Fréttir - Eyjafréttir - 21.12.2016, Qupperneq 14

14 Eyjafréttir / Miðvikudagur 21. desember 2016
„Gott fólk – mikið er það gaman og
gott að fá að vera hér með ykkur og
gera ástarjátningu til Eyjanna, sem
eru mér svo hjartfólgnar. Hvað er
það sem gerir Eyjarnar svona
sérstakar? Hvað er það sem gerir
það að verkum að við brottflutt
segjum alltaf „heim“ þegar við
tölum um Eyjar? Hvað er það sem
tengir okkur svona sterkt við
æskustöðvarnar? Er það fólk, eða
fjöll- er það stormur eða stillur -
vinnan eða vinirnir? Hvað leitar á
þegar maður leggst þreytt á
koddann, eða lætur hugann reika
,,heim á fornar slóðir?“ sagði
Þuríður Bernódusdóttir frá
Borgarhól sem ásamt Einari Gylfa
Jónssyni og Jóni Berg hleyptu af
stokkunum á síðasta ári, því sem
kallað er Eyjahjartað í Einarsstofu.
Þar hafa brottfluttir sagt frá
uppvaxtarárunum í Eyjum.
Þuríður og Einar Gylfi eiga ásamt
Atla Ásmundssyni heiðurinn að
þessu frábæra framtaki ásamt Kára
Bjarnasyni, forstöðumanni
Safnahúss. Í allt eru samkomurnar
orðnar þrjár og aðrir sem hafa
komið fram eru Inga Þórðar rakara,
Einar Magnús Magnússon, frændi
Gvendar Bö og Biggi Bald og
Nonni í Borgarhól, Þorsteinn Ingi
Sigfússon, Hildur Oddgeirsdóttir og
Hafliði Kristinsson. Öll hafa þau
sagt skemmtilega frá og dregið upp
myndir af tíma sem var og hún Þura
í Borgarhól hafði frá mörgu að
segja.
Þá voru áhyggjur lífsins fjarri
„Skyldu það ekki vera þær
dásamlegu minningar sem við
eigum öll um sólardagana í Eyjum,
á uppvaxtarárum okkar, þegar
áhyggjur lífsins höfðu enn ekki
verið fundnar upp,“ hélt Þura áfram.
„Minningar um kletta og sprungur,
fisk og bryggjur, fjöru og urð,
hundasúrur og söl.
Mig langar að rekja hér í dag þann
þráð sem ég held þó að sé sterk-
astur, og haldi fastast í mig, og
tengi mig best við æskustöðvarnar
en það eru vinir mínir, æskufélag-
arnir.
Þeir, eða réttara sagt þær, eru allar
úr Miðbænum, neðsta hluta
Kirkjuvegarins, umhverfis Raf-
stöðina, Bókabúðina, - já, úr
umhverfinu í kringum Borgarhól
þar sem ég ólst upp og átti mitt
æskuheimili. Og sem ég hélt, og
held kannski enn, að hafi verið
miðpunktur Miðbæjarins. Kannki
var þarna miðjan á veröldinni.
Þétt samfélag
Þessi blettur neðst á Kirkjuveginum
var þétt samfélag, nákomnir
nágrannar. Mömmur okkar hittust í
kaffi þegar búið var að vaska upp
og ganga frá eftir hádegið. Eitthvað
sem enginn má vera að í nútím-
anum. Við krakkarnir fórum saman
í skólann, lékum okkur saman eftir
skóla og langt fram á kvöld.
Í Borgarhól var sægur af krökkum,
þegar mest var vorum við sjö talsins
heima og að sjálfsögðu fylgdi okkur
mikið af vinum. Má þar meðal
annars nefna þekkta karaktera eins
Jósúa Steinar á Gamla-Spítalanum,
Pál Magnússon, fyrrverandi
útvarpsstjóra, Palla á Stöðinni eins
og hann hét þá, og Einar Ottó á
Lágafelli en þessir galvösku strákar
voru vinir Jóns bróður míns. Þeir
voru fjörmiklir og uppátækjasamir
allir.
Þeir voru heldur prúðari vinir
Helga bróður, Antoníus Svavarsson,
Toni í Byggðarholti, síðar í
Bankanum, Andrés í Magnúsarbak-
aríinu og Kristinn í Vogsabakaríi,
einnig man ég eftir Gylfa í Húsavík
og Friðriki Jósepssyni. Það var
alltaf mikið líf í Borgarhól og í
þessu litla húsi virtist alltaf vera
pláss fyrir alla.
Spennt fyrir vertíðinni
Í kringum Borgarhól voru nokkrar
verslanir og má þar meðal annars
nefna Bókabúðina, Brynjúlfsbúð,
Framtíðina eða Tommabúð. Það var
einnig stutt í frystihúsin.
Eftirvæntingin var alltaf mikil hjá
okkur krökkunum í Miðbænum
þegar vertíðin byrjaði. Þá fylltist
bærinn af aðkomufólki úr sveit-
unum á Suðurlandi til að vinna í
frystihúsunum. Herðabreiðir strákar
að norðan og Austfirðingar með
klút um hálsinn.
Þessir farandverkamenn gistu á
verðbúðunum, bæði í Ísfélaginu,
Fiskiðjunni og í Edinborg, en það
voru verbúðir Hraðfrystistöðvar-
innar. Aðkomufólkið festi margt
rætur í Eyjum og ástarbálin lifa sum
enn.
Gróuhús
Ég get ekki farið frá þessu umhverfi
kringum Borgarhól öðruvísi en að
minnast á Gróuhús. Þar bjó Gróa
sem var nú aldeilis ekki hrifin af
leiksvæði okkar, ærslum og
gleðilátum. Hún hótaði okkur öllu
illu ef boltinn kæmi nálægt húsinu.
Það var því stórslys ef bolti lenti
inn á lóð hjá henni, eða í glugga. Ég
held að henni hafi fundist við
krakkarnir í Borgarhól alverstir, en
við vorum mörg og fjörmikil. En
einn vin átti Gróa á planinu. Það var
Gísli úrari Bryngeirsson. Á hverjum
morgni gekk Gróa yfir til Gísla með
kaffi á brúsa og kökubita og sat hjá
honum dágóða stund. Ég sé eftir því
að hafa ekki spurt Gísla áður en
hann hvarf yfir móðuna miklu hvað
þeim Gróu fór á milli.
Kannski bar hún harm í brjósti, sem
litaði líf hennar.
Vinkona í hverju húsi
Ég held að ég geti sagt að ég hafi átt
vinkonu í hverju húsi í nágrenni við
Borgarhól. Í Steinholti, sem var
næsta hús við okkur, í húsunum við
Miðstræti, í Klöpp sem stóð gegnt
Ísfélaginu, í Jómsborg, því
virðulega turnhúsi við Heimatorg, í
Gamla-Bankanum við sama torg, í
Þingholti sem var neðst við
Heimagötu og í Einarshöfn sem var
annað hús ofar við Kirkjuveginn og
enn stendur.
Í Vogsabakaríi, sem við kölluðum
svo, en hétu Garðhús, - þau standa
enn, - voru bara strákar og á
mínum æskuárum átti maður ekki
stráka-vinkonu. En ef hjólið mitt
bilaði eða mann langaði að fá
lánaðar nýju Bítlaplöturnar, eins og
t.d „Baby, you can drive my car“ –
já, þá var ansi gott að vera inn undir
hjá Þorvaldi í bakaríinu.
Það var líka gott að vera inn undir
hjá Grétari í Byggðarholti ef maður
þurfti á sérstakri vernd að halda
fyrir skæðum óvinum í næsta
nágrenni. Sá sem átti Grétar að var
ekki einn í tilverunni.
Útibú frá alheimsmiðjunni
Já, húsin í kringum Borgarhól, sem
mér fannst eins og útibú frá
alheimsmiðjunni, voru nokkuð
mörg. Elstu og fyrstu minningar
mínar voru úr Steinholti. Það voru á
að giska fjórir til fimm metrar á
milli húsanna, en þar átti æskuvin-
kona mín, Hrefna Baldvinsdóttir,
Hrefna Bald, heima. Í því húsi var
sægur af krökkum, - eins og í
Borgarhól, - og við vorum öll á
svipuðu reki. Þannig að allir í
Borgarhól áttu sína vini í Steinholti,
- og gagnkvæmt. Því miður fluttist
fjölskyldan í Steinholti í nýtt hús
við Illugagötuna nokkru fyrir 1960,
en vinátta okkar krakkanna slitnaði
ekki þrátt fyrir það, heldur hélt
áfram, og það sem meira er: lifir
enn í dag góðu lífi.
Í húsinu Klöpp, sem stóð niður
við Ísfélag eins og áður sagði, við
hliðina á eld-gamla Turninum, átti
Guðfinna Kristjánsdóttir, Finna,
æskuvinkona mín heima. Klöpp var
merkilegt hús, átti sér mikla sögu,
en fyrir mér var furðulegast hvað
húsið rúmaði marga íbúa. Í
vesturendanum bjó Sigga í Klöpp
sem hafi víst verið vinnukona hjá
afa og ömmu Finnu, og varð síðar
ráðskona afans. En í hinum
endanum voru Helga og Kiddi með
börn sín, sem alltaf fjölgaði, uns
þau voru orðin 8 talsins, og alltaf
pláss fyrir fleiri. Allavega fyrir mig
því að þar gisti ég þegar mamma
var á spítalanum, líka að eiga börn
eins og Helga í Klöpp.
Gott að eiga Finnu að
Við Finna brölluðm margt saman.
Mér fannst mjög gott að eiga Finnu
að og sem vinkonu. Fósturamma
hennar, ef svo má kalla, var Svava á
Apótekinu. Þar var mjög oft komið
við á sunnudögum áður en við
Finna fórum í þrjú-bíó og alltaf
laumaði Svava að okkur apótekara-
lakkrís og saltpillum. Finna gisti
svo oft heima hjá mér, meðal annars
þegar mamma hennar lá á sæng og
átti tvíburana Óðin og Þór. Finnu
fannst ægilega spennandi að vera
hjá okkur, m.a vegna þess að Lilla,
systir mín, vann í bíóinu og ef við
sópuðum fyrir hana þá komumst
frítt í fimm-bíó.
Eyjahjartað :: Þura í Borgarhól :: Æskustöðvarnar
Hús og fólk í miðbænum
sem kannski var miðjan
á veröldinni
Þuríður Bernódusdóttir
frá Borgarhól
Já, húsin í kringum
Borgarhól, sem mér
fannst eins og útibú
frá alheimsmiðjunni,
voru nokkuð mörg.
Elstu og fyrstu
minningar mínar
voru úr Steinholti.
Það voru á að giska
fjórir til fimm metrar
á milli húsanna, en
þar átti æskuvin-
kona mín, Hrefna
Baldvinsdóttir,
Hrefna Bald, heima.
Í því húsi var sægur
af krökkum,
”
Vinkonurnar, Hrafnhildur, Finna, Þura, Inga, Gréta og Hulda.
Runi á Hvanneyri stiljandi á Heimakletti og virðandi fyrir sér austurbæinn eins og hann var fyrir gos.