Skessuhorn - 17.10.2018, Blaðsíða 10

MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 201810
Umhverfisstofnun hefur gefið það
út að fjöldi veiðidaga á rjúpu verði
tólf nú í vetur, líkt og undanfar-
in ár. Skiptast veiðidagar á fjór-
ar samliggjandi helgar og verð-
ur fyrsti veiðidagur föstudag-
urinn 26. október, sú helgi öll og
í kjölfarið þrjár fyrstu helgarnar
í nóvember. Þann 12. september
síðastliðinn boðaði Náttúrufræði-
stofnun Íslands til samráðsfund-
ar með Skotvís, þar sem farið var
yfir ástand rjúpnastofnsins og met-
in áhrif veiðistjórnunar. Að mati
Náttúrufræðistofnunar er áætl-
aður veiðistofn rjúpu um eða yfir
900 þúsund fuglar, sem jafnframt
er með stærstu mælingum frá upp-
hafi talningar árið 1981. Ráðlagði
stofnunin engu að síður að beita
ætti varúðarreglu og að veiðiþol
úr stofninum yrði 67 þúsund fugl-
ar að þessu sinni. Ef varúðarreglu
hefði ekki verið beitt, væri veiðiþol
úr stofninum 89 þúsund rjúpur.
Rökstuðningur Náttúrufræði-
stofnunar fyrir varúðarreglu er að
sökum slæmrar tíðar á suðvestan-
verðu landinu í sumar sé rétt að
leyfa rjúpnastofninum að njóta
vafans. Skotvís gagnrýnir harð-
lega að beitt sé varúðarreglu við
úthlutun veiðikvóta að þessu sinni
og telur ekki efnislegar forsend-
ur til þess. Félagið sendir engu að
síður þessi skilaboð til veiðimanna:
„Þrátt fyrir þessa annmarka á ráð-
gjöf NÍ hvetur Skotvís veiðimenn
til að veiða hóflega nú í haust,
ganga vel um veiðislóð, hirða upp
notuð skothylki, bæði sín og ann-
arra. Góður skotveiðimaður kynn-
ir sér lög og reglur og siðareglur
Skotvís áður en haldið er til veiða,
kemur vel fram og er veiðimönn-
um til sóma.“
mm
Varúðarreglu beitt við
úthlutun veiðikvóta
úr rjúpnastofninum
Ráðherra landbúnaðarmála, Krist-
ján Þór Júlíusson, boðaði til morg-
unfundar með fulltrúum bænda,
neytenda og verslunar síðastlið-
inn miðvikudagsmorgun. Fundur-
inn, sem fram fór í Þjóðminjasafni
Íslands, bar yfirskriftina „Hvern-
ig aukum við verðmætasköpun í ís-
lenskum landbúnaði?“ Fundurinn
var vel sóttur og umræðurnar voru
heilt yfir á mjög jákvæðum nótum.
Fyrstur framsögumanna var Ás-
geir Jónsson, dósent í hagfræði við
Háskóla Íslands. Í máli hans kom
meðal annars fram að störf í land-
búnaði á íslandi væru um fjögur
þúsund talsins. Sagði hann að vægi
landbúnaðar í landsframleiðslu
væri eitt prósent. „Það er töluvert,
eða svipað mikið og öll stóriðja
í landinu,“ sagði Ásgeir og bætti
því við að það væri mýta í íslenskri
efnahagsumræðu að stóriðjan skil-
aði eins miklu til efnahagsins og
stundum er látið í veðri vaka. Störf
í landbúnaði væru svipað mörg og í
sjávarútvegi, eða um fjögur þúsund
talsins, samanborið við um tvö þús-
und í stóriðju til dæmis.
Hann sagði að íslenskur landbún-
aður, hvort sem um væri að ræða af-
urðirnar, hefðirnar, fólkið eða land-
ið, væri eitt af því sem væri eftir-
sóknarvert við Ísland. Mikilvægt
væri að standa vörð um þau sér-
kenni, svo sem að halda í bústofna
landsins en ekki beita erfðablöndun
til að ná fram skammtímaávinningi.
Á næstu árum og áratugum myndu
finnast leiðir til að koma þessum
verðmætum í verð. Landbúnaður
muni með einum eða öðrum hætti
hafa mótandi áhrif á Ísland til fram-
tíðar.
Byggðastefna á að vera
lífskjarastefna
Ásgeir sagði að fjöldi starfa í land-
búnaði hefði haldist nokkuð stöð-
ugur síðustu ár þrátt fyrir mikla
fækkun í hefðbundnum búgrein-
um. Landbúnaðurinn hefði verið
vettvangur fyrir nýja og fjölbreytta
starfasköpun og hann myndi vera
það áfram. Þessi þróun væri rétt
að hefjast og myndi vaxa með nýj-
um kynslóðum bænda. Hins vegar
sagði hann að nauðsynlegt væri að
gera landbúnaðinum kleift að skapa
góð störf. Því væri nauðsynlegt að
hugsa um landbúnaðar- og byggða-
stefnu sem lífskjarastefnu, með það
markmið að auka jöfnuð tekna í
landinu öllu. „Góð byggðastefna
snýst um að skapa góðar tekjur,“
sagði Ásgeir, „eins og tekist hefur
að gera í sjávarútvegi. Þó störfum
hafi fækkað þar hefur hann skapað
góð störf úti á landi. Það hefur mis-
tekist að gera það sama í landbún-
aði,“ bætti hann við.
Hann tók fram að störfum í
landbúnaði kæmi til með að fækka
en markmiðið ætti að vera að þau
störf sem verða í greinni til fram-
tíðar verði góð störf. Til þess að svo
megi verða þyrfti meðal annars að
taka upp annars konar styrkjafyrir-
komulag sem tryggði betur tekju-
dreifingu. Stefna skyldi að því að
skapa virðisauka heima á býlunum
og hvetja til nýsköpunar með því að
setja styrki í nýjungar en sömuleið-
is létta á reglugerðum í greininni.
Máli sínu til stuðnings fór hann yfir
tekjumun eftir sveitarfélögum, rað-
að eftir miðgildi tekna. Öll neðstu
sveitarfélögin eiga það sameigin-
legt að vera dreifbýlissveitarfélög
þar sem landbúnaður, sérstaklega
sauðfjárrækt, væri stærsti atvinnu-
vegurinn. „Þetta hlýtur að vera al-
gjör falleinkunn fyrir núverandi
stefnu,“ sagði Ásgeir.
Byggir á hreinleika
Næstur tók til máls Sigurður Ey-
þórsson, framkvæmdastjóri Bænda-
samtaka Íslands. Hann tók undir
margt af því sem Ásgeir ræddi í sínu
erindi. Sigurður hafði orð á því að
framleiðsluverðmæti landbúnað-
arafurða hefði verið 51 milljarður
á síðasta ári. „Öll þessi framleiðsla
byggir á hreinni orku, hreinu vatni
og næstminnstu sýklalyfjanotk-
un í landbúnaði í Evrópu. Það er
verðmæt sérstaða,“ sagði Sigurð-
ur. Hann minntist á að fjöldi íbúa
í strjálbýli væri 17.900, eða rúm-
lega fjórfalt fleiri en starfa í land-
búnaði. Landbúnaðarframleið-
endur væru fjölskyldufyrirtæki og
taldi hann mikilvægt að bændur
seldu þá sögu til neytenda. Þá taldi
hann tækifæri í staðbundnum mat-
vælum og ferðaþjónustu og tæki-
færi í framleiðslu fleiri afurða og
aukinni vinnslu. Ásgeir hafði kom-
ið inn á sama efni í sínu erindi þar
sem hann talaði um að auka mætti
breiddarhagræði íslensks landbún-
aðar. En til þess að svo megi verða
taldi Sigurður mikilvægt að huga að
öllum innviðum, góðum fjarskipt-
um en síðast en ekki síst að samfé-
lagið í heild væri tilbúið að standa
við bakið á bændum. Gæta þyrfti
að sóttvörnum, styðja við nýsköp-
un, vöruhönnun, markaðssetningu
og frumkvöðlastarf. „Til þess þarf
fræðslu og fjármagn en mest af öllu
vilja allra sem geta lagt málefninu
lið,“ sagði Sigurður.
Samkeppni á jafnréttis-
grundvelli
Næst tóku til máls Brynhildur Pét-
ursdóttir, formaður Neytenda-
samtakanna og þá Jón Björns-
son, stjórnarformaður Krónunn-
ar. Ræddu þau um breyttar kröfur
neytenda til landbúnaðarafurða.
Brynhildur velti því m.a. fyrir sér
hvers vegna verslanir gætu skilað
kjöti sem ekki hefði selst í búðum
aftur til bænda. Það væri ekki hvati
fyrir kaupmenn til að selja vöruna,
m.v. aðra vöru sem kaupa þarf inn
en verslunin situr uppi með ef hún
selst ekki. Þá ræddu bæði Bryn-
hildur og Jón um markaðssetningu
og báru saman markaðssetningu
íslensks grænmetis, sem merkt er
íslenska fánanum, við markaðs-
setningu annarra íslenskra afurða.
Jón velti því enn fremur fyrir sér
hvers það mætti ekki koma fram
á neytendaumbúðum að sýkla-
lyfjanotkun væri með því minnsta
sem þekkist í Evrópu. Bæði lögðu
þau áherslu á að samkeppni væri
af hinu góða og auka mætti verð-
mæti vöru með nýsköpun í mark-
aðssetningu og vöruhönnun eða
framleiðsluferlinu sjálfu.
Þegar frummælendur höfðu lok-
ið við erindi sín tóku pallborðsum-
ræður við. Í pallborðinu sátu Björt
Ólafsdóttir fyrrverandi umhverfis-
ráðherra, Finnur Árnason forstjóri
Haga, Óli Björn Kárason alþing-
ismaður og Sunna Gunnars Mar-
teinsdóttir verkefnastjóri hjá MS.
Voru þau sammála um að styðja
þyrfti við nýsköpun í íslenskum
landbúnaði. Finnur hafði orð á
að í allri nýsköpun þyrfti að horfa
til neytandans, hann væri á end-
anum sá sem stýrði ferðinni sem
kaupandi vörunnar. Björt tók und-
ir það. „Á endanum eru það neyt-
endur sem velja með veskinu sínu
það sem þeir vilja og langar að fá,“
sagði Björt.
Óli Björn kom inn á að sam-
keppni við íslenskan landbún-
að ætti vafalítið eftir að aukast á
næstu árum. Því þyrftu stjórnvöld
að ákveða með hvaða hætti þeirri
samkeppni yrði mætt. Sagði hann
að í sínum huga væri skýlaus krafa
að sú samkeppni færi fram á jafn-
ingjagrundvelli, þar sem íslenskur
landbúnaður væri í samkeppni við
ríkisstyrktan landbúnað erlendis
frá. kgk
Leggja þarf áherslu á nýsköpun í landbúnaði
Landbúnaðarmál til umræðu á opnum fundi ráðherra
Pallborðið. F.v. Björt Ólafsdóttir, Óli Björn Kárason, Sunna Gunnars Marteinsdóttir og Finnur Árnason. Krisján Þór Júlíusson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, boðaði til
fundarins og var jafnframt fundarstjóri.