Fréttir - Eyjafréttir - 23.11.2016, Blaðsíða 12

12 Eyjafréttir / Miðvikudagur 23. nóvember 2016
Stöku sinnum bregður fyrir í Elliðaárdal eldriborgara á níræðisaldri,
sportlega klæddum með derhúfu og myndavél sér við hönd. Hann gengur
athugull, kvikur í hreyfingum um
dalinn og les í náttúruna ekki síst
fuglalífið og spáir í form og liti. Það
lítur út fyrir að maðurinn sé í fullu
fjöri og augljóst mál að hann lifir
fyrir starfið með ástríðu í blóðinu.
Þegar betur er að gáð er hér á ferð
Páll kvikmyndari sem framleitt hefur
hátt í sjötíu heimildarmyndir um
einstaka náttúru og fuglalíf í öllum
heimsálfum auk mynda um líf og
starf sérstakra persóna. Náttúrulífs-
myndir öldungsins eru sýndar á
þekktum sjónvarpsstöðvum
víðsvegar um heim. Þær opna
milljónum jarðarbúa sýn inn í
töfraveröld sem þeir fengju ella ekki
að kynnast í lífinu. Þannig miðlar
Páll fegurð sköpunarverksins á mannbætandi hátt.
Páll Steingrímsson er Vestmannaeyingur í húð og hár, fæddur Alþingishá-
tíðarárið 1930. Hann elst frjálslega upp ásamt fimm bræðrum sínum í
náttúruparadís og forvitinn stráksi missir tímaskyn við leik; sprang í
klettum, stapp í fjörupollum eða að fleyta kerlingum í sjóinn - kemur seint
heim á kvöldin. Unglingurinn sækist eftir að komast á lundaveiðar, í
eggjatöku eða fara til sjós. Að loknu kennaranámi er ævintýraþrá og
flökkueðli unga mannsins svalað í Kanada, hálft annað ár við margskonar
störf. Síðan kennir Páll teikningu og náttúrufræði í heimabæ sínum og
stofnar á eigin reikning myndlistarskóla. Hann nýtur þess ríkulega að kenna
börnum.
Af tilviljun gerist kennarinn leiðsögumaður þýska ljósmyndarans Her-
manns Schlenker, í ferðum hans um landið og kaupir myndavél meistarans
og þá hefst ljósmyndadella. Áratug síðar kemur Hermann aftur til landsins
með kvikmyndatökuvél og sagan endurtekur sig. Ekki verður aftur snúið
og Páll kyssir konu og börn og heldur til náms við New York University í
kvikmyndagerð.
Skömmu eftir heimkomuna hefst eldgos í Heimaey og næg verkefni
framundan að mynda náttúruhamfarirnar. Úr verður heimildarmyndin
Eldeyjan sem hlýtur gullverðlaun á kvikmyndahátíðinni í Atlanta. Þar með
nær verðlaunahafinn flugi og stofnar Kvik og hefur framleiðslu á heim-
ildarmyndum sem margar hverjar fá verðlaun og viðurkenningar á
kvikmyndahátíðum. Með sanni má segja að Eyjapeyinn hafi ekki getað
fengið meiri lífsfyllingu í lífinu.
Ármann Reynisson
Hvalfjörður og Vestmannaeyjar eiga
það sameiginlegt að þar hafa gerst
heimssögulegir atburðir og eru
sögur í Vinjettum XVI tengdar
þessum slóðum. Einnig fjalla
nokkrar sögur um óvenjuleg atvik
sem koma upp í lífinu. Auk þess eru
portrett-vinjettur af stóbrotnum og
skapandi persónum sem setja sinn
svip á þjóðlífið en þeim hefur
Ármann Reynisson kynnst á
lífsleiðinni.
Meðal þeirra er Páll Steingrímsson,
lífskúnstner, kennari og kvikmynda-
gerðarmaður. Það er mikið sem
liggur eftir Pál í listaverkum,
kvikmyndum og ekki síðast en ekki
síst þau gullkorn sem hann skilur
eftir sig í hugum fólks sem varð
honum samferða í lífinu og naut
þeirra forréttinda að kynnast
honum. Nú er Palli Steingríms
genginn á vit forfeðranna og er
örugglega farinn að setja mark sitt á
umhverfið með sannfæringarkrafti
sínum og ástríðu fyrir því sem
honum er hugleikið. Okkur fannst
vel við hæfi að fá lánaðan þennan
texta úr nýjustu Vinjettu Ármanns
sem tekst með sínum einstaka stíl
sem er í senn knappur, ljóðrænn og
þó raunsær og vekjandi að koma
honum Palla okkar til skila.
Myndirnar tók svo samherji og
vinur Palla, Sigurgeir Jónasson frá
Skuld, ljósmyndari og lífskúnstner
eins og vinur hans.
Ó.G.
Fegurð Eyjanna, stórbrotin náttúran
og sérstætt mannlífið mótar hvern
snáða og snót sem elst þar upp. Páll
Steingrímsson drakk þetta einstæða
samspil í sig með móðurmjólkinni
og Vestmannaeyjar allar, eyjar og
sker voru athafnavæði hans ævina
út. Hann velti sér í grasinu í
Hellisey, fetaði bergið, skúta fyrir
skúta og syllu fyrir syllu og stakk
sér til sunds af Steðjanum frjáls eins
og fuglinn. Hann skall í kaldan
sjóinn og skaust upp á yfirborðið á
Pollinum miðjum þar sem hann var
eins og Palli einn í heiminum. Hann
átti þetta allt, undur náttúrunnar,
hugur hans og ástríða var náttúran
og hann sjálfur mesta náttúruundrið
og einn fárra sona Eyjanna sem
lifað hefur samkvæmt lögmálum
náttúrunnar og helgað lífi sínu og
starfi baráttunni fyrir lögmálum
hennar og vernd. Hann hefur opnað
augu umheimsins fyrir einstæðri
náttúru Íslands og lífi sem fáir vissu
að væru til með fræðslumyndum
sínum sem hlotið hafa alþjóðlegar
viðurkenningar. Ég kynntist honum
15 ára þegar hann tók mig í
Myndlistarfélag Vestmannaeyja og
síðar í vinnuhóp við gerð klippi-
myndarðar um Tyrkjaránið. Það var
mögnuð upplifun og Palli prímus
mótor í einstakri stemningunni sem
var honum svo lík. Umhverfið og
mikilfengleiki sögu okkar var
yrkisefnið sem hann kenndi okkur
að virða og nýta til listrænnar
sköpunar. Svo var hann kennarinn
okkar í Gagnfræðaskólanum.
Ógleymanlegur í náttúrufræðitím-
unum og svo öðruvísi en allir aðrir
kennarar. Hann lagðist á kennara-
borðið og sagði okkur sögur. Tók
okkur unglingana í 56 módelinu
með sér inn í draumaheim og við
öll, stödd í frumskógum Kanada
með honum. Þar sem hann læddist
eftir þröngum skógarstíg og við
lækjarvað kom á móti honum
bjarndýr. Við vöknuðum af
draumnum þegar hann sagði ekkert
að hræðast því bjarndýrið hafi verið
tannlaust. Þannig var húmorinn,
hann hræddist ekkert, skoraði
jafnvel á Helga Ólafsson í skák á
kennaraborðinu en fljótlega þegar
Helgi sýndi tennurnar og heima-
skítsmát blasti við stökk Palli frá
skákborðinu og skipti um gír, hann
kunni að koma með nýja vinkla á
lífið og gera gott úr öllu. Jafnvel að
tapa skák fyrir verðandi meistara
varð eftirminnileg athöfn. Palli
Steingríms var frjáls í fasi, með
einstaka nærveru, smitandi
hláturinn og brosið sem fyllti
umhverfið, haltur, með húfu á
höfðinu sem skreytt var skeggi,
hann sveiflaði höndunum, leit hátt
og skimaði í kringum sig og átti
heiminn skuldlaust. Sannur
Eyjamaður. Hann var að hugsa hvað
hann gæti gert meira til að þakka
Guði fyrir að hann fæddist í Eyjum,
í fegurðinni sem fyllti líf hans
endalausri gleði og uppátækjum
sem hann á sinn einlæga hátt gerði
samferðamenn sína þátttakendur í.
Einstakri og ævintýralegri vegferð
Páls Steingrímssonar er lokið og
Hellisey stendur keik til minningar
um góðan félaga. Palli Steingríms
var frjáls þegar hann hljóp um
bergið, stakk sér brosandi af
Steðjanum inn í algleymið sem beið
hans með nýjum náttúrulögmálum,
tækifærum, og fegurð sem hann
mun deila með öðrum, eins og hann
gerði í því lífi sem hann hefur kvatt.
Ég votta fjölskyldu Páls dýpstu
samúð.
Ásmundur Friðriksson
Ármann Reynisson
PÁLL STEINGRÍMSSON
Fæddur 25. júlí 1930 – Dáinn 12. nóvember 2016
Í minningu Palla Steingríms
Páll kvikmyndari
LÍKNARKAFFIð