Skessuhorn - 03.10.2018, Blaðsíða 18
MIÐVIKUDAGUR 3. OKTÓBER 201818
Sigurður Páll Jónsson tók sæti á Al-
þingi fyrir Miðflokkinn eftir kosn-
ingar til Alþingis síðastliðið haust.
Hann er 8. þingmaður Norðvestur-
kjördæmis og situr í atvinnuvega-
nefnd. Áður hafði hann af og sest
á þing sem varaþingmaður Fram-
sóknarflokksins frá því desember
2013 til og með maí 2017. Í aðdrag-
anda alþingiskosninganna 2017, fyr-
ir rétt tæpu ári síðan, sagði Sigurð-
ur hins vegar skilið við Framsókn og
gekk til liðs við Miðflokkinn. Hann
skipaði annað sæti á lista Miðflokks
í Norðvesturkjördæmi fyrir alþing-
iskosningarnar 2017 og var kjörinn
á þing í fyrsta skipti síðasta haust.
Skessuhorn hitti Sigurð að máli síð-
astliðinn miðvikudag og ræddi við
hann um lífið og tilveruna, útgerð-
ina í Stykkishólmi og þjóðmálin á
þingi. Þar ræðir hann meðal annars
um baráttu sína við Bakkus og ein-
arðan áhuga fyrir forvörnum, þránna
til að sækja sjóinn, málefni útgerðar,
landbúnaðar og landsbyggðarinnar
allrar sem og þingmennskuna sjálfa.
Öll frásögn Sigurðar um manninn
og málefnin einkennist af einlægni
og hreinskiptni.
Úr Borgarnesi
og eyjunum
„Ég er fæddur í Borgarnesi árið
1958 og uppalinn þar, en flutti vest-
ur í Stykkishólm árið 1983, þá 25
ára gamall,“ segir Sigurður. „Pabbi
minn hét Jón Eyjólfur Einarsson og
var hjá Kaupfélagi Borgfirðinga alla
sína tíð nánast, var gjaldkeri fyrstu
árin, skrifstofustjóri og síðan fulltrúi
kaupfélagsstjóra. Hann var í grunn-
inn fátækur sveitapiltur sem flutti í
Borgarnes, fór síðan í Samvinnuskól-
ann hjá Jónasi frá Hriflu og var hjá
sambandinu í einhver ár. Síðan flyt-
ur hann í Borgarnes, byggði hús með
foreldrum sínum. Skömmu eftir það
kynnist hann mömmu, Ástríði Helgu
Jónasdóttur, meðan hún var í Hús-
mæðraskólanum á Varmalandi. Hún
kemur úr eyjunum, eða Elliðaey nán-
ar til tekið. Þau kynntust á einhverju
balli á Arnarstapa á Mýrum, þar sem
Lyngbrekka er núna. Svona var und-
irbúningurinn að okkur bræðrun-
um,“ segir hann og brosir.
Sigurður gekk í barna- og ung-
lingaskóla í Borgarnesi. Að skóla-
göngu lokinni fór hann að keyra hjá
Bifreiðastöð Kaupfélags Borgfirð-
inga. „Ég ætlaði að verða bílstjóri,“
segir hann, „en þá spurði mig ein-
hver góður maður hvort ég ætlaði
virkilega bara að verða bílstjóri. „Já,
mér finnst bara fínt að keyra,“ svar-
aði ég. „Þú ert nú ekki það vitlaus
að þú getir ekki lært eitthvað meira
en það. Þú verður bara heilsulaus og
úrillur um aldur fram ef þú ætlar að
keyra alla ævi,“ sagði hann. Ég fór þá
að líta eitthvað í kringum mig eftir
námi en á þeim tíma var nú ekki um
auðugan garð að gresja þannig lagað,
að fá að læra það sem mann langaði
til. Þannig að úr varð að ég lærði raf-
virkjun og fór að vinna á rafmagns-
verkstæðinu sem kaupfélagið rak úti
í Brákarey. Fór síðan í Iðnskólann í
Reykjavík og tók sveinsprófið 1981
og sé ekki eftir því,“ segir Sigurður.
„En þetta átti einhvern veginn ekki
alveg við mig þó mér hafi gengið
ágætlega í þessu. Mér gekk ágæt-
lega að læra og vinnan var fjölbreytt,
bæði allt í kringum kaupfélagið, bíla-
rafmagn, nýbyggingar og sveitin öll.
Bæði þegar ég var að keyra og eins
í rafvirkjuninni kynntist ég mik-
ið sveitinni, þekkti bæina og kynnt-
ist mörgu góðu fólki. Að alast upp í
Borgarnesi fannst mér alveg frábært
og mér leið mjög vel þar sem krakka.
En það vantaði alltaf eitt og það var
að komast á sjóinn.“
Hafið kallar
„Þegar ég var krakki og mamma og
pabbi áttu sumarfrí var alltaf farið í
tvær til þrjár vikur vestur í Stykkis-
hólm og yfirleitt fram í Elliðaey. Þar
vorum við kannski í hálfan mánuð
með fleira fólki. Þetta var það sem
maður beið eftir allt árið, að komast
út í eyju og aðeins út á sjó með afa.
Þetta grópaðist í mig, ég þráði allt-
af að komast á sjóinn og réði ekkert
við það sama hvað annað ég tók mér
fyrir hendur,“ segir Sigurður. Raunar
hafði hann strax eftir að hann lærði
rafvirkjun, og var farinn að starfa
sem slíkur 1981 og 1982, haft sam-
band við frændur sína sem voru í út-
gerð í Stykkishólmi. „Ég var búinn
að nefna við þá að þeir mættu hafa
samband við mig ef þá vantaði mann.
Eftir áramótin 1983 fæ ég símtal. Þá
vantaði mann. Ég fór strax í að fá
mig lausan úr rafvirkjuninni og flutti
vestur með þáverandi sambýliskonu
minni. Ég ætlaði bara aðeins að hvíla
mig á rafvirkjuninni, kíkja aðeins á
sjóinn. En ég er búinn að vera á sjó
allar götur síðan þangað til núna, í
meira en 30 ár,“ segir Sigurður og
brosir.
Gerði upp bát afa síns
Sigurður fór síðan í eigin útgerð
1990. Fyrsti báturinn sem hann gerði
út er lítil trébátur sem heitir Kári,
sem er einmitt sami bátur og hann
sigldi á með afa sínum milli eyjanna
sem strákur. „Sá bátur er smíðað-
ur 1941 fyrir afa heitinn, Jóhann-
es Pálsson sem bjó í Elliðaey. Hann
var á þessum bát þegar ég man eft-
ir mér fyrst,“ segir hann. „Þegar ég
hafði verið á sjó með frændum mín-
um í nokkur ár og á vertíðum var ég
að tala við afa um þennan bát. Hann
sagði mér að það væru ónýt í honum
tvö efstu borðin, umförin, en hann
ætti þau til úti í hlöðu. Það þyrfti
bara að skipta um þau, þá væri þetta
fínn bátur. Ég fer í það eitt vorið að
fá gamlan bátasmið, Stjána slipp, til
að skoða bátinn. Við förum með bát-
inn í smiðjuna til hans. Hann labb-
ar í kringum bátinn, pikkar í hann og
skoðar og hálfpartinn hristir hausinn.
Segir svo að hann sé helvíti illa farinn
og þurfi að skipta um miklu meira en
þetta eina borð. Ekkert skeður næstu
vikurnar. Svo er ég byrjaður á skel-
veiðum seinni part sumars og þegar
við komum í land og erum að landa
eitt kvöldið sé ég ljós í smiðjunni
hjá karlinum. Þegar við erum búnir
að landa þá labba ég yfir í smiðjuna
til hans. Þá er hann að smíða fram-
stefni í bátinn. Ég spurði hvort hann
hafi ekki verið búinn að lýsa bátinn
ónýtan. „Jú, hann er handónýtur,“
sagði Stjáni. „En þessi bátur hefur
svo mikið sögulegt gildi, er smíðað-
ur hérna í Stykkishólmi með breið-
firska laginu að það verður að halda
honum við“.“
Fann sína fjöl
í útgerðinni
Sigurður aðstoðaði Stjána slipp við að
endursmíða bátinn út haustið, ásamt
Braga bróður sínum. Þeir keyptu bát-
inn af dánarbúi afa síns og hann var
byggður nánast alveg upp á nýtt um
veturinn. Að vori var Kári síðan sett-
ur á flot eftir endursmíðina. „Þá var í
honum gömul vél og lítið annað hægt
að gera nema skrölta á honum þarna
í kringum eyjarnar,“ segir Sigurður
Páll. Næsta vetur réðust bræðurnir
í að kaupa nýja vél í bátinn. Sigurð-
ur var á vertíðarbáti yfir veturinn en
um vorið var nýja vélin sett í bátinn
og þeir bræður byrjuðu að róa vor-
ið 1989. „Þá sögðu allir að þetta væri
tóm vitleysa, sem þetta kannski var ef
við hefðum reiknað þetta eitthvað út.
En áhuginn var svo mikill. Við tók-
um gömlu línuna hans afa sem hékk
þarna í einhverjum hjalli og fengum
að beita hana í skúr niðri í bæ. Þá var
enginn að gera út á línu, menn sögðu
að þetta veiðarfæri heyrði sögunni til
og enginn vildi kaupa af okkur fisk.
En við létum ekkert stoppa okkur,“
segir hann og brosir við endurminn-
inguna.
Þetta var upphafið að útgerð Sig-
urðar. Hún átti síðan eftir að vinda
upp á sig. „Ég fann mig algerlega í
þessu, þetta átti algerlega við mig,“
segir Sigurður, enda hefði hann lík-
lega ekki enst í þrjá áratugi ef hann
hefði ekki fundið sig þar. „Ég er það
eðlislatur maður að það að hafa ver-
ið svona duglegur í þessu segir mér
að ég hafði gríðarlegan áhuga,“ segir
hann í léttum dúr.
Kára gerðu Sigurður og Bragi út
til ársins 1995, þegar þeir keyptu
annan bát í félagi við þriðja mann.
„Það gekk mjög vel, fínt fiskirí og við
vorum bara í banastuði eins og mað-
ur segir. Að nokkrum árum liðnum
gekk félagi okkar úr skaftinu, vildi
snúa sér að öðru og við keyptum
hann út. Bragi var í sínu starfi í Borg-
arnesi og ég gerði bátinn út á línu,
grásleppu og skak. Var með mann um
borð og þrjá menn í beitningu í landi
öll þessi ár,“ segir hann. „Þennan bát
sel ég 2004, á flatbát í eitt ár sem mér
fannst ekki henta mér. Ég skipti því á
honum og fékk annan stærri, sem er
sá bátur sem ég á í dag. Það er ellefu
tonna bátur, ellefu metra langur og
þriggja metra breiður. Nú þarf ég að
fá mann á hann fyrir mig af því ég fór
á þing,“ segir Sigurður.
Með sjó í blóðinu
En hvað er það sem Sigurði þykir
svona heillani við hafið? „Ég hef oft
spurt mig að því sjálfur,“ segir hann.
„Ætli það sé ekki pínulítill kúreki í
mér, ég vil vera sjálfs míns herra og
sjálfum mér nógur,“ bætir hann við.
„Það er eitthvað við sjóinn og þessa
tegund útgerðar sem á mjög vel við
mig. Mamma er úr eyjalífinu, amma
og afi, langömmur og langafar. Feð-
ur ömmu og afa voru útgerðarmenn,
báðir formenn. Afi er úr Höskuld-
sey og amma úr Sellátri. Þessir menn
réru til fiskjar, aðallega á línu á haust-
in, en fóru út á Nes á veturna og réru
frá Sandi. Þar voru þeir allan vetur-
inn þangað til þeir komu heim á vor-
in. Svarið við spurningunni er þarna,
þetta er bara í blóðinu. Ég er með sjó
í blóðinu, salt og slor,“ segir Sigurð-
ur og brosir. „Ég heyrði einu sinni
sögu um Pál Guðmundsson lang-
afa minn í Höskuldsey, föður Jónas-
ar afa. Hann og amma fluttu í Hösk-
uldsey 1909, frá Ögri. Þar búa þau og
eignast fullt af börnum. Höskuldsey
var vinsæl útróðrarstöð, stutt á mið-
in og mikið um að vera á haustin,
upp undir 100 manns í þessari litlu
eyju. En frostaveturinn 1918 varð
þetta allt saman gríðarlega erfitt. Allt
frosið, hægt að ganga á milli eyja á
ís, erfitt að setja út bát og sækja sjó-
inn. Um vorið er ákveðið að flytja
í land. Þau fara út á Hellissand og
þaðan ætlar langafi að gera út. Sag-
an segir að hann hafi varla mælt orð
allan veturinn. Hann var svo daufur,
þunglyndur,“ segir Sigurður. „En um
vorið fer hann inn í Hólm og hitt-
ir sýslumann. Síðan kemur hann til
baka að Hellissandi alveg svoleið-
is blaðskellandi kátur og glaður, til-
kynnir að hann sé búinn að fá eyjuna
aftur við mjög svo dræmar undirtekt-
ir fjölskyldunnar,“ segir hann og hlær
við. „En úr varð að þau flytja aftur í
Höskuldsey og voru þar allt til 1930.
Þarna leynist kannski svarið við þess-
ari hálfgerðu þráhyggju minni fyrir
sjónum. Sumt í lífinu ræður maður
ekki við og kannski fleira en maður
heldur,“ segir Sigurður.
Sigurinn felst
í uppgjöfinni
Sigurður flutti vestur í Stykkis-
hólm með fyrri konu sinni, Jónu
Dís Bragadóttur. Þau gengu í hjóna-
band og eiga einn son saman. „Síð-
an skildum við áramótin 1989-1990,
það var einmitt á sama tíma og ég var
í þessu brölti með trilluna. Ég sá ekk-
ert annað,“ segir Sigurður. „Síðan bý
ég einn til 1998 og var meira að segja
að verða svolítið sérvitur og skrýt-
inn,“ bætir hann við. „Þá kynnist ég
Hafdísi Björgvinsdóttur og bý með
henni í dag. Við eigum dóttur sam-
an og hún á son af fyrra sambandi
„Er ekki hérna til að halla mér aftur í stólnum“
- segir Sigurður Páll Jónsson þingmaður
Sigurður Páll Jónsson, þingmaður
Miðflokksins og 8. þingmaður
Norðvesturkjördæmis.
Kári SH-78, báturinn sem Sigurður gerir út í dag og hann réri á þar til hann tók sæti á
þingi. „Nú þarf ég að fá mann á hann fyrir mig,“ segir Sigurður léttur í bragði.
Ljósm. úr safni.
Siglt um sundin milli eyjanna fyrir utan Stykkishólm. Ljósm. sá.