Fréttir - Eyjafréttir - 23.11.2016, Page 8

8 Eyjafréttir / Miðvikudagur 23. nóvember 2016
:: Sjávarútvegsskýrsla Íslandsbanka fyrir 2016 er komin út og var kynnt á opnum fundi í
Eldheimum í gær ::
Íslendingar njóta góðs af íslenskum
sjávarútvegi langt umfram aðrar þjóðir
:: Góð afkoma í sjávarútveginum kemur því íslensku samfélagi vel :: Vestmannaeyjar
gegna afar mikilvægu hlutverki í íslenskum sjávarútvegi ::
„Ísland situr í 20. sæti stærstu
fiskveiðiþjóða heims miðað við
árið 2014 með rúmlega eina
milljón tonna sem jafngildir um
1,4% hlutdeild á heimsvísu,”
segir Runólfur Geir Benedikts-
son, forstöðumaður fyrirtækja-
sviðs Íslandsbanka, um stöðu
íslensks sjávarútvegs í dag.
Sjávarútvegsskýrsla Íslands-
banka fyrir 2016 er komin út og
var kynnt á opnum fundi í
Eldheimum í gær.
„Sé einungis horft til Evrópu þá er
Ísland þriðja stærsta fiskveiðiþjóðin
á eftir Rússlandi og Noregi. Rússar
veiða tæplega fjórfalt meiri fisk en
Íslendingar og Norðmenn rúmlega
tvöfalt meiri. En séu veiðar helstu
Evrópuþjóða skoðaðar með hliðsjón
af fjölda íbúa veiða Íslendingar rúm
þrjú tonn á hvern íbúa,” segir
Runólfur Geir og bendir á að til
samanburðar veiði Norðmenn um
0,45 tonn á hvern íbúa og Rússar
um 0,03 tonn á hvern íbúa. Þetta
sýni hve stóra rullu sjávarútvegur
spilar í íslensku samfélagi.
Um 14% af heildarafla landað
í Eyjum
Um þróun sjávarútvegsins í
Vestmannaeyjum undanfarin ár og
stöðuna í dag segir Runólfur
hlutverk Vestmannaeyja mikilvægt:
„Um 14% af heildarafla landsins er
landað í Vestmannaeyjum og var
hlutfallið hæst um 16% 2011.
Vestmannaeyjar gegna því afar
mikilvægu hlutverki í íslenskum
sjávarútvegi. Mest er landað af
uppsjávartegundum í Vestmanna-
eyjum og þegar gögn Hagstofunnar
eru skoðuð aftur til 2005, eða svo
langt aftur sem þau ná, kemur í ljós
að um 40% aflans í Vestmanna-
eyjum er loðna,” segir Runólfur
Geir.
Hann segir að þegar helstu
uppsjávartegundirnar séu skoðaðar
nema loðna, síld, makríll og
kolmunni um 82% af heildarafla
sem landað hefur verið í Vest-
mannaeyjum frá 2005.
„Gæftir í uppsjávarveiðum eru
sveiflukenndari en í botnfiskveiðum
sem getur leitt af sér erfiðari
rekstrarskilyrði. Um þessar mundir
ríkir til að mynda töluverð óvissa
með mest veiddu tegundina við
Vestmannaeyjar, loðnuna, og hefur
Hafrannsóknastofnun lagt til að
engar loðnuveiðar verði stundaðar á
vertíðinni 2016/2017 í ljósi þess að
loðnustofninn mældist lítill. Nýjar
mælingar munu liggja fyrir í janúar
eða febrúar 2017 og ljóst að mikið
er undir fyrir sjávarútveginn í
Vestmannaeyjum,” segir hann.
Sterk króna skerðir sam-
keppnishæfni sjávarútvegsins
Runólfur Geir segir þróun á gengi
krónunnar muni hafa talsverð áhrif
á rekstrarniðurstöðu sjávarútvegs-
félaga á árinu 2016 en krónan hefur
styrkst um 17% frá upphafi árs og
skert samkeppnishæfni sjávarút-
vegsins á alþjóðavísu. Þá hefur
gengi krónunnar styrkst mest
gagnvart bresku pundi eða um 41%
frá upphafi árs.
„Bretland er eitt af stærstu
viðskiptalöndum Íslands og fara um
18% af heildarútflutningsverðmæt-
um sjávarafurða til þeirra. Gengis-
lækkun pundsins gagnvart krónunni
hefur því talsverð áhrif á utanríkis-
viðskipti okkar með sjávarafurðir.
Afli hefur dregist saman á fyrri
helmingi 2016 en við teljum að
útflutningur sjávarafurða muni engu
að síður taka við sér á seinni
helmingi ársins, ekki síst vegna
aukinna aflaheimilda í þorski. Við
teljum að það muni draga úr
neikvæðum áhrifum af lakari loðnu-
vertíð og að útflutningur muni
aðeins dragast saman um 1% 2016,”
segir Runólfur Geir.
Aukning í útflutningi sjávaraf-
urða næstu ár
Hann segir að þessi þróun muni svo
áfram ráða för í sjávarútvegi og að
gert sé ráð fyrir ríflega 4% aukn-
ingu í útflutningi sjávarafurða 2017
og rúmlega 3% aukningu 2018.
„Vert er þó að gefa því gaum að
nýjustu upplýsingar frá Hafrann-
sóknastofnun gefa til kynna að
loðnuafli geti orðið mun minni á
árinu 2017 en forsendur í okkar spá
gera ráð fyrir. Mestur vöxtur í
sjávarútvegi á alþjóðavísu er í
fiskeldi um þessar mundir.
Á sama tíma og Ísland er á meðal
tuttugu stærstu fiskveiðiþjóða heims
situr Ísland í 76. sæti á alþjóðavísu í
fiskeldi með um átta þúsund tonn
eða um 0,01% af fiskeldi í heim-
inum. Þá situr Ísland í 25. sæti á
meðal fiskeldisþjóða í Evrópu með
um 0,3% af heildarfiskeldi álfunnar.
Svipaða sögu er svo að segja af
Norðurlöndunum en þar er hlutdeild
Noregs í fiskeldi um 89% og
hlutdeild Ísland aðeins 1%. Það er
því ljóst að mikil tækifæri eru
fólgin í því að efla fiskeldi til muna
á Íslandi,” segir hann.
Sameining grundvöllur
aukinnar hagræðingar
Runólfur Geir segir það hafa verið
sterka tilhneigingu að sameina
útgerðir í íslenskum sjávarútvegi
eftir að núverandi kvótakerfi var
innleitt 1984 og aflaheimildir urðu
að fullu framseljanlegar 1991.
„Þetta kerfi hefur reynst grundvöll-
ur aukinnar hagræðingar í greininni
þar sem að framleiðni og arðsemi
hefur aukist til muna. Þá eru stærri
félög, sem hafa aflaheimildir í fleiri
tegundum fiskistofna, betur í stakk
búin að takast á við rekstrarsveiflur.
Sjávarútvegsfélög greiða um þessar
mundir veiðigjöld sem eru lögð á í
þeim tilgangi að mæta kostnaði
ríkisins við rannsóknir, stjórn,
eftirlit og umsjón með fiskveiðum
og fiskvinnslu og til að tryggja
þjóðinni í heild hlutdeild í þeim
arði sem nýting sjávarauðlinda
skapar,” segir Runólfur Geir.
Milljarðar til þjóðarbúsins
Hann bætir við að síðan sérstaka
veiðigjaldið var sett á laggirnar
2012 og fram til 2014 hafi sjávarút-
vegurinn skilað þjóðarbúinu um 4,4
milljörðum króna að meðaltali
árlega eftir að búið er að taka tillit
til kostnaðar ríkisins vegna
áðurgreindra þátta samkvæmt tölum
frá OECD. „Þá greiddi sjávarútveg-
urinn um 8,1 milljarð í veiðigjöld
2015 og að því gefnu að um
helmingur veiðigjaldsins fari í að
mæta kostnaði ríkisins líkt og verið
hefur má áætla að rúmlega 4
milljarðar króna renni til ríkisins
sem hlutdeild í þeim arði sem
sjávarauðlindin skapar.
Má því áætla framlag sjávarútveg-
arins til þjóðarbúsins, eftir að búið
er að taka tillit til kostnaðar ríkisins,
um 17,3 milljarðar á tímabilinu
2012 til 2015. Til samanburðar
nema arðgreiðslur um 44,5
milljarðar yfir sama tímabil.
Framlag sjávarútvegarins er því
ígildi þess að um 4 af hverjum tíu
krónum sem greiddar eru til
eigenda sjávarútvegsfélaga renni
óskert til þjóðarbúsins,” segir
Runólfur Geir.
Ríkið fær hvergi meira frá
sjávarútvegi
Gögn OECD varðandi framlög úr
ríkissjóði til sjávarútvegs eftir
löndum sýna einnig að íslenska
ríkið er ásamt því spænska þau einu
sem gögnin ná til þar sem sjávarút-
vegurinn greiðir til ríkisins en ekki
öfugt á árinu 2014.
„Jafnframt skilar íslenska ríkið
langmestum fjárhæðum til ríkisins á
árinu 2014 eða sem nemur um 3,5
milljörðum króna. Til samanburðar
skilar spænskur sjávarútvegur um
181 milljón kr. eða rétt um 5% af
því sem íslenskur sjávarútvegur
skilar.
Miðað við höfðatölu skilar
íslenskur sjávarútvegur um 2.700
sinnum meiri fjármunum til
samfélagsins en sá spænski.
Nýjustu aðgengilegu gögn fyrir
Noreg eru frá 2012 þar sem að
norska ríkið greiddi 17,5 milljarða
til sjávarútvegarins þar í landi á
meðan íslenska ríkið þáði 4,9
milljarða á sama ári. Það er því ljóst
að íslenskir ríkisborgarar njóta góðs
af íslenskum sjávarútvegi umfram
ríkisborgara annarra þjóða.
Við hljótum því að gera þær kröfur
að ef til breytinga á fiskveiði-
stjórnunarkerfinu á að koma, að þær
leiði þá til enn frekari verðmæta-
sköpunar fyrir þjóðarbúið án þess
þó að valda neikvæðum áhrifum á
starfsgrundvöll og þar með
samkeppnishæfni sjávarútvegarins.
Góð afkoma í sjávarútveginum
kemur íslensku samfélagi vel, ekki
einungis í gegnum veiðigjöldin
heldur einnig í gegnum önnur
opinber gjöld á borð við tekjuskatt
og tryggingargjald og því mikilvægt
að haft sé í huga við mótun
fiskveiðistjórnunarkerfisins að
hagsmunir samfélagsins og
sjávarútvegarins eru samtvinnaðir,”
segir Runólfur Geir að lokum.
Ómar garðarSSon
omar@eyjafrettir.is