hægt er. Ótalmargir hér í bæ hafa
átt um sárt að binda eftir slík við-
skipti og er nú mál að slíkt taki
enda. Pví er bráðnauðsynlegt að
hér komi til tenging við uppboðs-
markaði þannig að hér verði
starfræktur uppboðsmarkaður
með afla báta og skipa héðan af
Akranesi. Slíkt myndi leysa
vanda sjómanna og eigenda
smábáta við að losna við afla sinn
og fá um leið greitt öruggt verð
fyrir. Jafnframt myndu þeir losna
gerist ekki af sjálfu sér. Fyrirsjá-
anlegt er að veruleg fækkun á sér
stað á þeim flota sem kallaður er
smábátar. Því veldur sá mikli
samdráttur í veiðiheimildum sem
nú er staðreynd.
Stuttbuxnaliðið
Hart er sótt að sjávarútvegs-
ráðherra af stuttbuxnaliði hans
eigin flokks svo og krötum sem
átt hafa þann draum að selja
sjómönnum aðgang að þeim
fiskislóðum sem sótt hefur verið
á kynslóð fram af kynslóð. Þar á
að koma á nýr skattur eða
„gjald“. Það virðist vera eina úr-
lausnin á tímum samdráttar í
sjávarútvegi að bæta við nýjum
útgjaldalið. Vonandi er að sjávar
útvegsráðherra láti skynsemi
ráða en ekki þrýsting frá þeim
sem hvergi hafa nærri þessum
málum komið.
Eðlilegt er að smábátum í út-
gerð fækki. Sú samþykkt manna
í Landssambandi smábátaeig-
enda að leggja til við ráðherra að
hvert horn sem flyti fengi sér
kvóta sem yrði söluvara var ekk-
ert annað en vanhugsað ákall til
þeirra fésterku í útgerð til að
koma og kaupa aflaheimildir
smábátanna. Sú hefur orðið
raunin á og er ekki séð fyrir end-
ann á því hvað varðar fækkun
smábáta.
Verslun með óveiddan fisk eða
heimildir til veiða var sett á a j
beiðni útvegsmanna smárra og
stórra skipa. Slík verslun er öfl-
ugt tæki stjórnvalda til að fækka
skipum í útgerð á sjálfvirkan
hátt. Því gripu stjórnvöld tæki-
færið fegins hendi. Eignarhald
aflakvóta er mönnum þó ekki
fastara í hendi en svo að stjórn-
völd geta gert hann upptækan
bótalaust eins og nú í ár og önnur
ár þegar afli er dreginn saman í
formi stórskertra aflaheimilda.
Stjórnun fískveiða
Deilt er um hvort rétt sé að
málum staðið við stjórnun fisk-
veiða og sýnist sitt hverjum. Nú-
verandi fyrirkomulag varð ofan á
og lögfest af Alþingi og þar við
situr nú. Brask með kvóta er
mjög vafasamt og komið úr
böndunum. Kannski hefði verið
skárra að ríkið hefði leigt út
kvóta sem menn hefðu síðan
skilað til baka ef hans var ekki
lengur þörf? Það er eitt af mörg-
um sjónarmiðum. En málið í dag
er að allt of margir eru nú að elt-
ast við allt of smáa og fáa fiska
með of miklum tilkostnaði. Svo
er stóra málið: Hverjir fá svo að
endingu að veiða og hverjir
ekki? Það kemur í ljós von
bráðar.
Gífurleg verðmæti eru farin í
súginn í formi skipa sem hverfa
úr rekstri. Ef þjóðin á fiskinn þá
hlýtur sá reikningur að lenda á
skattborgurum. Hlutverk ráða-
manna um viðunandi framhald
þessara mála er flókið og vand-
leyst en við erum þó ríkari af
reynslu. Fækkun skipa þýðir
fækkun í sjómannastétt og sífellt
minni afli þýðir samdrátt í tekj-
um sjómannsheimila. Ljóst er að
á komandi fiskveiðiári verður
kjararýrnun sjómanna meiri en
nokkur stétt á íslandi myndi
sætta sig við bótalaust. Því verð-
ur fróðlegt að sjá langlundargeð
þeirra og hver viðbrögð manna
verða.
Lögmaimsstofa Löglíæðiþjónusta — Málflutningur Innlieimta — Samningsgcrð — Búskipti Jósef H. Þorgeirssou LÖG9LMIITR Ntillliolti 14 S 13183 - Fa.v 13182 TRÉSMÍÐI Qetum bætt við okkur verkefnum. 5míðum m.a. sól- stofur, glugga, hurðir — eða hvað sem er. Tilboð eða tímavinna. Trésmiðjan Höldur hf. Uppl. í síma 11024 (Bjarni Quðmundsson) eða 13232 (Vilhjálmur Guðmundsson) í hádeginu eða á kvöldin.
l%- (O) Innréttingar — Málning Gólfefni — Búsáhöld^. byggingahúsið] SMIÐJUVÖLLUM 7 - AKRANESI - SÍMI 93-13044
KRÓKATÚNI 8 — SÍMI 11454
Öll almenn Ijósmyndun Opið virka daga frá kl. 14,00 til 17,00 og eftir samkomulagi. Símar 12892 & 12129 (símsvari). UÓSMYNDASTOFA AKRANESS VESTURGÖTU 35 (FRÓN) Spónaplötur, allar þykktir ■ Krossviður, þakjárn og stál ■ Margskonar byggingavörur ■ Alhliða byggingaþjónusta TRÉSMIÐJA SIGURJÓNS & ÞORBERGS ÞJÓÐBRAUT 13 — SÍMI 11722