Skessuhorn - 11.04.2018, Blaðsíða 27

MIÐVIKUDAGUR 11. ApRÍl 2018 27
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Sogkraftur þéttbýliskjarna og höf-
uðborga er þekktur um allan heim.
Okkar verkefni á landsbyggðinni
miða að því að sporna við fólks-
flótta til höfuðborgarinnar með
því að tryggja rekstrarumhverfi
hefðbundinna greina til framtíð-
ar og auk þess að skapa aðstæð-
ur sem miða að því að auka að-
dráttarafl landsbyggðarinnar sem
góðum valkost fyrir einstaklinga
og fyrirtæki að setjast að. Aukinn
fjöldi fjölskyldufólks metur Borg-
arbyggð sem góðan búsetukost,
stundar vinnu á höfuðborgarsvæð-
inu og keyrir daglega á milli. Borg-
arbyggð er orðinn hluti af atvinnu-
svæði höfuðborgarinnar og nauð-
synlegt að við nýtum tækifærin
sem því fylgja.
Í ársreikningum sveitarfélags-
ins síðustu ár kemur fram að
framlög frá Jöfnunarsjóði sveitar-
félaga eru hundruðum milljóna
meiri en áætlanir gerðu ráð fyr-
ir sem er merki um aukinn hag-
vöxt og góðan bata í efnahagsmál-
um. Skuldir ríkissjóðs hafa lækkað
og efnahagsleg skilyrði hafa ver-
ið hagfelld. Á landsvísu sjáum við
að undirstöðu- atvinnugreinum
er að fjölga með meiri fjölbreyti-
leika í atvinnulífinu. Tækifærin í
matvælaframleiðslu hér á landi til
framtíðar eru mikil með okkar sér-
stöðu. Og það má gera þær vænt-
ingar til ferðaþjónustunnar að hún
tryggi búsetu á ársgrunni og eigi
þátt í að fjölga íbúum. Vöxtur í
ferðaþjónustu hefur verið mikill
síðustu ár og talið er að um 50%
af hagvaxtaraukningu sé hægt að
rekja til ferðaþjónustunnar og
ávinningurinn er ýmiskonar en því
tengjast líka áskoranir. Forsendur
fyrir því að við getum nýtt okkur
þessi tækifæri eru gott samstarfs
ríkis og sveitarfélaga. Það er okkur
í hag að sú ríkisstjórn sem nú situr
hefur skilning, þekkingu og áhuga
á atvinnugreinum landsbyggðar-
innar. Það er samstarfsverkefni
þessara aðila að gera gangskör í
tryggja lífæðar atvinnulífsins, það
eru samgöngur og fjarskipti. For-
gangsverk í byggðastefnu samtím-
ans verður að vera skilvirkari upp-
bygging þriggja fasa rafmagns og
viðhald og vöxtur vegsamgangna á
landsbyggðinni. Það er undirstöðu
atriði til að styðja við vöxt og við-
gang atvinnu og búsetu.
Verkefni okkar sem sveitarfé-
lags er að festast ekki í fortíðinni
og hræðast breytingar og áskoran-
ir sem fylgja framtíðinni. Við þurf-
um metnaðarfulla skólastefnu frá
leikskóla upp í framhaldsskóla sem
tekur mið af þeirri þróun sem á sér
stað með áherslu á að virkja hugvit
og sköpun og efla tækni- og raun-
greinar. Við þurfum að meta hvað
hefur tekist vel og hvar má gera
betur. Verum ábyrg með skýra sín
og óhrædd við það að vera róttæk.
Með framsækinni stefnumótun
getum við sem sveitarfélag verið í
fremstu röð.
Guðveig Anna Eyglóardóttir
Höf. er oddviti Framsóknarflokks í
sveitarstjórn Borgarbyggðar.
Ábyrg, róttæk og
framsækin stefnu-
mótun til framtíðar
Nýleg skýrsla Ríkisendurskoðun-
ar, Sjúkratryggingar Íslands sem
kaupandi heilbrigðisþjónustu, er
þungur áfellisdómur um hvern-
ig til hefur tekist frá því að þessi
stofnun hóf starfsemi sína árið
2008. Einn hluti þess er hversu
hagsmunir íbúa utan höfuðborg-
arsvæðisins hafa verið vanræktir.
Veikburða stofnun
Skýrslan staðfestir að Sjúkratrygg-
ingar Íslands er faglega og rekstr-
arlega veikburða stofnun og hef-
ur aldrei staðið undir eðlilegum
væntingum eða náð að gegna því
hlutverki sem henni var ætlað.
Þetta hefur bitnað hvað harðast
á landsbyggðinni. Ekki eru gerð-
ir samningar um heilbrigðisþjón-
ustu á grundvelli heildstæðra og
ítarlegra þarfa, heldur hafa þrýsti-
hópar og sérhagsmunir sterk ítök.
Andi laga um sjúkratryggingar nr.
112/2008 hefur verið hunsaður en
með þeim lögum átti að hverfa frá
því að semja við fagfélög eða stétt-
arfélög um heilbrigðisþjónustu.
Þannig er læknafélag Reykjavík-
ur enn einn stærsti samningsað-
ili við Sjúkratryggingar Íslands.
Það þarf ekki að fjölyrða um það
hvar félagsmenn í því félagi starfa.
landsbyggðin er afgangs og til-
viljunum háð hvort, hvaða og
hvernig sérfræðiþjónusta er þar í
boði. líklegast er að hún bygg-
ist á persónulegum tengslum fag-
fólks eða hollustu í garð íbúa á
landsbyggðinni en ekki á grund-
velli þarfagreiningar í viðkomandi
heilbrigðisumdæmi. Það skort-
ir heildar stefnumótun fyrir land-
ið allt og brýnt að núverandi heil-
brigðisráðherra vinni ötullega að
því verkefni.
Ójafn leikur
Skýrslan reifar í nokkrum atrið-
um hvernig opinberar heilbrigðis-
stofnanir hafa um langt árabil ver-
ið fjármagnaðar og þar er ólíku
saman að jafna ef horft er til sjálf-
stætt starfandi sérfræðinga eða
einkarekinna heilbrigðisstöðva.
Opinberar stofnanir eru á föstum
fjárlögum, fá eina fasta upphæð
til rekstrar í upphafi árs og hún
stendur óhögguð, nánast sama á
hverju gengur. Afdrifaríkar sveifl-
ur í starfseminni fást seint eða ekki
leiðréttar sem leitt hefur stofnanir
í stórfelldan vanda og um það eru
mýmörg dæmi. Öðru máli gegn-
ir hins vegar um þá aðila sem ná
samningum við Sjúkratryggingar
Íslands þar sem framleiðslutengd
fjármögnun gildir. Þar er greitt
jafnóðum samkvæmt verðlista fyr-
ir öll verk sem unnin eru. Þetta
kerfi hefur nú reyndar verið tekið
upp í heilsugæslunni á höfuðborg-
arsvæðinu og stefnt er að því að
það verði að hluta til tekið upp á
landspítala á þessu ári. Vænting-
ar eru um að þetta breyti miklu.
Krafa landsbyggðarfólks er sú að
jafnræði ríki á þessu sviði og að
ekki síðri áhersla verði lögð á upp-
byggingu fjölbreytilegrar þjón-
ustu á landsbyggðinni en á það
hefur verulega skort.
Jafnræði – framtíðarsýn
Kostnaður Sjúkratrygginga Ís-
lands vegna sérfræðiþjónustu hef-
ur aukist gríðarlega á undanförn-
um árum, langt umfram aðra þætti
og hlutfallslega yfirgnæfandi mest
á höfuðborgarsvæðinu, það sýna
tölulegar upplýsingar og um það
verður ekki deilt. Á sama tíma
hafa hins vegar opinberar heil-
brigðisstofnanir um allt land verið
sveltar, rúnar fé, fagfólki og fram-
tíðarsýn.
Það hefur stöðugt hallað und-
an fæti á landsbyggðinni og æ erf-
iðara hefur reynst að halda uppi
grunnþjónustu í nærsamfélögum.
Úrlausn hins opinbera hefur falist
í því að bjóða íbúum víðast hvar
að koma til Reykjavíkur og njóta
þjónustunnar þar. Þetta á jafnt við
um fæðingarþjónustu, sjúkra- og
iðjuþjálfun, geðheilbrigðisþjón-
ustu, barnalækningar, kvensjúk-
dóma og jafnvel tannlækningar
og fleiri þætti. Þessu fylgir um-
talsverður kostnaður, frátafir frá
vinnu, ferðalög og óþægindi fyr-
ir fjölskyldur og leggst þungt á
marga. Fjárhagsleg fyrirgreiðsla
er ekki í námunda við kostnað.
Þarfir landsbyggðar hafa ekki ver-
ið greindar varðandi þessi atriði
og Sjúkratryggingar Íslands yppta
öxlum og nálgast viðfangsefnið
því miður ekki með faglegum eða
lausnamiðuðum hætti.
Hugur ráðherra
Heilbrigðisráðherra, Svandís Svav-
arsdóttir hefur viðurkennt að það
ríki talsverður glundroði í kerf-
inu og líklega er hann hvergi jafn
sláandi og gagnvart Sjúkratrygg-
ingum Íslands. En stofnuninni er
þrátt fyrir allt nokkur vorkunn.
leiðarljós í starfsemi Sjúkratrygg-
inga Íslands ætti auðvitað að vera
skýr stefna heilbrigðisráðherra um
heilbrigðisþjónustu. Gallinn er
bara sá að heildstæð stefna í þeim
anda sem lög um heilbrigðisþjón-
ustu kveða á um og lög um sjúkra-
tryggingar vísa til hefur hreinlega
aldrei verið sett fram, svo ekki er
von á góðu.
Heilbrigðisráðherra hefur lýst
því yfir að hún muni beita sér fyr-
ir stefnumörkun í sátt við þing
og þjóð, sem er mikil áskorun en
grundvallaratriði. Í því mun hún
eiga stuðning jafnaðarmanna um
allt land vísan sem tala fyrir öguðu
frjálsræði, skilvirkni í kerfinu og
almennt um hagsmuni venjulegs
launafólks. Sáttin mun hins veg-
ar aðeins nást, að horft verði með
sanngirni til allra landsmanna
þegar heilbrigðisþjónustan verð-
ur reist úr þeirri öskustó sem hún
hefur verið í á landsbyggðinni.
Guðjón S. Brjánsson
Höf. er alþingismaður fyrir Sam-
fylkinguna í NV kjördæmi.
Ójafnræði í heilbrigðisþjónustu
Búnaðarfélag Mýramanna hélt
glæsilega Mýrareldahátíð um
liðna helgi. Ég vil sem einn af
þúsundum gesta þakka félags-
mönnum búnaðarfélagsins fyr-
ir hátíðina. Það gera sér kannski
ekki allir ljóst hve mikið afrek það
er hjá félaginu að halda slíka há-
tíð. Það er aðdáunarvert fram-
tak og við sem nutum stöndum í
þakkarskuld.
Mýrareldahátíðin og samkom-
an í Reiðhöllinni þar sem fór fram
skemmtileg landbúnaðarsýning –
er frábært dæmi um hvernig félag
bænda getur látið til sín taka og
opnað innsýn í landbúnað og starf
bænda. Opið fjós að Hundastapa,
og ekki síst kvöldvakan – allt eru
þetta frábærir viðburðir sem vekja
mikla athygli.
Bændum lætur stundum margt
betur en að sýna gildi sitt og mik-
ilvægi. Fyrir hátíðina dreifði bún-
aðarfélagið myndbandi og bar-
áttusöng. Hugmynd sem á sér
fyrirmynd meðal norskra bænda.
Allt góð og mikilvæg baráttutæki.
Ef ekki þarf að berjast núna, hve-
nær þá?
Það er nú þannig að félög bænda
í nágrannalöndum okkar láta
meira og meira starf sitt snúast
um að opna almenningi aðgengi
að starfi bóndans. Kynningar á
kjörum sínum og baráttu fyrir að
halda hlut sínum í endanlegu sölu-
verði búvörunnar. Eða og ekki síst
að minna á gildi
sitt fyrir byggðir
og samfélög. Það
eiga bændur víð-
ar að láta sig varða. Samfélag sem
við lifum í núna þarf á góðum og
sterkum skilaboðum að halda –
beint frá bændunum sjálfum. Það
vinnur engin slíka baráttu fyrir
okkur.
Mýraeldahátíðin er frábært
dæmi um hvernig fámennur hópi
bænda tókst að sýna sínu samfé-
lagi kraft sinn og mikilvægi.
Þetta er ekki lítið afrek. Búnað-
arfélag Mýramanna – hafið þakkir
fyrir góða hátíð.
Haraldur Benediktsson
Búnaðarfélag Mýrarmanna – takk!
Tónleikarnir „Við tónanna klið“
voru haldnir til heiðurs Óðni G.
Þórarinssyni á Akranesi föstudag-
inn 23. mars síðastliðinn. Á tón-
leikunum fluttu Hljómur, kór
FEBAN, Tríó Rutar Berg og
hljómsveitin Tamango lög Óðins.
lukkuðust tónleikarnir afar vel,
fullt var út úr dyrum og nú hefur
verið ákveðið að endurtaka leikinn.
„Við ætlum, vegna fjölda áskorana,
að halda auktatónleika með lögun-
um hans Óðins laugardaginn 14.
apríl,“ segir lárus Sighvatsson,
einn liðsmanna Tamango, í sam-
tali við Skessuhorns.
Aukatónleikarnir á laugardag-
inn hefjast kl. 16:00 í Tónbergi á
Akranesi og þar koma fram sömu
flytjendur og á fyrri tónleikun-
um. Forsala aðgöngumiða verður
í versluninni Bjargi, en ákveðið
hefur verið að láta allan ágóðann
af tónleikunum renna til góðgerð-
armála.
kgk
Blásið til aukatónleika
með lögum Óðins
Hljómsveitin Tamango ásamt Pétri Óðinssyni, syni Óðins G. Þórarinssonar, en hann
var kynnir á fyrri tónleikunum. F.v. Reynir Gunnarsson, Ketill Bjarnason, Pétur
Óðinsson, Jón Trausti Hervarsson og Lárus Sighvatsson.