Úti - 15.12.1942, Blaðsíða 10

Gunulaugur Krístmundsson sandgrœðslustjóri;
Séra Björn Halldórsson
í Sauðlauksdal og sandfokið.
i.
„Kröptugust er trú og tryggð
tæpan mátt að styrkja.
Þó að sé á sandi byggð '
Seig er Strandarkirkja.
Gr. Th.
Strandarkirkja er á Strönd i Sel-
vogi. Enginn veit hver byggði hana
fyrst. Enginn veit hvenær liún var
þar fyrst byggð.
Kirkjan á Strönd hefir staði.ð þar um
aldaraðir frá ómunatíð. Um hana hafa
myndast margar fagrar þjóðsagnir.
Margir trúa því að opinberun guðs hafi
ráðið byggingu hennar.
„Guð sér sjáífur kirkju kaus
kringda mararsandi1'
segir skáldið. Jörðin Strönd í Selvogi
var Höfuðból og höfðingjasetur. Benni
fylgdu hjáleigur margar. Urn langan
aldur bjuggu á Strönd lögmenn og
önnur stórmenni. Þá var þar stórt tún
og ofan við það valllendisgrundir.
Útræði mikið var í Selvogi. Sveita-
menn sóttu fiskiföng þangað og til Suð
urnesja. Skreiðarferðir voru tíðar til
Selvogs og fóru þangað lestir langar, af
því mynduðust götur miklar. Jarðveg-
ur var þurr, laus og sendinn. Út frá
bæjunum var landið þraut nagað, út-
Ú T I
sparkað og fór í flag. Vindurinn feykti
moldinni, en sandinn skóf í skafla líkt
og snjó. Hann svarf grasrót af bölum,
en kæfði gróður í lautum. Landið
eyddist af sandfoki. Fyrst blésu göt-
urnar og komu skörð í graslendið ut
frá þeim. Börð og holbakkar mynduð-
ust. F’énaður leitaði þar skjóls, reif og
nuddaði moldina, en grassvörðurinn
féll niður, landbrot byrjaði. Stormur-
inn þyrlaði moldinni, en sandurinn fauk
yfir túnin, heim að bæjunum og oft inn
í húsin.
Strandarland blés upp, höfuðbólið og
hjáleigurnar fóru í eyði. Sandhrannir
söfnuðust að kirkjunni og ekki var
annað sýnna, en að hana yrði að flytja
burtu. Þegar kirkjugarðurinn byrjaði
að blása, báru menn grjót í rofin, með
því var hann varinn.
í kirkjugarðinum á Strönd eru
margir merkir menn grafnir, sem búið
hafa þar og dáið í Selvogi — en þar eru
liKa líkamsleifar margra fátæklinga og
förumanna, sem þar hafa látizt.
Frá því er sagt í annálum, að árið
1314 hafi svo mikið harðæri og hallæri
verið á Suðurlandi (,,af sulti“), að þá
hafi 300 lík verið flutt að Strandar-
kirkju til greftrunar. Ef þeir risu upp
8