Hlynur - 15.01.1956, Blaðsíða 14

Hallgrímsstofa
Framhald af bls. 3.
hin er af Kristna Murthi, fyrrverandi
leiðtoga guðspekinga. A veggnum gegnt
glugganum er stór mynd af Einari Jóns-
syni, myndhöggvara, og á klæðaskápn-
um, sem stendur þarna í horninu er
lítil stytta af Thorvalds-en. Austurvegg-
urinn er prýddur mynd af málverki
Rembrants, næturverðinum. Það er eitt
hans frægustu verka. Olli það, á sínum
tíma, ekki minni deilum en nýtízku
listaverk margra hinna yngri manna
gera í dag. Rétt neðar er mynd af konu
og tveim karlmönnum á leiksviði. Ann-
ar karlmannanna er fremur lágvaxinn,
en stæltur og með skarpa andlitsdrætti.
Augun eru ljómandi skýr og lifandi.
Hann er í alla staði mjög gjörvulegur.
Þetta er sá, sem herbergið er kennt við.
Hallgrímur Kristinsson, fyrsti forstjóri
SIS. Hann er þarna í gervi Lénharðs
fógeta. Hann lék í því leikriti á kaup-
félagsstjóraárum sínum á Akureyri.
Hallgrímur var Eyfirðingur. Faðir
hans var bóndi í Eyjafirði. Hann gekk
í Möðruvallaskóla, og gerðist síðan
skrifari hjá Páli Briem, amtmanni.
Jafnframt tók hann að sér stjórn pönt-
unarfélags, sem eyfirzkir bændur starf-
ræktu á Akureyri. Páll sá að Hallgrím-
ur var óvenjulegt mannsefni og hvatti
hann til að fara utan og kynna sér
rekstur samvinnufélaga. Páll var ein-
lægur fylgismaður samvinnufélaganna,
hafði sjálfur myndað pöntunarfélag í
Rangárvallasýslu, þegar hann var sýslu-
maður þar. Hallgrímur fór að ráðum
hans og dvaldist ytra um nokkurt skeið.
Þegar hann kom heim aftur breytti
hann pöntunarfélaginu. Hann opnaði
sölubúð og seldi vörurnar á dagverði
kaupmanna, en skilaði tekjuafgangi til
félagsmanna um áramót. Þetta fyrir-
komulag reyndist mjög vel og ruddi sér
til rúms um allt land. Hallgrímur var
mikill athafnamaður. Undir forystu
hans óx KEA hröðum skrefum og varð
fyrirmynd annarra kaupfélaga í land-
inu. Dró Hallgrímur að sér athygli ann-
arra samvinnumanna vegna hæfileika
sinna, og glæsilegrar forystu heima í
héraði. Þegar svo Sambandið fór fyrst
að senda verzlunarerindreka utan, þótti
enginn fremur til þess fallin en Hall-
grímur. Kaus hann þó helzt að vera
heima á Akureyri og slnna sínum störf-
um þar. Hann fór fyrstu förina 1912.
Upp frá því fór hann að vera lang-
dvölum erlendis.
Sigurður, bróðir Hallgríms, hafði
starfað með honum hjá kaupfélaginu
frá byrjun, og verið hans hægri hönd.
Færðist stjórnin æ meir á hendur Sig-
urðar, og tók hann alveg \dð stjórn
kaupfélagsins þegar Hallgrímur gerðist
forstjóri SÍS. Sambandið hafði fyrst
aðalskrifstofu sína í Kaupmannahöfn,
en 1917 flutti hún til Reykjavíkur.
Fyrst í stað hafði það aðsetur í tveim-
ur herbergjum í Lyfjabúð Reykjavík-
ur. Þar störfuðu þeir fyrst tveir saman,
Hallgrímur og Jón Arnason, síðar
bankastjóri. Arið 1920 var Sambands-
húsið fullbyggt á lóðinni við Arnarhól.
I þá tíð var ráðgert að járnbraut lægi
frá Reykjavík austur yfir fja.ll. Ætluðu
menn að járnbrautartorgið yrði rétt
neðar en þar sem húsiið var byggt. Af
járnbrautinni varð þó ekkert, en stað-
urinn er hinn ákjósanlegasti þrátt fyrir
það. Húsið er utan hringiðu miðbæjar-
ins, en skammt er til hafnarinnar og
he’ztu verzlunarmiðstöðva í borginni.
A starfsárum Hallgríms við Samband-
ið urðu miklar breytingar á rekstri
þess. Það breyttist úr fræðslusambandi
í voldugasta verzlunarsamband á land-
inu. Vöxtur þess var hinn sami og KEA
á Akureyrarárum Hallgríms. Ráðist var
í ýmsar framkvæmdir, sem eru undir-
stöður margra sterkustu þátta Sam-
bandsins enn í dag. Gróska samvinnu-
félaganna var að sama skapi. Þau
þörfnuðust síaukins vinnukrafts, og
tveim árum eftir heimkomu Hallgríms
var Samvinnuskólinn stofnaður.
Hallgrími Kristinssyni varð ekki
14