Skessuhorn - 29.04.1999, Page 20

20
mMtiíDÁtíöff2ð: ámí t ð§b
attiasvnúiL
Eldri borgarar!
I
I
I
*
i
i
Ingibjörg Pálmadóttir
heilbrigöis- og tryggingamála-
ráðherra boðar til fundar j
um málefni eldri borgara
föstudaginn 30. apríl
frá kl. 16.00 -18.00 í
Verkalýðshúsinu
Kirkjubraut 40 Akranesi.
&
i
| Eg hvet alla eldri borgara til að
mæta!
f Ingibjörg Pálmadóttir |
\ heilbrigðis- og tryggingaráðherra. t
Atvinna
Starí’sfólk vantar í
Bitann, Reykholti.
Upplýsingar í símum
435 1130 og 435 1131
Vilborg.
NÁMskEÍð Á VEqUM
ÁTVÍ N N U VEqASýN ÍNqAR
Á VesturLancIí
8. maí 1999 í SiykkishólMi
MARkAÓSMÁl
Boðið VERÖUR upp Á NÁMskEÍð í TENCjlsUM Við
ATVÍNNUVEqASýNÍNqUNA Á VEqUM IðNTÆkNÍSTOÍNUNAR.
MARkMÍð NÁMskEÍÖSÍNS ER AÖ þjÁlÍA sýNENÓUR Oq
AÍMENNÍNq í SÖluTÆkNÍ Oq aImENNRÍ MARkAÖSSETNÍNqU
fyRÍRTÆkjA SEM NýTAST MUN UM ÓkoMNA ÍRAMTlð.
NÁMskEÍðið ER 7 kENNsluSTUNÓÍR Oq ÍNNÍÍAlið
í VERÖÍ ERU VÖNduð NÁMSqÖqN oq kAffiVEÍTÍNqAR.
NÁMskEiðsqjAld er kR. 1 2.000
Ef þÁTTTAkA VERÖUR Mikil ER huqsANlEqT aÖ fjölqA
NÁMskEÍðUNUM Oq E.T.V. blAfA j)AU
, VÍÖAR EN í STykkishólMÍ. ÖlluM ER fnjÁtsT AÖ TAkA þÁTT.
í ...
j ÞátttaI<a á NÁMskeiðið TilkyNNisT eqi síÖar en 3>. maí
^ Eftiisq STykkisbófMS / V. LAufsy CuðMUNdsdóniR ^
Réttur aldinna, ungra
og öryrkja
Hvað eru mannréttíndi? Allir
sem lifa eiga jafnan rétt tíl lífs-
ins.
Sameiginlega eiga allir hluta af
landinu sem þjóðin lifir á. Marg-
ir hafa á löglegan hátt eignað sér
lönd og lóðir og nýta það einir á
þann veg sem þeir kjósa sér, ekki
er hægt að amast við því. En utan
lögbýla er mikið land sem þjóðin
á að jöfnu. Landið og miðin gefa
mikil verðmæti sem enginn hefur
skapað nema náttúran sjálf. Þetta
er oft kallað auðlindir. Allir þeir
sem ekki hafa tök á að vinna sér
inn nægjanleg laun sér til fram-
færslu eiga að fá sín laun greidd
með hluta afraksturs auðlind-
anna. Það eru allir 67 ára og eldri
og til 16 ára svo öryrkjar sem
hafa misst vinnugetu vegna ein-
hverrar ógæfu. 120 þúsund krón-
ur á mánuði væri trúlega rétdát
laun ef miðað er við almenn kjör
íslendinga. Börn fengju sín laun
afgreidd með ávísun á þjónustu
sem þau þurfa, föt, mat og
kennslu svo foreldrar geti ekki
misnotað laun þeirra. Þegar öll-
um öldruðum hafa verið tryggð
nóg laun eru lífeyrissöfnun
óþörf, einnig sparast rnikið jfé
sem fer til grunnskólanna. Nú
færu börnin sjálf að greiða sinn
skólakostnað og fengju þá vænt-
anlega að velja sér námsefhið.
Hæfileikaffæðingar eiga að að-
stoða fólk á öllum aldri við að
velja sér námsefni og vinnu eftir
smekk þess og hæfileikum til
ákveðinna starfa.
Brotín mannréttíndi
Mannréttindi geta verið brotin
á margan hátt. Margir brjóta á
sér sinn eigin rétt með því að
velja sér nám og verkefni sem
þeim hentar ekki. Aldrað fólk
hefur lagað sig eftir nútíma að-
stæðum. Það leitar til síns aldurs-
hóps með félagsskap og afþrey-
ingu. Það á ekki annarra kosta
völ. Það er búið að segja því upp
vinnunni og leysa það undan
vinnuskyldu. Allar stundir þess
eru tómstundir, tengsl þess við
vinnandi fólk eru að mestu leyti
rofin og ekkert er gert til að nýta
starfsgetu þess þótt bæði orka og
vilji væri fyrir hendi. Þetta mætti
kalla brot á mannréttindum.
Svipað á við um unga fólkið á
uppvaxtarárunum. Það má ekki
vinna. Því eru markaðir básar í
skólum, leikskólum og sum í
einskonar fangelsum fyrir vand-
ræða unglinga. Eftir námsárin fer
svo fólkið út í atvinnulífið og
ræður þá oft á tíðum hending
hvaða störfum það lendir á.
Þetta er örugglega öfugþróun
sem orðið hefur vegna of mikils
hraða í annarri þróun. Það er
augljóst, fyrir hvern sem leggur
hugann að því, hversu skaðlegt
það er fyrir þjóðfélagið að það
skuli skiptast í þrjá ótengda hópa
eftir aldri fólksins og sem verst er
að tveir hóparnir eru sviptir eðli-
legu sjálfræði. Það getur skapast
óæskileg spenna á milli þeirra
auk þess sem það spillir því að
menningin berist eðlilega á milli
kynslóða.
Nú þurfum við ölí að hefjast
handa við að
koma þessu í
lag. En
hvernig? Auk
þess sem áður
hefur verið
sagt, þarf að
gefa öllum
kost á vinnu
hverjum við
sitt hæfi, eftir
því sem vilji
og vinnugeta
skerða föstu launin. Þær tekjur
sem fást fyrir vinnuna verða við-
bót en að sjálfsögðu þarf að
greiða af þeim skatt. Föstu launin
verða skattfrjáls. Böm eiga að fá
kosningarétt, sem foreldrar fara
með þangað til þau vilja kjósa
sjálf. Það er brot á mannréttínd-
um að veita ekki öllum þann rétt.
Smábýli
Komið hefur fram sú tillaga að
stofna smábýli í sveitum, næst
borgum og þorpum. Hvert býli
væri fyrir tvo eða þrjá ættliði. Þau
hefðu 2 eða 3 hektara lands með
góðum íbúðum. Þar væm garðar
og gróðurhús og jafnvel eitthvað
af skepnum. Unga fólkið sem
stundar atvinnu sína í borginni
getur farið að stinga upp garðinn
og moka undan hestunum þegar
það keinur heim úr vinnunni í
stað þess að hjóla á þrekhjólum
og annað þvílíkt.
2 -3 h.a. land gæti borið t.d. 12
kindur 2 hross 50 hænur og 2 kýr
auk garða og gróðurhúss. Afi og
amma hefðu auga með þessu á
daginn og tækju á móti börnun-
um þegar þau koma úr skólanum.
A þessu býli gætu verið allt að 9
manns og 3 ættliðir sem ffam-
leiddu að mestu þá næringu sem
hópurinn þyrfti og hana holla og
góða.
Kristleifur
Þorsteinssm
leyfir. Ekki má
Heimakennsla
Onnur hugmynd varðandi
bætt tengsl á milli aldurshópa er
að í stað hefðbundinnar skólasetu
læri grunnskólabörn heima að
mesm leyti. Kennararnir komi
heim til þeirra og leiðbeini þeim
við námið. Það getur svo að
miklu leyti verið fjarkennsla í
gegn um tölvu. Oldruðum verður
boðin vinna í gegnum vinnu-
miðlun, við að gæta heimila og
veita börnum félagsskap. Aður
verða þeir að sækja námskeið og
ganga undir hæfnispróf. Greiða
verður góð laun.
A sama máta þarf að gefa ung-
lingum kost á því starfi að fara
heim til eldri borgara og veita
þeim félagsskap og snúast við þá
eftir þörfum. Með þessu móti
skilaðist verðmæt þekking á milli
kynslóða og svo skilningur á
hvers annars högum.
Félagslífi barna yrði áfram full-
nægt í skólahúsunum svo og
ýmsum námsgreinum sem allir
þyrftu að læra saman, svo sem
siðffæði og hegðun. Gamla fólk-
ið gæti stundað sitt félagslíf á
kvöldin eftir sem áður.
Á þennan hátt gæti oft skapast
vinátta á milli allra aldurshópa
sem auðgað gæti og bætt mann-
lífið.
Kristleifur Þorsteinsson
Húsafelli
Haycjar&sharnih
Skaðsemi reykinga
Samkvæmt fjölmörgum rann-
sóknum valda reykingar sjúk-
dómum sem draga fólk til
dauða. Ekki ætlar blaðamaður
Heygarðshorns að efast um
skaðsemi reykinga en reykinga-
maður nokkur á Vesturlandi hélt
því nýverið ffam að í raun væru
reykingarnar sjálfar ekkert
hættulegar. Hann nefndi í því
sambandi að effir að sú kjaffa-
saga komst á kreik að reykingar
færu illa með heilsuna hefði
reykingamönnum smám saman
verið úthýst þannig að nú væri
svo komið að hvergi mætti reyk-
ja nema undir berurn himni.
Eins og veðráttunni væri háttað
hér á landi gæfi það auga leið að
fjölmargir reykingamenn yrðu
úti við iðju sína eða hryndu nið-
ur vegna Iungnabólgu og ann-
arra kvilla. Það kæmi reykingun-
um sjálfiim hinsvegar ekkert við!
Ur norskum
réttarsölum
Bandaríkjamenn eru þekktir
fyrir sérkennilegan málarekstur
og vart er til það atriði í mann-
legum samskiptum sem ekki
hefur orðið að dómsmáli í
Bandaríkjahreppi. Samkvæmt
heimildum Heygarðshornins í
Noregi eru ffændur okkar
Norðmenn í æ ríkari mæli farnir
að apa þennan ósið effir Amerík-
önum. Fyrir stuttu fóru norsk
hjón í mál gegn ríkinu vegna
brottfalls barnapíunnar. Mála-
vextir voru á þá leið að móðir
húsbóndans lést í bílslysi en hún
hafði gætt barnabarna sinna
endurgjaldslaust. Eftir fráfall
ömmunnar þurftu hjónin að
kaupa bamagæslu á fiillu verði
og á þeim forsendum höfðuðu
þau mál gegn norska ríkinu.
Amman var rétt liðlega sextug
þegar hún féll ffá og álitu hjónin
að hún hefði getað átt effir um
það bil tíu ára feril sem bamapía.
Hlunnindatapið mátu þau á um
sex milljónir króna sem þau
kröfðust í skaðabætur. Hjónin
töpuðu málinu en það má alltaf
reyna!
Neðri hlutrnn
Maður nokkur á Norðurlandi
hafði það fyrir sið að eiga alltaf
til eina flösku af sterku víni því
aldrei er að vita hvenær þarf að
grípa til þessháttar meðala.
Langt var í næstu áfengisútsölu
og kom oft upp sú staða hjá ná-
grönnum hans að skortur var á
víni. Algengt var að flaskan væri
tekin að láni og skilað í sama
þegar næst gafst ferð í ríkið.
Einn maður nýtti sér flöskuna
góðu oftar en aðrir og skilaði
henni ávallt skömmu síðar. Einu
sinni bar svo við að flaskan var
ekki nema hálf þegar hann þurffi
á henni að halda en nú brá hins-
vegar svo við að það dróst að
skila flöskunni.
Eigandinn ákvað að inna
skuldunautinn eftir því hvort
flöskugreyið væri ekki á leiðinni.
,Jú sjáðu til,“ svaraði hinn. „Eg
vildi náttúmlega skila í því sama
en ég fékk nefnilega lánaðan
neðri hlutann úr flöskunni. Síð-
an er ég margbúinn að kaupa
flösku og til að geta skilað þér
réttum parti þá hef ég orðið að
drekka efri hlutann en þegar ég
er kominn niður í miðja flösku
þá get ég aldrei hætt:“