Hlynur - 15.06.1974, Blaðsíða 9

Verkame.nn í japanskri bílaverksmiðju við taflmennsku í kaffihléi.
Verðbólga
Þá berast þær fréttir erlendis
frá, að á fyrsta fjórðungi þessa
árs hafi verðbólgan aukizt enn
hraðar en á s.l. ári, og þótti þó
flestum nóg um þá. Efnahags-
og þróunarstofnun Sameinuðu
þjóðanna (OECD) gaf fyrir
nokkru út yfirlit um verðbólgu-
þróunina í heiminum, og kemur
þar fram samanburður annars
vegar á hækkunum á fram-
færslukostnaði mánuðina jan-
úar, febrúar og marz á yfir-
standandi ári, og hins vegar á
samsvarandi hækkunum fyrir
tímabilið 1. apríl 1973 til 31.
marz 1974. Sýnir það sig á þess-
um tölum, að víðast hvar hefur
verðbólgan aukizt mun meir
þennan fyrsta ársfjórðung held-
ur en þegar litið er yfir árið í
heild.
Mest verðbólguaukning heíur
samkvæmt þessum töluin orðið
í Japan, eða 39,8% fyrstu þrjá
mánuðina á móti 24,0% á grund-
velli ársins á undan. Næst í
röðinni af þeim löndum, sem til-
greind eru í skýrslunni, er ítalía,
þaðan sem samsvarandi tölur
eru 28,3% og 14,3%, og síðan
Grikkland með 21,0% og 33,4%.
Þá hefur Svíþjóð einnig orðið að
þola verulega verðbólgu, því að
tölurnar þaðan eru 20,0% og
10,8%, og sömuleiðis Bretland
með 19,6% og 13,5%, Frakkland
með 18,2% og 12,2%, Belgía með
15,8% og 9,5%, Holland með
13,6% og 9,3%, og Spánn með
13,1% og 15,7%.
Eins og sjá má af þessum töl-
um er hér þó ekki alls staðar um
verðbólguaukningu að ræða, þó
tölurnar séu allar háar, því að
Grikkjum og Spánverjum hefur
tekizt að draga heldur úr verð-
bólgunni hjá sér. Hið sama hef-
ur gerzt í Vestur-Þýzkalandi,
þar sem samsvarandi tölur eru
7,1% og 7,2%, og einnig í Sviss,
þaðan sem er að finna hagstæð-
ustu útkomuna í þessari skýrslu,
eða tölurnar 2,4% og 9,7%. í
Bandaríkjunum blæs verðbólgan
hins vegar áfram upp, því að
tölurnar þaðan eru 14,0% og
10,2%.
Hækkanaskriða í Japan
Þá hefur verðlagsþróunin i
Japan í heild orðið með þcim
hætti undanfarið, að sá tími
virðist vera nokkurn veginn á
enda, þegar japanskar iðnaðar-
vörur voru þær ódýrustu á
markaðnum. Nú í vor unnu
japönsk launþegasamtök kaup-
hækkanir til handa félags-
mönnum sínum, sem að jafnaði
nema 31,4%, og að þeim loknum
er a. m. k. japanskt iðnverkafólk
komið jafnfætis því sem gerist
víðast á Vesturlöndum. Sem
dæmi má nefna, að algeng laun
meðal stálverkamanna og
verkafólks í bílaverksmiöjum
eru nú orðin í kringum sem
svarar 60.000 ísl. kr.
Það fer saman, að þessi mikla
launahækkun má heita étin upp
jafnóðum af hinni miklu verð-
bólgu í landinu, og auk þess bæt-
ist hún ofan á mikla kostnaðar-
aukningu, sem japönsk fyrir-
tæki hafa undanfarið orðið að
taka á sig af völdum síhækk-
andi orkuverðs. Afleiðing af því
er m. a. sú, að þegar fyrir þessa
launahækkun hafði sala á jap-
önskum bílum til Bandaríkj-
anna dregizt saman um 40% frá
því sem var á s. 1. ári og orsök-
in var einfaldlega sú, að þeir
voru orðnir 5—10% dýrari en
sambærilegir innlendir bílar.
Ýmis japönsk stórfyrirtæki, sem
framleiða fyrir Ameríkumarkað,
fullyrða það nú, að framleiðslu-
kostnaðurinn sé á ýmsum svið-
um orðinn hærri heima fyrir en
á sambærilegum vörum í Banda-
ríkjunum, og einstök hafa jafn-
vel gengið svo langt að undirbúa
stofnun verksmiðja þar i landi
til að glata ekki markaði sínum
þar. Afleiðingin af þessu hlýtur
því að verða sú, að Japanir séu
að glata því verðlagsforskoti á
iðnaðarvörum sínum, sem lág
laun í heimalandi þeirra hafa
fram til þessa veitt þeim á Vest-
urlöndum. — e.
★
HLYNUR 9