Fréttir - Eyjafréttir - 05.10.2016, Blaðsíða 12

12 Eyjafréttir / Miðvikudagur 5. október 2016
Það var margt athyglisvert og
skemmtilegt sem kom fram í
fyrirlestrum í Sagnheimum þar
sem ströndin og strandmenning
var skoðuð frá mörgum hliðum
og sögð saga vita sem í dag eru
að fá nýtt hlutverk bæði hér á
landi og um allan heim.
Ströndin býr yfir fegurð en líka
ógnum eins og kom fram á
ráðstefnunni og nú eru stormar
og brim orðin söluvara í
ferðamennsku þar sem hið
óvenjulega er selt fyrir mikla
peninga.
Auður við íslenska strönd kallaði
Kristján Sveinsson sagnfræðingur
erindi sitt þar sem hann kynnti starf
Vitafélagsins og íslenska strand-
menningu. Félagið var stofnað 26.
apríl 2003 og er því ætlað að stuðla
að vitundarvakningu um þau
menningarauðæfi sem þjóðin á í
vitum og strandminjum þeim
tengdum. Vitafélagið hefur frá
stofnun unnið að söfnun, skráningu
og miðlun upplýsinga um vita, hvatt
til verndun þeirra sem og strand-
minja almennt og beitt sér fyrir
fjölbreytilegri notkun vita sem
samrýmist verndun þeirra og sögu.
Sigurbjörg Árnadóttir, formaður
Vitafélagsins sagði frá samstarfi
áhugafólks á Norðurlöndum um
vita og fjölbreytilegri notkun þeirra
í dag. Í þeim eru veitingahús og
gistihús og þar sem áhrif brims og
veðurs eru hvað mest er vinsælast
og um leið dýrast að dveljast.
Nefndi hún vita í Noregi þar sem
húsin eru á klettsnefi út í sjó og
allar myndir skakkar eftir verstu
veðrin. Er þetta vinsæll gististaður
og aldrei vinsælli en í verstu
aftökum.
Vitavinir á Norðurlöndum hittast
reglulega og þar fá skip og bátar frá
fyrri tíð veglegan sess.
Nýtt sjónarhorn á gosið 1973
Gísli Pálsson mannfræðingur frá
Bólstað í Vestmannaeyjum er að
skrifa bók um sögu Heimaeyjar-
gossins 1973 sem vísindamenn í
dag segja að hafi verið hluti af
Surtseyjargosinu sem stóð frá 1963
til 1967. Gosið hófst fyrirvaralítið
aðfaranótt 23. janúar 1973 en
jarðskjálftamælar sýndu greinilegan
gosóróa. Einn af þremur mælum var
óvirkur þannig að ekki var hægt að
staðsetja upptökin og engum datt
Heimaey í hug.
Seinni tíma rannsóknir sýna að
kvika safnaðist saman undir
Heimaey og að hraunið sem hér
kom upp svipar til gosefna í
Surtseyjargosinu.
Gísli kallaði erindi sitt Hraunið
tamið: Frá Axlarsteini að Urðavita.
Þar vísar hann til þess að talið er að
gosið hafi byrjaði við Axlarstein í
Helgafelli og jörð klofnaði í suður
og norður þar sem Urðarviti varð að
lúta í lægra haldi fyrir ógnarkrafti
gossins.
Gísli er líka að skrá sögu hraun-
kælingarinnar sem jarðfræðipró-
fessorinn Þorbjörn Sigurgeirsson
átti hugmyndina að. Leist mönnum
misjafnlega á þetta en slökkviliðið
var til í slaginn og þegar ljóst var að
það skilaði árangri stukku fleiri á
vagninn. Fengust öflugar dælur frá
bandaríska hernum sem áttu sinn
þátt í björgun hafnar og byggðar á
Heimaey.
Emilía Borgþórsdóttir, hönnuður
sagði strendur vannýttan fjársjóð
fyrir hönnuði sem þó þurfi að ganga
vel um. Mörg tækifæri fyrir
hönnuði séu að nálgast þessa
auðlind á ólíkan máta. Emilía hefur
gripið þann bolta og hannað
margvíslega muni, þ.m.t. fallega
kertastjaka þar sem fyrirmyndirnar
eru sóttar í vita.
Rekaviður var ein af auðlindum
sjávar fyrr á öldum og skipti miklu
máli að hafa aðgang að rekafjöru.
Emilía sér mikinn auð í reka og
sýndi hún mynd af verki sem hún
vann með frænku sinni, Júlíu
Andersen arkitekt. Þær kalla verkið
B-reka og og mótífið er bryggju-
sporður með polla.
Ívar Atlason forstöðumaður HS
Veitna í Vestmannaeyjum sagði frá
sjóvarmaveitunni sem HS Veitur eru
að setja upp í Eyjum sem er nýr
kafli í sögu upphitunar á húsum í
Eyjum þar sem varminn, sólarorkan
sem er geymd í sjónum umhverfis
Eyjar, er notaður til upphitunar
húsa. Kallaði hann erindi sitt
Virkjum Golfstrauminn. Útskýrði
hann hvernig hitinn í sjónum er
virkjaður til að hita upp vatn sem
síðan er leitt í hús í Eyjum.
Sjórinn sem stöðin skilar frá sér er
tveggja gráðu heitur sem skapar
tækifæri fyrir fiskvinnslustöðvarnar
sem geta nýtt afrennsli til kælingar
á hráefni.
Já, tækifærin eru við hvert fótmál
við strendur Íslands er niðurstaða
ráðstefnunnar sem var vel sótt og
greinilegt að ráðstefnugestir höfðu
hinn mesta fróðleik af erindunum.
:: Ströndin og strandmenning var skoðuð frá mörgum hliðum ::
Tækifærin við hvert fótmál við strendur Íslands
:: Vitar fá ný hlutverk :: Hraunið tamið :: Rekaviður er líka auðlind :: Virkja Golfstrauminn ::
Ómar GarðarSSon
omar@eyjafrettir.is
Gestir í Sagnheimum á sunnudaginn.
Vitar, kertastjakar eftir Emilíu Borgþórsdóttur.
Í Einarsstofu er sýning eyjalistamanna sem tengjast ströndinni og hafinu.
Sigurbjörg Árnadóttir.Ívar Atlason. Kristján Sveinsson.Emilía Borgþórsdóttir.Gísli Pálsson.