Heimsmynd - 01.11.1987, Blaðsíða 29

um árum og felst í því að fyrirtæki hafa
verið að bjóða hvert í annað, yfirtaka
önnur fyrirtæki eða verjast því að vera
yfirtekin. Þessar yfirtökur hafa verið
fjármagnaðar með dýru lánsfé og hafa
þannig aukið á skuldsetningu í þjóðfé-
laginu án þess að um verulega fram-
leiðslu- eða framleiðniaukningu sé að
ræða. Það þarf ekki að taka það fram að
þessi þróun hefur enn frekar stuðlað að
samsöfnun auðsins. — Loks bendir dr.
Batra á mikinn og vaxandi halla á ríkis-
sjóði Bandaríkjanna, sem bendi til þess
að geta ríkissjóðs til að beita hefðbundn-
um keynesískum aðferðum gegn hugsan-
legri kreppu geti orðið minni en æskilegt
væri.
Til að slá á þá kreppu sem dr. Batra er
fullviss um að muni skella á árið 1990 tel-
ur hann að ríkisstjórnin verði að grípa til
þess ráðs að leggja 5 prósent eignaskatt á
alla Bandaríkjamenn sem eigi eignir yfir
2 milljónir dala. Með því vinnist tvennt;
annars vegar það að dregið er úr sam-
söfnun auðsins og hins vegar að ríkis-
sjóður Bandaríkjanna fái tekjur sem geri
honum kleift að grípa til ráðstafana sem
dragi úr áhrifum komandi kreppu.
S
undanförnum 4 til 5 árum hef-
ur orðið geysileg verðhækkun
á hlutabréfum í helstu kaup-
höllum Vesturlanda. Þreföldun á verði
hlutabréfa á þessu tímabili er ekki óal-
geng. Hlutabréfamarkaðir í Bandaríkj-
unum, helstu ríljjum Evrópu og í Aust-
urlöndum fjær hafa blómstrað og aðilar
sem hafa fjárfest á þessum mörkuðum á
þessum tíma hafa hagnast verulega.
Þessari verðhækkunaröldu svipar mjög
til þeirrar þróunar sem var í kauphöllum
á þriðja áratugnum, fyrir kreppuna
miklu, en þá hækkuðu hlutabréf mjög í
verði.
Verð hlutabréfa myndast á tvennan
hátt. Annars vegar er um að ræða það
verðmæti sem efnahagslegar forsendur
gera ráð fyrir að hlutabréf skili eiganda
sínum. Þar er einkum um að ræða þær
arðgreiðslur, sem reikna má með að fyr-
irtækið greiði eigendum hlutabréfa á
komandi árum. Núvirði þeirra arð-
greiðslna ætti að vera jafnt og verðmæti
hlutabréfanna. Hagnaður fyrirtækjanna
er oft talinn geta gefið vísbendingu um
það hversu digur þessi arður komi til
með að verða og þess vegna er verðmæti
hlutabréfa oft mælt miðað við hagnað-
inn, það er svokallað verðmætis/hagnað-
arhlutfall (price/earnings ratio). Þetta
hlutfall hefur farið hækkandi á undan-
förnum árum, sem segir það að hækkun
á verði hlutabréfanna á sér ekki einvörð-
ungu forsendur í batnandi afkomu fyrir-
tækjanna og þar með bættum möguleik-
um þeirra til arðgreiðslna síðar meir.
Vissulega hefur afkoma fyrirtækja á
Vesturlöndum batnað frá því 1982, er
segja má að 4 til 5 ára tímabili efnahags-
Enn falla verðbréf á Wall Street. Dr. Ravi
Batra er meira í sviðsljósinu en nokkru
sinni fyrr. Hann segir að markaðurinn
muni jafna sig aftur - að sinni. Hér flytur
hann fyrirlestur um komandi kreppu.
stöðnunar hafi lokið. Nokkur atriði hafa
vegið þungt í batnandi afkomu fyrirtækja
á þessu tímabili. Vextir hafa lækkað og
sömuleiðis eldsneytisverð meðan þjóðar-
tekjur hafa verið á uppleið. Afleiðingin
er minni kostnaður fyrirtækjanna jafn-
framt því sem eftirspurn eftir vörum
þeirra og þjónustu hefur farið vaxandi,
sem leiðir til aukins hagnaðar þeirra.
A.HANSEN-RÓMAÐ VEITINGAHÚS
NÝR OG SPENNANDI MATSEÐILL
BORÐAPANTANIR í SÍMA 651130
A. HANSEN
Vesturgötu 4