Úti - 15.12.1935, Blaðsíða 8

8
ÚTI
um erfiðismunum og lifshættu segjast
þeir þó loks hafa komist á þann staS,
sem þeir álitu að væri jökultoppurinn og
kölluðu á förunauta sína að koma á eftir.
En danski trjesmiðurinn svaraði að hann
metti líf sitt og limi of mikils til þess að
láta sjer detta í hug að fara feti lengra.
Þeir Stanley hjeldu þá aftur til fjelaga
sinna og sóttu loftvogina og fóru með
hana upp á jökultopp lil þess að mæla
liæðina. Reyndist hún um 1500 m. eða
mjög nærri rjettu lagi, en ferðasagan er
sjáanlega full af ýkjum um lífshættu við
livert fótmál. Og ýmislegt bendir til þess
í lýsingunni af útsýni frá jökulgnýpunni
að þeir hafi í raun og veru ekki komist
upp á hájökul eða sjeð vestur af, því
hvergi er minst á gígdalinn norðvestan i
jöklinum, sem vafalaust er hið tröllsleg-
asta og minnistæðasta af þvi, sem fvrir
augað ber á Snæfellsjökli. —
Nú líða 30 ár, þangað til gengið er á
jökulinn. Árið 1810 í júlímánuði er lijer
á ferð skotskur vísindamaður George
Maekenzie og með lionum tveir læknar
enskir, Holland og Bright að nafni. Þeir
fóru frá Ólafsvík sem leið liggur og iiöfðu
til fylgdar rnann úr Ólafsvík, sem Jón
Iijet. — Á leiðinni upp jökulinn komu
þeir að stórri gjá, sem var 3 álna breið
og 20 álna djúp. Áttu þeir erfitt með aö'
komast yfir hana en skriðu loks yfir á
snjóbrú. Loks komust þeir upp á brattan
snjóhrygg, sem líklega llefir verið nyrsta
þúfan, en útsýni var lítið, því þoku dreif
á jökulinn um það leyti sem þeir komust
upp. Þorðu þeir þvi ekki annað en að
hraða ferð sinni heimleiðis. Lítið lýsa
þeir jökultoppnum og er vafasamt að
þeir liafi komist svo langt að þeir sæju
ofan í gíginn eða vestur af jökulbrún-
inni.
Árið 1815, seint í maí, gekk Ebenezer
Henderson hinn breski upp á Snæfells-
jökul. Hann fór frá Arnarstapa og var í
för með honum sonur Hjaltalíns kaup-
manns og þrir menn aðrir íslenskir.
Stapabúum leist illa á þetta ferðalag
og töldu það fífldirfsku. Henderson segir
að þeir beri lijátrúarblandna lotningu
fyrir fjallinu og sjeu undir niðri smeykir
um að Bárður Snæfellsás sje þar enn á
sveimi og muni hefna sín á hverjum þeim
sem dirfist að fótum troða heimkynni
hans.
Þeir fjelagar gengu upp með Stapa-
felli beinustu leið upp á Þrihyrninga.
Færðin var þung, því að lausasnjór var
á jöklinum en sprungur urðu þeim lítið
til trafala, því að vetrarsnjórinn huldi
þær ennþá. Þegar þeir komu upp að Mið-
þúfu sáu þeir alt í einu niður af hengi-
flugi, sem þeir áætluðu 700 rnetra liátt,
og niður í gígdalinn norðvestan í fjallinu
og lýsa honum fyrstir manna mjög svip-
að því sem nú er. Þótti þeim hrikaleg
sjón að líta ofan í dalinn með gjám og
jökulgljúfrum, en lýsingin getur að mestu
leyti staðist, nema livað gígbarmurinn er
varla yfir 200 m. að hæð. Þeir komust
ekki alla leið upp á Miðþúfu, vegna þess
að liún var öll þakin hrímfrosti og klaka-
súlum, eins og oft vill verða, þótt inn há-
sumar sje.
í alla staði er ferðalýsing Henderson’s
yfirlætislaus og hin greinabesta af ferða-
sögum erlendra mánna, sem nú hafa ver-
ið taldar.
Árið 1835 gengu þeir Gaimard hinn
franski og nokkrir fjelagar hans frá
Ólafsvík upp á Snæfellsjökul. Þeir gera
ekki mjög mikið úr erfiðleikum á leið-
inni og lýsa allvel gígnum og jökulhömr-
línum í börmum hans.
Um 18(50 gerðu tveir enskir ferðamenn
tilraun til að ganga á Snæfellsjökul, en
lentu í þoku og jökulsprungum og urðu
frá að liverfa á miðri leið.
A síðustu árum hafa allmargir gengið
á Snæfellsjökul og verður ekki fleira af
þeim ferðum rakið lijer. Árið 1932—33
var höfð veturseta austan í jöklinum í
800 m. hæð og var það ár oft gengið á
jökulinn. Frá þeim tíma stendur jökul-
iFramh. á bls. 19.