Fréttir - Eyjafréttir - 21.12.2016, Síða 29
29Eyjafréttir / Miðvikudagur 21. desember 2016
Eins og skrifari hefur áður vikið
að, hafa sömu tjaldshjónin
haldið tryggð við okkur ábú-
endur í Gvendarhúsi þau
fimmtán sumur sem liðin eru
frá því við fluttum þangað. Það
er nú reyndar ágiskun, skrifari er
ekki ýkja glöggur að þekkja einn
tjald frá öðrum enda eru þeir
býsna líkir hver öðrum í útliti.
Aftur á móti hefur hegðun
þessara fugla ekki breyst
tiltakanlega mikið á þessum
fimmtán árum þannig að skrifari
telur nokkuð öruggt að þarna sé
um sömu fugla að ræða.
Það sem einkum einkenndi
karlfuglinn á fyrstu árunum var
gífurleg ásókn í gúmmí, svo að
jaðraði við áráttu eða fíkn. (Nú var
skrifari ekki alveg öruggur á því
hvor fuglinn var karl og hvor
kerling en hallaðist að því að þarna
væri um karlinn að ræða þar sem
honum þótti hann sýna af sér ívið
meiri karlrembu sem og áráttu-
hegðun). Þessi gúmmífíkn lýsti sér í
því að fuglinn gerði ítrekaðar
tilraunir til að plokka þéttigúmmíið
af gluggunum í Gvendarhúsi og fór
stundum upp á húddið á heimilis-
bílnum til að reyna að ná sér í
gúmmí úr rúðuþurrkunum. Reyndar
hefur þessi árátta snarminnkað með
árunum, hvort sem hann hefur farið
í einhvers konar gúmmímeðferð eða
bara séð sjálfur að þetta efni er
langt í frá að vera einhver hollusta
fyrir fugla af hans kyni.
Fleiri gestir mættu á svæðið
Alla vega haga þessi ágætu hjón sér
með svipuðum hætti á hverju vori
þegar þau mæta á svæðið eftir
vetrardvöl á suðrænum slóðum. Þau
láta vita af því með nokkrum
hávaða (sem reyndar einkennir
þessa fugla) að þau séu mætt og nú
megi okkar þáttur hefjast. Sá þáttur
er einkum í því fólginn að bera út á
blett mulda brauðmola og annað
góðgæti til að bæta upp þá einhæfni
sem í því felst að snæða ánamaðka í
nær öll mál. Við hjónakorn í
Gvendarhúsi höfum á hverju vori
hlakkað til þessara endurfunda og
um leið og heyrist í þessum
blessuðu vorboðum hefur áðurnefnt
góðgæti verið sett út, jafnvel bakað
brauð í tilefni komu þeirra. Reyndar
er þessi eftirréttamatseðill okkar
ekki einskorðaður við brauðmeti
heldur flýtur ýmislegt annað með
og þar er ostur í miklu uppáhaldi
sem og reyndar afgangar af
lifrarpylsu svo ekki sé nú talað um
ef afgangur af pizzu er látinn á
matarblettinn. Þá er sannkölluð
hátíð.
Svo minnkaði ekki ánægjan þegar
fuglabaðið (sem barnabörnin kalla
„heita pottinn fuglanna“, var tekið
úr geymslunni, fyllt af vatni og sett
á sinn stað. Sú ágæta skál er notuð
til jafns til að þrífa fiðraða skrokka
og slökkva þorstann og ekkert
heilbrigðiseftirlit til að stöðva slíkt
athæfi.
En gestrisnin í Gvendarhúsi virðist
hafa spurst nokkuð út í fugla-
heimum og á hverjum degi, eftir að
matur hafði verið á blett borinn, tók
að bera á því að fleiri en tjaldar
töldu sér hafa verið boðið til veislu.
Dúfnaflokkur, með fimmtán eða
sextán meðlimum, hafði þegar í
fyrrasumar byrjað að gera sig
heimakominn í krásunum og nú
mættu sömu boðflennur á ný. Í
fyrstu amaðist tjaldurinn ekki við
þeim en að því kom að honum þóttu
þeir blágráu fuglar orðnir fullfrekir
til matarins og greip því til sinna
ráða, veittist að þeim með hávaða
og gargi og stuggaði þeim á braut.
Og þar sem dúfur eru einkar
friðsamir fuglar, varð þeim fljótlega
ljóst að þar höfðu þær hitt ofjarl
sinn og hurfu á braut. Komu svo
aftur nokkru síðar, þegar tjaldurinn
hafði fengið
nægju sína og var
horfinn á braut til
kerlu sinnar, vel
nestaður, og gerðu
sér gott af
afgöngunum.
Gabríel í
varðstöðu
En svo syrti yfir
þegar á leið
sumarið. Veiði-
bjalla og annar
vargfugl, sem ekki
hefur farið
varhluta af
minnkandi æti í
sjó við Eyjar, hefur tekið upp á því
óyndi að leita inn til landsins eftir
fæðu. Ekki bara brauði, ætluðu
tjaldi og dúfum, heldur þó einkum
og sérílagi eggjum og ungum
mófugla og vaðfugla. Koma jafnan
í flokkum utan frá Ofanleitishamri í
þeirri fæðuleit og eru engir
ausfúsugestir í því friðsama
umhverfi sem þrífst í byggðinni
fyrir ofan hraun meðal manna og
fugla. Lengi vel dugði, þegar slíkir
flokkar nálguðust Gvendarhús, að
hún Katrín hlypi út á veröndina,
klappaði saman lófum, stappaði og
kallaði. Það þótti þeim vargfuglum
mun ógnvænlegra en byssuhvellir
og hröðuðu sér á braut. En svo
lærðist þeim fljótlega að húsfreyjan
í Gvendarhúsi var ekki raunveruleg
ógn og tóku að færa sig upp á
skaftið.
Þessu athæfi vargfugla höfðum við
raunar kynnst í fyrrasumar og
brugðist við. Hún Katrín var
nefnilega ekki með öllu ókunn
slíkri hegðun varganna frá æsku-
árum sínum vestur í Dölum í
Hvammsfirði þar sem vargfuglar
gerðu æðarfugli og öðrum friðar-
fuglum oft lífið leitt. Þá settu
bændur upp fuglahræður sem dugðu
til að halda þeim óboðnu gestum frá
fuglavarpinu. Og hún Katrín ýjaði
einmitt að því við skrifara í
fyrrasumar að setja upp fuglahræðu.
Það var gert, smíðuð beinagrind í
kjallaranum, fenginn haus úr
nótafloti niðri í Net; á hann málað
ógnvænlegt andlit og rauð golfhúfa
sett á hann og skrokkurinn síðan
klæddur í gulan jakka og gallabux-
ur. Þessi ógnvænlega vera fékk svo
nafnið Gabríel, bæði í höfuðið á
ákveðnum erkiengli sem og
afabarni sem hafði unnið í humri í
Vinnslustöðinni og dvalið hjá okkur
það sumarið. Og Gabríel sannaði
fljótt ágæti sitt. Reyndar tóku bæði
tjaldar og dúfur hann strax í sátt,
föttuðu að hann var með þeim í liði.
En vargurinn lét ekki sjá sig á
blettinum í Gvendarhúsi eftir
tilkomu hans; flaksandi ermar og
skálmar, rauð húfa og illilegir
andlitsdrættir héldu þeim í fjarlægð.
Og nú var Gabríel vakinn af
vetrarsvefni sínum úti í kofa, aðeins
flikkað upp á útlitið
og síðan hóf hann
varðstöðu sína á ný
með jafngóðum
árangri og sumarið
áður. Vargurinn
sveimaði yfir en
lagði ekki til návígis
við svo vígalegan
náunga. Þannig var
því sumrinu bjargað
líka.
Fótheft fyrirvinna
Stundum kom fyrir,
þegar skrifari kom út
á morgnana með
eitthvert góðgæti á
diski fyrir tjaldana vini okkar, að
þeir voru hvergi sjáanlegir, sjálfsagt
önnum kafnir við hreiðurgerð eða
uppeldi. Og þar sem skrifari kann
ekki fuglamál (nema að takmörk-
uðu leyti) þá prófaði hann eins
konar táknmál til að tilkynna að
matur væri á borð borinn. Með því
að blístra þrisvar sinnum, hátt og
ámátlega, brást ekki að fugl var
mættur á svæðið eftir skamma
stund.
Flestar fjölskyldur eiga jafna við
einhverja erfiðleika að stríða. Og
blessaðir tjaldarnir okkar voru þar
engin undantekning. Snemma
sumars tók skrifari eftir því að
karlinn (það var alla vega sá
ágengari) hafði flækt sig á fótunum
í einhvers konar hafti, ullarbandi
eða ullarlagði sem hindraði
eðlilegan gang hjá honum. Hann lét
það þó ekki á sig fá til að byrja með
og sótti mat handa sinni fjölskyldu
en auðséð var að þetta háði honum.
Einhvern tíma um miðsumar sat
hann uppi á sólpallinum þegar
skrifari kom út með brauðskammt-
inn. Hann sýndi matnum lítinn
áhuga en flögraði upp á handriðið á
svölunum, sat þar í seilingarfjar-
lægð frá skrifara og horfði á hann
sínum stóru svörtu augum.
Greinilega eitthvað að, kannski var
hann að leita aðstoðar. Skrifari stóð
góða stund og spjallaði við hann,
reyndar svaraði tjaldurinn ekki
heldur velti vöngum; kannski var
hann að íhuga hvort mætti treysta
skrifaranum til að leysa sig úr
haftinu. Og eftir góða íhugun var
það niðurstaða hans að svo væri
ekki og skrifari láir honum það
ekki.
Seinna um sumarið ákvað skrifari
að beita brögðum til að leysa
þennan vin sinn úr haftinu. Fékk
lánaðan lundaháf hjá syni sínum,
stillti honum upp á blettinum með
vænum ostbita í miðjunni (uppá-
haldsfæðu tjaldsins) og beið þess
síðan að hann myndi festast í
netinu. En allar tilraunir í þá átt
reyndust árangurslausar. Tjaldurinn
var greinilega mun fimari en
fjarskyldir frændur hans af lundaætt
sem gjarnan flækjast í neti lunda-
háfa. Osturinn hvarf bara og
tilraunir til að slá undir fuglinn
reyndust árangurslausar. Í lok
sumars var haftið enn á sínum stað,
að vísu hafði slaknað talsvert á því
og hamlaði honum ekki eins og
fyrr.
Kríthvítur sólpallur
Og þannig leið sumarið, karlinn
færði fjölskyldunni mat í hreiðrið
framan af en þegar á leið og unginn
var kominn á legg, kom öll
fjölskyldan og mataðist á blettinum
eftir að hafa fyrst náð sér í nokkra
meinholla og næringarríka
ánamaðka. Þá tóku þeir líka upp
fyrri siði (eða ósiði eins og hún
Katrín kýs að kalla það). Þeir eyddu
nefnilega oft nóttinni í horninu á
sólpallinum austan við hús, þar sem
var skjólgott, og mátti glögglega sjá
ummerki þess, þar sem þeim þótti
ekki ástæða til að fara út af
pallinum til að ganga örna sinna.
Sólpallurinn, sem var í upphafi
sumars gullinbrúnn, var nú orðinn
næsta kríthvítur á stórum stöðum.
Og þar sem hún Katrín kýs frekar
að sóla sig á gullinbrúnum palli en
kríthvítum, fór hún þess á leit við
skrifara að hann þrifi pallinn og
bæri á hann gullinbrúnan lit á ný.
Það tók næstum heilan dag að skúra
pallinn og bera á hann að nýju og
hún Katrín naut sólar á gullinbrún-
um palli í tvo eða þrjá daga. Þá
hafði hin fjölskyldan ákveðið að nú
væri komið nóg og austurhornið
hafði tekið á sig kríthvítan lit að
nýju. Við ákváðum eftir nokkra
umhugsun að leyfa þeim að nýta
þann hluta og færðum okkur bara
suður fyrir.
Svo fórum við í golfferð yfir
þjóðhátíð eins og venjulega og eftir-
létum afkomendunum afnot af
húsnæðinu í byrjun ágúst. Þó með
því fororði að fæða þyrfti fuglana
meðan við værum í burtu. Það mun
hafa verið gert. En fljótlega eftir að
Af tjaldinum í Gvendarhúsi og öðru fuglalífi þar
Þau breyttu sólpallinum úr
gullinbrúnum í kríthvítan
sigurgeir jónsson
ofanbyggjari
Við hjónakorn í Gvendarhúsi höfum á
hverju vori hlakkað til þessara endurfunda
og um leið og heyrist í þessum blessuðu
vorboðum hefur áðurnefnt góðgæti verið
sett út, jafnvel bakað brauð í tilefni komu
þeirra. Reyndar er þessi eftirréttamatseðill
okkar ekki einskorðaður við brauðmeti
heldur flýtur ýmislegt annað með og þar er
ostur í miklu uppáhaldi sem og reyndar
afgangar af lifrarpylsu svo ekki sé nú talað
um ef afgangur af pizzu er látinn á matar-
blettinn. Þá er sannkölluð hátíð.
”
Systurnar Saga og Birta með Gabríel.