Skessuhorn - 21.03.2018, Blaðsíða 17

MIÐVIKUDAGUR 21. MARS 2018 17
á staðnum, þ.e. á fyrri hluta þrett-
ándu aldar. Um er að ræða óvenju-
legar byggingargerðir óþekktar ann-
ars staðar á Íslandi,“ segir Bergur. Í
bókinni er greinasafn þar sem leitast
er við að setja minjarnar í víðara sam-
hengi í Skandinavíu og á Bretlands-
eyjum til að varpa ljósi á þann mögu-
leika að áhrifa sé að gæta erlendis frá
í uppbyggingu staðarins. Greinarnar
eru ritaðar af sérfræðingum frá Ís-
landi, Danmörku, Noregi, Svíþjóð
og Skotlandi og eru afrakstur alþjóð-
legs málþings í Snorrastofu um þetta
efni. Viðburðurinn var skipulagð-
ur í tengslum við vinnslu fornleifa-
rannsóknanna í Reykholti og frá-
gang á minjasvæði staðarins og var
því mikilvægur undirbúningur fyr-
ir áframhaldandi mótun hugmynda
um miðaldabyggingar Reykholts. Í
ferðum sínum til útlanda fékk Snorri
fjölda hugmynda, sem líklegt er að
hann hafi komið í verk í Reykholti.
Í bókinni er miðaldabærinn í Reyk-
holti því ræddur i ljósi erlendra fyrir-
mynda,“ segir Bergur.
Strax eftir framhaldsnám
í Reykholt
En að Bergi sjálfum. Eins og fyrr seg-
ir kom hann í Reykholt vorið 1998
og réði sig til starfa sem fyrsti for-
stöðumaður hinnar ungu fræðistofn-
unar og hóf störf um haustið. „Ég
var fyrsti forstöðumaðurinn og jafn-
framt sá eini fram til þessa. Þá stóð
ég á fertugu og hafði áður en til þess
kom veitt forstöðu stórum vinnustað
fyrir fatlaða í Kópavogi. Var ráðinn í
það starf vopnaður menntun í bók-
menntafræði. Þetta starf reyndist
mér góður skóli og þroskandi. Svo
ákvað ég að fara í meistaranám í Há-
skóla Íslands í forníslenskum bók-
menntum og síðan í framhaldsnám
til Gautaborgar. Strax í kjölfar náms-
ins fluttum við fjölskyldan í Reykholt
þar sem við höfum búið síðan.“
Eiginkona Bergs er Sigríður Krist-
insdóttir grafískur hönnuður og
meistaranemi í umhverfis- og auð-
lindafræði við HÍ. „Dætur okkar
tvær ólust því upp hér í Reykholti
en eru nú vaxnar úr grasi og fluttar
að heiman. Okkur finnst við hepp-
inn að hafa fengið að ala börnin upp í
Reykholti. Hér hefur okkur liðið af-
skaplega vel.“ Í tilefni afmælisins um
síðustu helgi skipulögðu dætur hans
óvissuferð. „Við áttum mjög góða
ferð um Suðurlandið. Heimsóttum
safn um íslenska torfbæi í Gaulverja-
bænum, fórum um slóðir listamanna
í Hveragerði og dvöldum í góðu yfir-
læti á Hótel Rangá.“
Umhverfisbætur standa
uppúr
Þau Bergur og Sigríður búa í dag í
Þórishúsi í Reykholti, neðsta húsinu
í götunni, húsi sem Þórir Steinþórs-
son fyrrverandi skólastjóri byggði og
ekkja hans Laufey Þórmundardóttir
bjó lengi í á sínum efri árum. „Það
er afskaplega góður andi í þessu húsi.
Við byggðum við það og þarna líð-
ur okkur vel í næsta húsi ofan við
Snorrastofu.“ Bergur viðurkennir
fúslega að það hafi verið dálítið ein-
kennilegt að koma í Reykholt fyrst.
„Skólahald hafði lagst af árið áður
en við komum í Reykholt og hér
var gamla héraðsskólahúsið í niður-
níðslu. Eiginlega bregður manni við
að skoða gamlar myndir frá þess-
um tíma en um leið sýna þær hversu
mikið hefur áunnist í umhverfismál-
um staðarins á þessum tveimur ára-
tugum. Það var einhvern veginn eins
og gamli héraðsskólinn hafi skyndi-
lega verið yfirgefinn. Kennslugögn
og annað sem tilheyrði skólahald-
inu var enn í húsinu rétt eins og
menn hefðu brugðið sér í kaffi. Það
var því eins og ákveðin sorg hafi ríkt
og tengdist því að skólahald var af-
lagt gegn vilja heimafólks. Þá höfðu
einnig verið deilur um vegamál í
sveitinni og jafnvel var ekki einhugur
um hvað gera skyldi við gömlu kirkj-
una á staðnum eftir að hin nýja var
risin. Smám saman leystust þó þessi
mál og rættist úr og hér skapaðist
meiri ró og festa. Héraðsskólahúsið
var gert upp og þar komið fyrir vara-
eintakasafni Landsbókasafns Íslands,
götur voru malbikaðar og hús voru
byggð við nýja götu. Þá hefur ekki
síst orðið bylting í umhverfismál-
um hér í Reykholti, mikið starf verið
unnið í skógrækt, sérstaklega á veg-
um séra Geirs Waage, göngustígar
lagðir og hér hefur veðráttan breyst
við þennan mikla gróður. Þessar um-
hverfisbætur allar hafa vafalítið leitt
til þess að Íslandshótel réðust í gríð-
armiklar endurbætur á Fosshótelinu
og nú er verið að stækka það mikið.
Hingað á staðinn koma um 200 þús-
und ferðamenn á hverju ári. Ég held
því að segja megi með góðri sam-
visku að staðurinn er héraðsprýði,
en snyrtimennska er lykilatriði til að
öllum geti liðið vel, jafnt gestum sem
íbúum.“
Velvilji í garð
Snorrastofu
Bergur segir að almennt ríki jákvæðni
í garð Snorrastofu og starfseminn-
ar þar. „Hingað kemur fólk og nýt-
ur menningar og lista, hvort sem það
er á tónleikum, í prjónabókakaffi, á
fyrirlestrum eða öðrum samkomum.
Við erum með átta starfsmenn á árs-
grunni, hluti þeirra í hlutastarfi, og
svo bætast fleiri við á sumrin í úti-
verk, afleysingar og annað. Verk-
efnin á staðnum heyra flest undir
Snorrastofu, hvort sem það er mót-
taka ferðamanna, miðlun, hirða, um-
sjón með fasteignum, verktakavinna
eða fræðistarfið. Lykill að velgengni
okkar er að þetta er haft á einni
hendi þótt allt sé unnið í góðri sam-
vinnu við aðra í Reykholti, og þá sér-
staklega Reykholtskirkju.“ Þá nefnir
Bergur að velgengnina megi fyrst og
fremst þakka þeim mörgu sem lagt
hafi gjörva hönd á plóg. „Séra Geir
Waage og fjölskylda komu hingað
þegar hann var 28 ára og hefur hann
sinnt staðnum af alúð alla sína starfs-
tíð. Hann er í raun hluti af staðnum
í mínum huga og tákn hans í augum
fjölmargra annarra. Hann hefur sýnt
ótrúlegt úthald og eljusemi og verið
driffjöður í baráttu fyrir hagsmunum
Reykholts, verið frábær gestgjafi en
fyrst og fremst góður í samstarfi. Þá
má segja til marks um ósérhlífni hans
að Geir hefur látið Reykholtsstað
njóta hverrar krónu, hvort sem það
eru tekjur af hlunnindum prestsset-
ursins, eða hans eigin vinnu við leið-
sögn sem ferðahópar hafa greitt fyr-
ir.,“ segir Bergur.
Viðurkenndur sem þjóð-
menningarstaður
Bergur segir að rekstur Snorrastofu
hafi styrkst mikið á liðnum árum og
stofnunin sem slík sé orðin viður-
kennd í augum fjárveitingarvaldsins.
Á síðasta ári var til að mynda skrifað
undir samning til þriggja ára við rík-
ið, sem í raun viðurkennir Reykholt
sem þjóðmenningarstað. Hann nefn-
ir einnig að skipulagsskrá Snorra-
stofu hafi verið breytt þannig að ríkið
hefur nú tvo af fimm stjórnarmönn-
um í stað eins áður. Með formennsku
nú fer Björn Bjarnason fyrrverandi
ráðherra. „Tæplega helmingur af
rekstrarkostnaði okkar kemur af fjár-
lögum. Þar við bætast tekjur af ferða-
þjónustu og útleiga á aðstöðu. Hins
vegar fer stór hluti af vinnu minni og
annarra starfsmanna í að sækja um
styrki til ýmissa verkefna, mest í er-
lenda rannsóknasjóði, en einnig til
innlendra sjóða. Ég nefni sérstak-
lega Framkvæmdasjóð ferðamanna-
staða og Uppbyggingarsjóð Vestur-
lands sem styrkt hafa umhverfismál
annars vegar og menningarstarfsemi
af ýmsu tagi hins vegar. Þá er bóka-
útgáfa sú sem ég nefni í upphafi úti-
lokuð nema til kæmu styrkir til slíkra
verkefna úr erlendum sjóðum.“
Bergur segist að endingu sáttur
með þau fyrstu tuttugu ár sem liðin
eru frá því Snorrastofa hóf starfsemi.
Sú bókaútgáfa sem litið hefur dagsins
ljós muni hjálpa mikið við starfið til
framtíðar. Reykholt hafi þroskast vel
og ásýnd staðarins batnað frá því fyrir
tuttugu árum. „Við erum að ramma
okkur inn í alþjóðlegu samhengi sem
miðaldasetur, staður sagna og menn-
ingar,“ segir hann að endingu.
mm
Guðrún Sveinbjarnardóttir og aðstoðarmenn hennar í grunni forns kirkjustæðis
í Reykholti í júní 2007. Þar fundust merkar fornminjar sem greint er frá í bók sem
nýverið kom út. Þarna skammt frá er Sturlungareitur. Ljósm. Skessuhorn.
Guðlaugur Óskarsson þáverandi formaður sóknarnefndar og Björn Bjarnason
þáverandi menntamálaráðherra undirrituðu stofnskrá Snorrastofu 23. september
1995.
Föstudaginn 23. mars verður sýn-
ingin „300 Brunahanar – stúdía í
máli og myndum“ opnuð á Akra-
nesi. Höfundar sýningarinnar eru
Garðar H. Guðjónsson blaðamað-
ur og Guðni Hannesson ljósmynd-
ari. Sýningin verður haldin í gömlu
lögreglustöðinni að Kirkjubraut 10
á Akranesi. Opnun fer fram föstu-
daginn 23. mars kl. 17-19 og verð-
ur sýningin opin helgina 24. og
25. mars kl. 13-17 og eru allir vel-
komnir.
Garðar og Guðni hjóluðu um
Akranes sumarið 2017 og mynduðu
alla brunahana bæjarins. Í ljós kom
að á Akranesi eru sjö mismunandi
tegundir brunahana, afar misjafnar
að útliti, gerð og afli. Á sýningunni
verða fulltrúar hverrar tegundar, alls
sjö brunahanar. Þeir eru annars veg-
ar sýndir í sínu náttúrulega umhverfi
en hins vegar á svörtum grunni þar
sem umhverfið hefur verið máð út.
Hverri mynd fylgja margvíslegar
upplýsingar um viðkomandi bruna-
hana, svo sem um uppruna þeirra,
sögu, staðsetningu, vatnsþrýsting,
rennsli, fjölda viðkomandi tegundar
í bæjarlandinu og fleira. Í sýning-
arskrá er gerð grein fyrir heildar-
fjölda brunahana á Akranesi og hve
margir hanar eru af hverri tegund í
póstnúmerinu 300.
Höfundar verða á staðnum og
geta upplýst gesti um efni sýning-
arinnar. Þeir fæddust báðir á Akra-
nesi 1963 og ólust þar upp. Guðni
er ljósmyndari og starfsmaður
Landmælinga Íslands en Garðar er
blaðamaður og ráðgjafi í kynning-
ar- og útgáfumálum. mm
Brunahanar bæjarins í máli og myndum
Höfundar sýningarinnar „300 Brunahanar“ á vegferð sinni um brunahanaflóru
Akraness síðastliðið sumar, Garðar til vinstri og Guðni til hægri.
Einn af brunahönum bæjarins sem
verður á sýningunni í gömlu lög-
reglustöðinni 23.-25. mars.
Vinna við grunn íbúðablokkar við
Stillholt 21 á Akranesi hófst í vet-
ur. Nú er búið að koma fyrir á bygg-
ingasvæðinu gríðarstórum bygginga-
krana sem notaður verður við verkið.
Það er Skagatorg ehf. sem byggir á
lóðinni 37 íbúða blokk, sambærilega
þeirri sem fyrirtækið byggði einnig á
næstu lóð við hliðina, Stillholti 19,
fyrir um tólf árum síðan. mm
Einn fullkomnasti krani landsins
Kraninn gnæfir
yfir svæðið eins og
sjá má við hlið níu
hæða blokkarinnar
á næstu lóð.
Ljósm. mm.
Í síðustu viku var annar krani notaður til að hífa kerru upp til að hægt væri að
vinna við uppsetningu kranans. Ljósm. ki.