Úti - 15.12.1933, Blaðsíða 14

12
ÚTI
um var verið að vinna að uppskerunni,
slá korn, iaka það saman i knippi, þreskja
o. s. frv. Einu sinni mættum við fornfá-
legri grindakerru, sem drógu tveir ferleg-
ir svartir uxar, og fóru liægt og silalega.
Leið okkar lá á löngum kafla fram með
suðurlandamærum Ungverjalands; liggja
þau þarna þvert í gegnum hveitiakur og
eru auðkend með staurum sem reknir
eru niður með ca: 30 metra millibili. Sá-
um við Jugoslaviska landamæraverði hjer
og þar í varðturnum sínum með hyssur
um öxl. Margir l)ændur á þessum slóð-
um hafa þorp sín í Ungverjalandi en
akra yfir í Jugoslaviu. Er þeim fyrirmun-
að að flytja korn sitt heim af ökrunum
nema með því að greiða af því útflutn-
ingsgjald í rildssjóð Jugoslava. — Eftir
rúmra klukkustundarferð í járnbrautinni
komum við niður að Dóná, skamt þar
frá sem hún rennur út úr landinu. Þar
fórum við í bað, — og af sannfæringu,
því að steikjandi hiti var um daginn.
Þegar við komum úr baðinu beið okkar
ágætis miðdegisverður, framreiddur und-
ir berum himni, i forsælunni frá háum,
limmiklum trjárn, sem stóðu á fljóts-
fljótsbakkanum. Að því búnu var haldið
sömu leið til baka. — Jeg kom aftur til
Pécs, þegar fjelagar mínir voru að búa
sig til brottferðar. Yar brátt stigið upp i
lestina og komið til Gödöllö í kring um
miðnætti. — Þjóð sú, Magyarar, sem land
þetta byggir, var eins og kunnugt er upp-
runalega hirðingjaþjóð, sem kom til lands-
ins austan úr Asiu seinast á þjóðflutn-
ingatímanum, tók það herskildi og settist
þar að. Ríki þeirra var lengi framan af
tonungsríki og var konungurinn svo að
segja einvaldur. Seint á miðöldum herj-
uðu Tyrkir á landið og lögðu það undir
sig. En er yfirráðum þeirra lauk gekk
landið í samband við Austurríki og var
Austurríkiskeisari konungur Ungverja-
lands. Stóð svo fram að heimsstyrjöld.
A styrjaldarárunum og fyrstu árin efirt
að henni lauk gekk á ýmsu, — til dæmis
höfðu kommúnistar þar völdin í eitt ár,
en nú er þar lýðveldi, og hefir ríkisstjór-
inn, v. Horty, álíka mikil völd i landinu
og Mussolini i Ítalíu. — Allmargt fólk
býr í landinu, sem er af þýskum uppruna
og hafa Magyarar hlandast því allmikið.
Þó má enn í dag sjá það greinilega á
einstakamönnum, að forfeður þeirra
muni hafa liaft mongólst blóð í æðum.
Flestir eru Ungverjar dökkir á brún og
brá, en þó vakti það undrun okkar, live
mikið við sáum af ljóshærðu og bláeygu
fólki. Mál það sem Ungverjar tala er
mjög einkennilegt, skylt finsku, en gjör-
ólíkt öllum öðrum Evrópumálum. í því
eru til dæmis engar hjálparsagnir, en
samsettar tíðir myndaðar með fleiri eða
færr endingum, sem skeyttar eru aftan
við aðal-sagnmyndina. Hrynjandinn í því
er einkennilegur og liðandi. Ungverjar eru
trúhneigðir mjög, og trúarbrögðin róm-
versk-kaþólsk. Þjóðerniskend þeirra er á-
kaflega sterk, og eru þeir um fátt jafn
samtaka og baráttuna fyrir því að ná
aftur einhverju af því geysimikla landi,
sem af þeim var tekið eftir ófriðinn mikla.
Æðr mentun er á háu stigi með þjóð-
inni, en alþýðumentun lakari. Þó hefir
hún batnað stórum á síðustu árum og
er stöðugt unnið að þvi að bæta hana
sem mest. — Hljómlistin er mikill þáttur
í þjóðlífi og menningu Ungverja. Hún er
runnin þeim i merg og blóð. Er fráleitt til
nokkur sú þjóð í viðri veröld, sem á jafn
mikla og merkilega alþýðuliljómlist. —
Alveg vorum við þó hissa á því hvað al-
þýða manna vissi mikið um ísland. Á
skátamótinu í Englandi 1929 var jeg' einu
sinni spurður hvort það væri satt að á
íslandi byggju menn i snjókofum og
hefðu hvítabirni fyrir liunda! í Ungverja-
landi heyrðum við engar slíkar fáránlegar
Framh. á bls. 15.
.