Skessuhorn - 18.07.2018, Blaðsíða 20

MIÐVIKUDAGUR 18. JÚlÍ 201820
Héraðsdómur Vesturlands hefur
með úrskurði fellt úr gildi erfða-
skrá manns sem lést árið 2016.
Breytast með þeim úrskurði skipti
á dánarbúi eins og getið hafði um í
erfðaskrá mannsins sem gerð hafði
verið 2004. Í ljós kom að maðurinn
hafði átt óskilgetinn son sem ekki
var getið um í erfðaskrá, enda hafði
sonurinn verið feðraður öðrum frá
fæðingu hans. Málavextir voru þeir
að sonurinn, sóknaraðilinn í mál-
inu, fæddist árið 1951. Hafði móð-
ir hans verið barnshafandi en haf-
ið sambúð og gifst öðrum manni
sama ár. Í tilkynningu til Þjóðskrár
var eiginmaður konunnar skráð-
ur faðir barnsins og í samræmi við
þágildandi lög um afstöðu foreldra
til óskilgetinna barna var sóknarað-
ili við hjúskapinn talinn skilgetinn
sonur hans. Sóknaraðili lýsir því í
greinargerð sinni að hann hafi strax
á barnsaldri fengið vitneskju um að
eiginmaður móður hans væri ekki
blóðfaðir sinn heldur annar maður
sem dvalið hefði á sama stað vorið
og sumarið áður og kynnst móður
hans þar.
Maðurinn höfðaði fyrst faðernis-
mál fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur
2016 til véfengingar á því að eigin-
maður móður hans hefði verið faðir
sinn. lauk því máli með dómssátt á
grundvelli barnalaga um að fóstur-
faðir hans væri ekki blóðfaðir sókn-
araðila og byggði sú niðurstaða á
mannerfðafræðilegum rannsókn-
um sem sýndu að meiri en 99% lík-
ur væru á því að hinn látni, sem lést
fyrr þetta ár, væri faðir sóknaraðila.
Héraðdómur Vesturlands felldi því
með úrskurði sínum 10. júlí síðast-
liðinn úr gildi erfðaskrána, en hinn
látni hafði arfleitt fjarskyldari ætt-
ingja að öllum eignum sínum.
Í máli þessu var stuðst við 38. gr.
erfðalaga þar sem fjallað er um þá
aðstöðu er ákvæði í erfðaskrá stafi
af rangri hugmynd arfleifanda.
Taldi sóknaraðili að val hins látna á
erfingjum hefði verið byggt á mis-
skilningi um erfingja og að miða
yrði við að hann hefði ekki hagað
arfleiðslunni með þeim hætti sem
hann gerði hefði hann búið yfir
vitneskju um að hann ætti einka-
son enda væri ráðstöfunin bein-
línis óheimil samkvæmt ákvæðum
erfðalaga. Samkvæmt úrskurði hér-
aðsdóms tekur einkasonurinn nú
einn allan arf eftir föður sinn, þar
með talda fasteign sem hinn látni
hafði ráðstafað tilteknum einstak-
lingi sem fyrirframgreiddum arfi
skömmu fyrir andlát sitt. Tíu ein-
staklingar sem fengu arfhlut sam-
kvæmt erfðaskrá hins látna fá nú
ekkert og greiða allan málskostnað,
en blóðsonur mannsins erfir eignir
hans. mm
Bókasafni Akraness barst nýlega
gjöf, tvær bækur sem hafa fylgt
fjölskyldu á Akranesi í yfir hundr-
að ár. Gefandi bókanna er Erla
Sigurðardóttir. Hún er myndlist-
armaður, fædd á Akranesi, búsett í
Kópavogi en dvelur mikið í bústað
sínum í Ölveri. Erla er nú hætt
málun, komin á eftirlaun, eins og
hún segir sjálf. Um er að ræða há-
tíðarútgáfu af fyrsta og öðru bindi
ævintýra H.C Andersen, sem gef-
in var út í Kristianiu í Köpmanna-
höfn árið 1905. Bækurnar verða
næstu vikur til sýnis á Bókasafni
Akraness.
En bækur þessar eiga sér sögu
sem tengist fjölskyldu Erlu. Um
sögu þeirra í eigu fjölskyldunn-
ar segir Erla að hún hafi eignast
þær eftir að móðir þeirra systkina
lést. Hún hafði viljað að bækurn-
ar færu að endingu annað hvort
á Byggðasafnið í Görðum eða á
Bókasafn Akraness til varðveislu.
„Móðir okkar, Guðlaug Ólafsdótt-
ir, var fædd 9. júlí 1897 að Einifelli
í Stafholtstungum, og dáin 9. sept-
ember 1990. Hún var elsta dóttir
hjónanna Jóhönnu Sigríðar Sig-
urðardóttur og Ólafs Ólafssonar
vélsmiðs í Deild á Akranesi. En
hún gaf kærri vinkonu sinni þess-
ar bækur að öllum líkindum í til-
efni 25 ára afmælis hennar. Vin-
konan var Jóhanna Jósefsdóttir,
fædd 3. september 1899 og dáin
3. október 1924. Jóhanna lést úr
bráðaberklum eftir mjög skamma
sjúkralegu. Hún var elsta barn
hjónanna Jóreiðar Jóhannesdótt-
ur og Jósefs Jósefssonar á Eystra-
Miðfelli í Hvalfjarðarsveit. Að
henni látinni fékk móðir okkar
bækurnar aftur í hendur að ósk Jó-
reiðar móður Jóhönnu. Við systk-
inin fundum alltaf fyrir því hversu
dýrmætar þessar bækur voru henni
og minningin um mikla vináttu
sem og ótímabæran dauða ungrar
konu. Við fengum að skoða þær og
fara vel með þær. Um eigin lest-
ur var ekki að ræða af okkar hálfu
þar sem þær eru jú á dönsku, en
mamma sagði okkur innihald æv-
intýranna. Helst var leyfi veitt ef
við vorum eitthvað lasin og þurft-
um eitthvað til að dreifa huganum.
Eflaust fékk ég stóran skammt af
þessari dægradvöl, þar sem ég var
nokkuð oft þurfandi fyrir hvíld þar
sem ég fæddist með hjartagalla og
samkvæmt læknsráði átti ég að fara
mér hægt. Voru bækurnar mér því
mjög kærkomnar,“ segir Erla og
bætir við að endingu: „Núna eitt
hundrað og þrettán árum frá út-
komu þessara bóka, færi ég fyrir
hönd okkar Deildartungu systkina,
lifandi og látinna, öðru hvoru þess-
ara safna sem ég tilgreini í byrjun,
þær til eignar og vörslu.“
Nöfn systkinanna frá Deildar-
tungu við Bakkatún á Akranesi eru
í aldursröð: Valgerður Margrét,
Jóhanna, Jóhanna Sigríður, Sess-
elja, Ólöf Guðlaug, Gísli Sigurjón,
lilja Vilhelmína og Hallgerður
Erla Sigurðarbörn. mm
„Eitt af forgangsmálum þessar-
ar ríkisstjórnar er að setja skilyrði
við kaup á landi sem taki mið af já-
kvæðri þróun byggða um land allt.
land er takmörkuð auðlind og
undirstaða verðmætasköpunar og
velferðar í landinu,“ segir Sigurður
Ingi Jóhannsson ráðherra sveitar-
stjórnarmála. Hann segir mikilvægt
að landi sem hentar vel til ræktun-
ar verði ekki ráðstafað til annarra
nota. „Tæplega 2400 jarðir, um
30%, eru í eigu fyrirtækja. Eignar-
haldið og markmiðið er oft óljóst.
Ef jarðir eru í eigu erlendra fyrir-
tækja er nær ómögulegt að rekja
hverjir hinir raunverulegu eigendur
eru.“ Þá segir ráðherra að hægt sé
að færa góð og gild rök fyrir því að
land utan skipulagðs þéttbýlis skuli
vera í eigu þeirra sem hafa fasta bú-
setu, hafa af því atvinnu og taki þátt
í samfélaginu. „Þau rök gildi jafnt
um Íslendinga sem útlendinga.
Dómaframkvæmd Evrópudóm-
stólsins telur m.a. að sjónarmið um
rekstur tiltekinna bújarða og stefnu
stjórnvalda að búið skuli á tiltekn-
um svæðum allan ársins hring telj-
ist lögmæt. Við eigum að horfa til
þess hvernig Danir og Norðmenn
haga sínum jarðarmálum,“ segir
Sigurður Ingi.
mm
Segir fasta búsetu þurfa
að fylgja eignarhaldi jarða
Erfðaskrá ógilt þar sem
lögerfingi reyndist vera til
Deildartungusystkin, börn Guðlaugar Ólafsdóttur: Aftari röð frá vinstri: Ólöf
Sigurðardóttir, Sigríður Sigurðardóttir, Jóhanna Sigurðardóttir (1926-2017) og
Sesselja Sigurðardóttir. Fremri röð frá vinstri: Lilja Sigurðardóttir, Valgerður Mar-
grét Valgeirsdóttir (1922-2017) situr með Erlu Sigurðardóttur og Gísli Sigurjón
Sigurðsson (1934-2014) Myndin er líklega tekin um 1941.
Merkar bækur gefnar Bókasafni Akraness
Halldóra Jónsdóttir bæjarbókavörður tekur hér við bókagjöfinni frá Erlu.