Skessuhorn - 21.11.2018, Blaðsíða 27

MIÐVIKUDAGUR 21. NÓVEMBER 2018 27
Krossgáta Skessuhorns
Hér er ný krossgáta fyrir lesendur að spreyta sig á. Auk þess birtum
við lausn á krossgátu síðustu viku. Þeir sem vilja geta sent Skessu-
horni lausnarorð/in á netfangið: krossgata@skessuhorn.is fyrir klukk-
an 15:00 á mánudögum. Athugið að fullt nafn og heimilisfang þarf
að fylgja með lausninni. Þeir sem ekki hafa aðgang að tölvupósti
sendi lausnir á: „Skessuhorn - krossgáta, Kirkjubraut 56, 300 Akra-
nesi (póstleggja þarf lausnir í síðasta lagi á föstudegi). Dregið verður
úr réttum innsendum lausnum og fær vinningshafinn bókargjöf frá
Skessuhorni.
Lausnin var í þessari viku var: „Orðaleikur“. Vinningshafi er: Einar
G.G. Pálsson, Klettavík 11, 310 Borgarnesi.
Höku-
skarð
Á fæti
Duft
Uppnám
Hól
Lull
Jór
Veiði
Hvelfd-
ar
Sögnin
Gal-
gopi
Tölur
Farvi
Keyra
Hvíldi
Hryðja
Óhóf
Ylur
3
Spjald
Borg-
aði
Skaði
Draup
Grugg
Borða
Art
Frá
Kvakar
Elds-
neyti
Erting
Afl
Snagi
Tunna
Þófi
Svar
7
Þýður
Stór-
herbergi
4
Sverta
Vafi
Líka
Lap
Kæpa
Flakka
Brellur
Hvæs
Alúð
Ekkert
Tilurð
Röst
Bor
Gap
Múli
Féll
Athuga
Þ'ökk
Örn
Hjól
Rölta
Óttast
1 Ungviði
Skjól
Sæti
Bögglar
Röð
6
Kul
Flan
Sefa
Tölur
Háhýsi
Á reikn
Fræg
Rödd
Púka
Blóm
Krá
Önug
Ílát
Vermir
Rasar
Ósk
Kaup
Fugl
Kusk
Varmi
Vísa
Ókunn
Mislynd
8 5
Döfn-
uðu
Vá
2 Blað
Röð
Kvað
Mögl
Sáð-
lönd
Öldu-
gjálfur
Góð
Brak
Sonur
Getur
1 2 3 4 5 6 7 8
L O F N A R L J Ó Ð Æ T L A
O K I Ó F Ó M A K F R Ó M
F I M I L L V X Á V A N I
I Ð U R E F L Á S A F A R
Ð R A K L E I T T N Ó R A
R A N I A L L U R D Ö G G
L Ö G G L U L L A U Ó L M
A G G A L M E N N U R J Á
Ð A L Ó G N Á S S Ó T
A B A N S A T Á L M I
R U M Ó A R H Ó Þ E I
S J Ó N A R K E I Ú
B L Ó M G F A U K P A R
R Ö R E K L A R A K K U R
O R T G Á U N S R U L L A
S M Á I K T A A F A R Ú Ð
I K N Ö R R T Ö R N A G I
Æ Ð I N S A F T L J Ú F A R
O R Ð A L E I K U RL
A
U
S
N
Ú
R
S
ÍÐ
A
S
T
A
B
L
A
Ð
I
Vísnahorn
Ekki man ég nú lengur
hvaða þekkti Íslending-
ur það var, líklega um eða
fyrir 1800, sem var í rök-
ræðum við danskan kunningja sinn og veltu fyr-
ir sér hvaða tungumál væri talað í helvíti. Dan-
inn taldi að þar myndi töluð íslenska og svar-
ar þá Íslendingurinn: ,,Það verður ógaman fyrir
Dani ef það bætist nú ofan á aðrar þeirra þján-
ingar eftir dauðann að þeir skilja ekki sprokið.“
Allt í lagi að rifja þetta upp nú að nýliðnum degi
íslenskrar tungu en varðandi eilífðarmálin þá
orti Bjarni Sigtryggsson:
Hvað verður að endingu um okkur
eftir vorn hinsta dag?
Við tekur Framsóknarflokkur
og frelsarans Kaupfélag.
Þó Íslendingar hafi af eðlilegum ástæðum ort
mest á móðurmálinu hafa þeir þó brugðið fyrir
sig öðrum tungumálum samanber hringhend-
ur Hindisvíkurklerks. Haraldur frá Kambi var
eitt sinn spurður hvort hann hefði aldrei ort
neitt á dönsku:
Ég orti lítið ljóð á dönsku,
líka á þýsku.
Mikið á ensku, meira á frönsku,
en mest á grísku.
Líklega hefur áfengi orðið Íslendingum hvað
kærast yrkisefna þó þeir hafi svosem ort vel
um margt annað. Á bannárunum var bæði ort
um áfengi og bruggað áfengi af áður óþekkt-
um áhuga. Sömuleiðis leituðu menn óspart á
náðir greiðugra lækna og apótekara. Árni frá
Múla sendi einhvern tímann Kristni Jónssyni í
Reykjavíkur-Apóteki eftirfarandi lyfseðil:
Þungan geng ég þrautastig
þorstinn brennir kokið.
Svo er ekki meir um mig,
mér er öllum lokið.
En þarflegt væri það ég finn
þó að önd mín visni
að hella í mig í hinsta sinn
hundaskammt frá Kristni.
Um svipað leyti sendi Þórarinn Sveinsson
í Kílakoti í Kelduhverfi svohljóðandi bréf til
héraðslæknisins á Kópaskeri:
Mér vill ama meinlegt bann,
munnur þráir stútinn.
Vertu svoddan sjentilmann
að senda mér á kútinn.
Heimskan mér í huga býr,
hálfvelgjan og sútin,
en þetta hyski þaðan flýr,
þegar ég fæ á kútinn.
Lotinn geng ég út og inn
með augu rauð og þrútin,
en unaðslíf ég aftur finn,
ef ég fæ á kútinn.
Hamingjan sem hef ég treyst,
hrapaði í grútinn,
en hún verður endurreist,
ef ég fæ á kútinn.
Eyjólfur heitinn Jónasson á Sólheimum í
Dölum var lengi leikseigur við lækna svæðis-
ins að fá hjá þeim heilsubætandi inntökur við
hinum ýmsustu kvillum sem þjáðu bæði hann
sjálfan og stundum hund hans en að sjálfsögðu
þurfti hann persónulega að gæta þess að fjár-
hundurinn fengi réttar inntökur en enga óholl-
ustu. Eftir að hafa komið sér vel við nýkominn
lækni sem Þórhallur hét orti hann á heimleið-
inni:
Fjörs í bálið fór allur,
fægði stál úr kjafti,
þína skál ég Þórhallur
þamba af sálarkrafti.
Nú verð ég að viðurkenna að ég er ekki al-
veg öruggur á tildrögum að eftirfarandi vísum
en þær munu ortar kringum 1940 og væntan-
lega hefur höfundur orðið fullseinn í Ríkið og
kviðið fyrir biðinni eftir opnun:
Sigli ég um sorgarhaf,
sálarþreki týni;
skynsemin er skrælnuð af
skorti á brennivíni.
Framundan er niðdimm nótt,
neyð og fár ég hreppi;
verði ekki opnað fljótt,
enda ég á Kleppi.
Það var hinsvegar Þormóður Pálsson frá
Njálsstöðum sem setti saman eftirfarandi:
Vonin gyllir æskuár,
ástin tryllir muna,
vínið stillir villtar þrár,
veitir fyllinguna.
Það mér skímu bezta bar,
böls úr glímu flúinn,
öls í vímu aldrei var
andinn grímubúinn.
Svavar Gests var á sínum tíma einn af þekkt-
ari skemmtiköftum landsins. Lengi með vin-
sæla danshljómsveit og síðar þekktur útvarps-
maður. Svavar bragðaði ekki áfengi sem ef til
vill var ekki svo algengt með mann í hans starfi
en einhvern tímann meðan hann lék fyrir dansi
í Lídó sáluga fékk hann senda þessa vísu:
Sorglegt er með Svavar Gests,
sá er illa farinn.
Hann er sökum heilsubrests
hættur að stunda barinn.
Eftir að Svavar var að mestu hættur með
hljómsveit sína en orðinn vinsæll þáttastjórnandi
í Ríkisútvarpinu orti Sveinbjörn Beinteinsson:
Veina hundar, væla fress,
vondir bolar öskra.
Svo er líka Svavar Gests,
sumum fer að blöskra.
Það er orðið margt og margvíslegt sem Ís-
lendingar hafa ort í gegnum árin og vonandi
töluvert eftir enn. Vandamál hinsvegar að
skilja á milli hvað er best og hætt við að sýn-
ist sitt hverjum. Bjarni frá Gröf sagði um sinn
kveðskap:
Að einhver vísa yrði nógu góð,
eftir því ég hefi lengi beðið,
enda hef ég öll mín bestu ljóð
aldrei nokkurntíma getað kveðið.
Það var hinsvegar Þorsteinn Guðmundsson
á Skálpastöðum sem sagði:
Bestu skáldin buðu mér
það besta er þau sungu
en besta ljóðið aldrei er
ort á nokkra tungu.
Ætli við ljúkum svo ekki þættinum að sinni
með vísu Haraldar frá Kambi þegar lífsmátinn
var farinn að setja mörk sín á andlitið:
Lífið á mig leggur bákn,
það lýð gef ég til kynna.
Andlitið er ytra tákn
erfiðleika minna.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Veina hundar, væla fress - vondir bolar öskra