Skessuhorn - 14.03.2018, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 14. MARS 2018 15
Bólumyndun í
lífeyrissjóðum
Hann segir stærsta vanda íslensks
efnahagslífs vera yfirstærð lífeyr-
issjóðanna. „Lífeyrissjóðirnir eru
ofvaxnir íslensku efnahagskerfi og
eru nú að burðast með þrjú þúsund
milljarða í farteskinu og vita ekk-
ert hvernig þeir eiga að koma þess-
um peningum í vinnu. Fyrir bragðið
hafa þeir freistast til mjög vafasamra
fjárfestinga. Þeir bólgna fyrir bragð-
ið út sem aldrei fyrr þrátt fyrir að í
hruninu hafi þeir tapað 500 millj-
örðum vegna glórulausra fjárfest-
inga sem gerðar höfðu verið í fyrir-
tækjum sem stóðu veikum fæti. Það
vekur hins vegar athygli að sjóðirn-
ir töpuðu engu á útlánum til ein-
staklinga, enda höfðu þeir einung-
is lánað upp að 60% af virði hús-
eigna. Það sýnir okkur að heillavæn-
legra væri fyrir sjóðina að fjárfesta
í íbúðarhúsnæði, eignum sem tapa
ekki verðgildi sínu á einni nóttu. En
vegna taps lífeyrissjóðanna af slæm-
um fjárfestingum í fyrirtækjum hef-
ur þurft að pumpa enn meiri pen-
ingum inn í þá og það hefur bitn-
að á launagreiðendum sem eru að
kikna undan launatengdum gjöld-
um. Þannig hafa iðgjald launþega
og fyrirtækja í lífeyrissjóðina hækk-
að um 55% frá árinu 2006, farið
úr 10% og verða 15,5% frá 1. júlí
næstkomandi. Þetta hefur íþyngj-
andi áhrif á atvinnulífið en gert í
þeim tilgangi að rétta af trygginga-
fræðilegan halla á lífeyrissjóðunum.
Í mínum huga verða stjórnvöld, at-
vinnulífið og verkalýðshreyfingin að
viðurkenna þennan vanda og taka á
honum. Við þurfum einfaldlega að
taka lífeyriskerfið allt til endurskoð-
unar. Nú eru lífeyrissjóðirnir komn-
ir með um 50% eignarhald í flest-
öllum skráðum fyrirtækjum á mark-
aði. Gengi hlutabréfa í þeim er hátt
skráð, líklega alltof hátt, og byggist
á því að lífeyrissjóðirnir eru sífellt
að kaupa af sjálfum sér til að halda
genginu uppi. En hver á að kaupa
þessi hlutabréf ef sjóðirnir vildu losa
sig út? Hér er í mínum huga búið að
mynda bólu sem á einhverjum tíma-
punkti mun springa og á kostnað líf-
eyriseignar fólksins sem á sjóðina.“
Enginn kaupir í matinn
fyrir prósentur
Vilhjálmur telur að á bakvið þau
fjögur verkalýðsfélög sem mynda
bandalag innan ASÍ sé nú meiri-
hluti launþega og vísar þar til félag-
anna VR, Elfingar, VLFA og Fram-
sýnar. „Mér sýnist félagsmenn þess-
ara félaga vera 53% af heildinni.
Það blasir því við að framundan
eru breytingar á stefnu og áherslum
verkalýðsfélaga. Ekki síst sú breyt-
ing að markmið okkar verður ekki
að vernda fjármálakerfið á kostn-
að launafólks, eins og ég tel að nú-
verandi forysta ASÍ hafi gert með
stuðningi stjórnvalda. Ég spái því
reyndar að forseti ASÍ muni sjá sína
sæng út reidda og kasta hvíta hand-
klæðinu fyrir haustið. Ella mun
hann fá mótframboð og eiga á hættu
að vera felldur í kosningu. Að mín-
um dómi hefur aðferðafræði hans
beðið skipbrot í ljósi þess að lág-
tekju- og millitekjufólk hér á landi
getur ekki lifað mannsæmandi lífi
af tekjum sínum og tekjubilið hefur
aukist gríðarlega. Engu að síður er
alltaf verið að reyna að kasta ryki í
augu fólks. Nú eru forsvarsmenn at-
vinnulífsins og stjórnvöld sífellt að
tifa á þeirri fordæmalausu meintu
hækkun kaupmáttar. En staðreynd-
in er sú að þessi kaupmáttaraukning
hefur ekki skilað sér til þeirra sem
lökust hafa kjörin.“
Til að útskýra þetta betur tekur
Vilhjálmur dæmi: „Ef þú hækkar
laun um 10% á sama tíma og verð-
bólga er 5% hefur kaupmáttur launa
hækkað um fimm prósentustig. Pró-
sentuhækkun launa kemur sér hins
vegar alltaf best fyrir hátekjufólk.
Maður með þrjár milljónir í mán-
aðarlaun fengi þannig 150 þúsund
króna raunhækkun, en maður með
strípuð lágmarkslaun fengi í raun-
hækkun kannski um 12 þúsund
krónur. Láglaunamaðurinn er hins
vegar líklegur til að búa í leiguhús-
næði og dæmdur til að greiða húsa-
leigu sem hefur hækkað mun meira
en launin. Leiguverð hefur þann-
ig frá 2011 hækkað um 75%, en á
sama árabili hafa lágmarkslaun ekki
hækkað nema um 52%. Staðreyndin
er sú að það fer enginn út í búð og
kaupir í matinn fyrir prósentuhækk-
un launa, heldur krónur. Láglauna-
maðurinn hefur þannig ekki ver-
ið að upplifa hækkun kaupmáttar.
Allt tal um annað er blekking í boði
stjórnvalda, Samtaka atvinnulífsins
og æðstu ráðamanna. Ef raunveru-
lega á að jafna tekjumun í þjóðfélag-
inu þarf því að semja um krónutölu-
hækkanir í næstu samningum, ekki
prósentur,“ segir Vilhjálmur.
„Ábyrgð okkar er mikil“
Samningar eru lausir um næstu ára-
mót. Hvernig metur Vilhjálmur
stöðuna fyrir þá samningagerð sem
framundan er? Hann dregur ekki
fjöður yfir þá skoðun sína að nýta
verði vel tímann fram að áramótum,
annars sé hætta á að til átaka komi.
„Ég vona að það verði sátt um það
í röðum viðsemjenda að ná samn-
ingum án þess að að koma þurfi til
vinnustöðvana. Ég finn að það eru
miklar væntingar í garð okkar sem
veitum nýjum armi verkalýðsfélag-
anna forystu. Nú höfum við átta
mánuði til að semja við stjórnvöld
og Samtök atvinnulífsins og við
þurfum að hefja þessa vinnu strax.
Mín áhersla verður öll á launajöfn-
uð í þjóðfélaginu. Það er kominn
tími til þess og þó fyrr hefði ver-
ið. Flatar prósentuhækkanir launa
eru aflgjafi mismununar, ójafnvæg-
is og í framhaldi þess fátæktar í röð-
um þeirra sem lökust hafa kjörin. Þá
er mat mitt að stjórnvöld geti kom-
ið að borðinu og létt undir með til
dæmis þrepaskiptingu persónuaf-
sláttar og að Seðlabankanum verði
skapað svigrúm til vaxtalækkunar.
Mín skoðun er sú að afnema beri
verðtrygginguna og skilyrðislaust
á að taka húsnæðisliðinn út úr vísi-
tölunni. Ég bendi á að verðbólga er
nú 2,3% en væri neikvæð um 0,9%
ef húsnæðisliðurinn hefði ekki verið
hafður inni í mælingu vísitölunnar.“
Lækkun skulda
besta kjarabótin
Loks segir Vilhjálmur það skoð-
un sína að fækka verði lífeyrissjóð-
um og að valfrelsi um sjóðfélagaað-
ild verði aukið. „Besta kjarabót al-
mennings er að lækka skuldir, ekki
síst í ljósi þess vaxtastigs sem hér
ríkir. Það ætti skilyrðislaust að virkja
þann möguleika að fólk geti var-
ið hluta þess sem bundið er í sam-
tryggingarhluta lífeyrissjóðanna til
að greiða niður höfuðstól húsnæð-
islána. Það er besta kjarabót sem
fólk gæti mögulega fengið að lækka
skuldir. Ekki síst má fólk sem kom-
ið er að starfslokum ekki undir
nokkrum kringumstæðum skulda í
húsnæðinu sínu, því reynslan hefur
sýnt okkur að þá er það umvifalaust
hneppt í fátækragildru þegar tekjur
dragast saman við starfslok.“
Við látum lokið spjalli við Vil-
hjálm Birgisson. Hans beið í síð-
ustu viku þegar við ræddum við
hann þétt dagkrá funda um kaup,
kjör og réttindagæslu félagsmanna
sinna, en einnig viðtöl í öðrum fjöl-
miðlum. Það var í mörg horn að
líta.
mm
Dagskrá Írskra vetrardaga á Akranesi
Miðvikudagurinn 14. mars
20:00 Með allt á hreinu í Bíóhöllinni
20:00 Kvöldstund með Elly og Margréti Blöndal í Stúkuhúsinu
Fimmtudagurinn 15. mars
17:30 Örnefnagöngutúr með starfsfólki Landmælinga Íslands. Gangan hefst við Akratorg
21:00 Kvöldvaka á Gamla Kaupfélaginu: Grafík
Föstudagurinn 16. mars
21:00 Kvöldvaka á Gamla Kaupfélaginu: Jón Jónsson og Friðrik Dór
Laugardagurinn 17. mars - Dagur heilags Patreks
13:00 Frændur eða fjendur? Sjálfstæðisbarátta Íslendinga og Íra,
fyrirlestur Sólveigar Jónsdóttur á Bókasafninu.
16:00 Með allt á hreinu í Bíóhöllinni
Sunnudagurinn 18. mars
16:00 Með allt á hreinu í Bíóhöllinni
20:00 Með allt á hreinu í Bíóhöllinni

Fiskisúpa að hætti Íra á Café Kaja frá kl. 12 virku dagana.
Auk þess verða írskar bókmenntir í öndvegi á Bókasafninu.
Ef þú vilt láta vita af viðburði sendu okkur línu á akranes@akranes.is.
Allar nánari upplýsingar í viðburðadagatali á www.akranes.is.
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
8
Páskaúthlutun
Mæðrastyrksnefndar Akraness

Mæðrastyrksnefnd Akraness verður með páskaúthlutun
mánudaginn 26. mars frá klukkan 13-17 í húsi Rauða
krossins Skólabraut 25a. Tekið verður á móti umsóknum
daganna 15. og 16. mars frá kl. 11-13 í síma 859-3000 (María)
og í 859-3200 (Svanborg).
Allir umsækjendur þurfa að skila inn skriflegum
umsóknum og tekið er á móti þeim þriðjudaginn
20. mars frá kl. 15-18 í Rauða krossinum. Þeir sem skiluðu
inn gögnum fyrir jól þurfa ekki að skila inn núna.
Vinsamlegast sækið um á auglýstum tíma.

Með bestu kveðju,
Mæðrastyrksnefnd Akraness
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
6
Styrktareikningur Mæðrastyrksnefndar:
0552-14-402048 kt. 411276-0829