Fréttir - Eyjafréttir - 27.07.2016, Blaðsíða 16

16 Eyjafréttir / Miðvikudagur 27. júlí 2016
„Ég var kominn í matrósafötin með
hvítan sjóliðabát á höfði, flautu í
brjóstvasanum og í svörtum skóm á
leið í bekkjarbílinn. Mamma var að
taka saman það síðasta sem vantaði
í tjaldið sem var klárt í Skvísusundi
í Herjólfsdal. Pönnukökur og tertur
til að hafa í tjaldinu eftir setninguna
en sr. Jóhann Hlíðar átti að messa í
Dalnum og Stebbi pól var kynnirinn
eins og allar þjóðhátíðar sem ég
mundi eftir,“ segir Ásmundur
Friðriksson, alþingismaður.
„Ég tók strigapoka sem afi í
Stakkholti hafði safnað saman fyrir
mig og það voru 10-15 stigapokar
settir í einn. Ég ætlaði að vera
duglegur að safna tómum kók-
flöskum og strigapokarnir voru
upplagðir sekkir til að fela þær í
tjaldinu og ferðast með þær heim úr
Dalnum.
Það var mikill spenningur þegar
við loks vorum tilbúin og við
löbbuðum austur Vestmannabraut-
ina frá Stakkholti að Höllinni, en
þar stoppaði bekkjarbíllinn. Ég var
að fara úr límingunum, hvaða bíl
fengjum við en þeir voru misjafnir,
sumir flottari en aðrir og þeir voru
flestir með bekki á pallinum og
trégrind klædda með segli. Einstaka
voru með tónlist á pallinum og það
var mjög spennandi.
Þegar bekkjarbíllinn stoppaði kom
mikið hviss-hljóð og margir
kipptust við. Þetta var fyrsti
vörubíllinn með loftbremsum í
Eyjum og menn kunnu bara ekkert
á þessa nýju tækni. Pabbi borgaði
fyrir alla í bekkjarbílinn og við
stigum upp tröppurnar og ég settist
aftast því það var svo skemmtilegt
að horfa niður og sjá götuna þjóta
hjá og heyra brakið í trégrindinni
þegar bekkjarbíllinn keyrði yfir
djúpar holurnar þegar við ókum
vestur Hásteinsveginn og inn í Dal.
Það var oft stoppað á leiðinni að
taka upp fólk en á þessum árum áttu
fáir fólksbíla í Eyjum.
Stórt og mikilfenglegt Þjóhátíðar-
hliðið blasti við þegar bekkjarbíll-
inn sveigði inn á bílaplanið og við
litum alla fegurðina, maður minn
hvernig fóru þeir að þessu karlarnir!
Það var flaggað uppi á Molda og
Blátindi og þar á milli var lína með
flöggum yfir miðjum Dalnum.
Myllan stórkostlega stóð undir
Fjósakletti sem virkaði lítill vegna
stærðar brennunnar sem búið var að
stafla og binda saman hátt til
himins. Það var veðjað um hvað
brennan stæði lengi og hvort hún
logaði fram á laugardagskvöld.
Ljósaskreytingar kringum Tjörnina
og yfir hana miðja var brú, já brú
sem hægt var að ganga yfir og voru
farnar margar ferðir til að missa
ekki af þeirri einstöku reynslu.
Sviðið sem sneri upp í brekkuna var
alsett ljósum en var síðan snúið inn
á danspallinn sem var girtur hárri
girðingu. Aðgangseyrir að danspall-
inum var það sem borgað var fyrir
til að vera á þjóðhátíð og þar var
tjúttað fram á morgun allar nætur.
Maður varð að halda stillingu sinni
fram yfir setningu hátíðarinnar og
þegar veislan var búin í tjaldinu var
tekið til óspilltra málanna að safna
tómum flöskum. Þeim fjölgaði
þegar leið á daginn. Maður var
alstaðar að sniglast og þegar maður
sá einhverja karla vera að tala
saman, stinga saman flöskum og
skála og það var lítið eftir fylgdi
maður þeim eins og skugginn
þangað til þeir hentu tómri
flöskunni í grasið. Þá var maður
fljótur að grípa flöskuna og
reglulega var haldið með fenginn
inn í tjald og flöskurnar settar í
strigapoka undir sófanum í tjaldinu
svo enginn kæmist í verðmætin.
Föstudagskvöldið var magnað, en
þá máttum við vera í Dalnum
framyfir brennuna. Það var mikil
dýrð að vera vitni af því þegar
húmið gekk yfir og ljósin í öllum
regnbogans litum tóku að lifna við
og að lokum sköpuðu þau þessa
einkennilegu stemningu. Á sviðinu
kynnti Stebbi pól þá Árna Tryggva-
son og Bessa Bjarnason sem léku
kafla úr Dýrunum í Hálsaskógi og
Guðrún Á Símonar óperusöngkona
tók lagið á eftir Samkórnum. Þetta
var toppurinn í skemmtanabrans-
anum á Íslandi og síðan sló
hljómsveit Ólafs Gauks allt út á
pallinum fram á nótt.
Sviðið var svo lítið að Samkórinn
rétt komst þar allur fyrir og fólkið í
brekkunni sem mér fannst vera
hálfur heimurinn var aðeins lítið
brot af því sem við þekkjum í dag. Í
mínum huga var rödd Stefáns
Árnasonar, Stebba pól einkenni
þjóðhátíðar. Hann var kynnir á
þjóðhátíð Vestmannaeyinga svo
lengi sem elstu menn höfðu munað
á þessum árum. Halló, halló, halló,
heyrðist kallað í gjallarhornið og
síðar míkrafóninn.
Sterk rödd Stebba pól var svo
sérstök að hún gleymist mér aldrei
og þegar ég hugsa um þessa stund
ómar röddin í höfðinu á mér.
Kannski er það vegna slyss sem
varð þegar flugeldur skaust úr
bátabyssu og lenti í höfði gamallar
konu í miðri mannþrönginni sem
var að fylgjast með flugeldasýningu
við upphaf brennunnar.
Þá var það svo ógnvænlegt þegar
Stebbi pól kallaði í sífellu af öllum
kröftum í míkrafóninn, halló, halló,
er læknir í Dalnum, halló, halló, er
læknir í Dalnum og var endurtekið
mjög oft og lengi. Þetta er í eina
skiptið sem ég hef upplifað hættu
eða ógn og það var farið með mig
upp í tjald til að vera ekki fyrir eða
verða vitni af einhverju sem væri
engum holt. Slysið hafði áhrif á alla
en gamla konan lifði af en varð
aldrei söm, hún var amma æsku-
vinar míns og við tókum þetta mjög
nærri okkur.
Siggi Reim var toppurinn
Toppurinn var þegar brennukóngn-
um Sigga Reim var ekið hringinn í
kringum tjörnina á leið upp á
Fjósaklett að tendra brennuna. Við
stóðum við vatnspóstinn og þegar
eldurinn læsti sig um Brennuna og
brennupeyjarnir skvettu olíu varð
mikill bálköstur og hitinn sleikti
vangann á rjóðum kinnum lítils
peyja sem var orðinn þreyttur eftir
langan og spennandi dag. Nú var
hann kominn í vinnufötin enda
dugði ekkert minna til að safna
flöskum um alla brekkuna og milli
tjalda. Margir karlar voru orðnir
hressari og gáfu stundum 100 kall
ef gjafmildin var komin yfir þá eins
og algengt var og við kunnum að
taka á móti og meta slíkar gjafir.
Það var síðan þungur burður að
dröslast með tvo til þrjá strigapoka
fulla af þungum glerflöskum í
bekkjarbílinn þegar miðnættið var
liðið. Eftir að hafa fengið að borða í
tjaldinu, lunda, kaldar kótilettur og
flatkökur með hangiketi fóru
mamma og pabbi með mig heim og
bekkjarbíllinn stoppaði við
Stakkholtið enda töluverður
flutningur af strigapokum fullum af
flöskum. Við drógum pokana inn í
kjallarann í Stakkholti þar sem
enginn komst í þá og á mánudegi
eftir þjóðhátíð voru oft 10 til 15
strigapokar fullir af flöskum sem
gáfu vel í aðra hönd og þegar
hundraðkörlunum sem settir voru í
lófann var bætt við varð hluturinn
eftir þjóðhátíð verulega góður.
Það sem stendur uppúr er hvað
fólkið var samtaka um að skemmta
sér og eiga góðar stundir saman.
Við vorum eins og ein fjölskylda og
engin stéttaskipting og allir voru
velkomnir í tjöldin. Ég upplifði
þjóðhátíðina eins í dag, að gestrisni,
söngur og hlýja berst úr hverju
tjaldi og við höldum í grunngildin
að þjóðhátíðin sé fjölskylduhátíð
sem sé opin öllum. Við ættum að
standa vörð um þjóhátíðina eins og
hún birtist mér sem barni þá mun
hún lifa önnur 140 ár með sæmd.
Það má hljóma barnalega en ef við
höldum í barnið í okkur fer
þjóðfélagið líka vel,“
Ásmundur Friðriksson, alþingis-
maður.
Ásmundur Friðriksson, alþingismaður :: Barnslegar minningar um þjóðhátíð:
Bekkjabílar, lundi og
kaldar kótilettur
„Ég hef alltaf litið á þjóðhátíð
Vestmannaeyja sem fjölskylduhátíð
þar sem fólk safnast saman og hefur
gaman. Auðvitað hefur hún breyst í
tímans rás eins og allt annað en
fjölskyldubragurinn hjá heimafólki
er alltaf sá sami,“ segir Ólöf Jóna
Þórarinsdóttir Eyjakona og
aðstoðarútibússtjóri Landsbankans í
Eyjum.
„ÍBV hefur alltaf staðið vel að
hátíðinni og það er til sóma hvað
sjálfboðaliðar hafa gert mikið gagn
til að þjóðhátíðin geti orðið að
veruleika. Auðvitað vitum við að
þetta er góð fjáröflun fyrir ÍBV en
þetta kemur ekkert af sjálfu sér og
er ekki ókeypis. Umræðan síðustu
daga hefur ekki verið skemmtileg
og spurning hvernær fólk gefst upp
á neikvæðninni. Hvað tekur þá við?
En eins og ég hef alltaf sagt: Þrátt
fyrir böl og alheimsstríð, þá verður
haldin þjóðhátíð. Gleðilega
þjóðhátíð,“ sagði Ólöf.
Ólöf Jóna Eyjakona og aðstoðarútibússtjóri
Landsbankans í Eyjum:
Þrátt fyrir böl og al-
heimsstríð, þá verð-
ur haldin þjóðhátíð
Ólöf með fjölskyldunni á þjóðhátíð fyrir nokkrum árum. Faðir hennar
Lalli á Sæfaxa og mamma hennar Benna frá Búrfelli, Kristín systir
henar og dóttir Kristínar, Elísabet Íris Þórisdóttir og Ólaf Unadóttir,
amma Ólafar sem hún var skýrð eftir.
Ási hélt hátíðræðu á Þjóðhátíð 2013. Hér er hann ásamt Jóhanni Péturssyni, Kristjáni Björnsson og Bjarna
Ólafi Guðmundssyni.