Heimsmynd - 01.11.1987, Qupperneq 45

EFTIR HERDlSI ÞORGEIRSDÓTTUR
Líf með
frumkvöðli
Knstjana Milla Thorsteinsson eiginkona Alfreðs Elíassonar í viðtali urn sögu
Loftleiðaævintjrisins, stofnun Flugleiða, þar sem hún situr í stjórn, beiskju og
vonbrigði sín vegna þróunar mála þar sem hún segir ekki allt meðfelldu. . .
Það er hálf öld frá því að atvinnuflug
hófst á íslandi og er það ártal miðað við
stofnun Flugfélags Akureyrar. Tæpum
áratug síðar hófst ævintýri í farþegaflugi
sem vart á sér hliðstæðu með tilkomu
Loftleiða. Helsti frumkvöðull þar, Al-
freð Elíasson forstjóri, upplifði hluti
jafnvel ofar sínum æðstu draumum en
líka martröð sem í hörðum heimi kemur
oft í kjölfar velgengni. Hann er nú á sjö-
tugsaldri, bundiiin við hjólastól á Hrafn-
istu í Hafnarfirði. Eiginkona hans í fjóra
áratugi, Kristjana Milla Thorsteinsson,
heimsækir hann daglega. Hún býr nú ein
í stórglæsilegu einbýlishúsi þeirra á sjáv-
arlóð í Arnarnesinu. Húsið sem byggt
var á sjöunda áratugnum er minnismerki
velgengnisáranna með síðum gluggum,
útsýni yfir sjóinn og inni fyrir eru hús-
gögn í stíl frá sjöunda áratug, portrett af
þeim hjónum og ótal fögur málverk.
Eiginkona frumkvöðulsins situr í
horninu á stórum leðursófa í arinstofu og
horfir á sjónvarpið á síðkvöldum. Barna-
börnin heimsækja hana um helgar en
yngsti sonurinn Elías býr ennþá heima.
Þessi hægláta kona kann að villa á sér
heimildir en hún situr ekki auðum hönd-
um. Skömmu eftir að Alfreð gekk undir
skurðaðgerð í Kaupmannahöfn vegna
æxlis í heila árið 1971 hófust sameining-
arviðræður flugfélaganna, Flugfélags ís-
lands og Loftleiða, sem leiddu til sam-
runa fyrirtækjanna og stofnunar Flug-
leiða. Kristjana Milla, sex barna móðir,
dreif sig skömmu síðar í viðskiptafræði í
Háskóla íslands og skrifaði lokaritgerð
fjórum árum síðar um samruna fyrir-
tækja. Undanfarin ár hefur hún setið í
stjórn Flugleiða og oft vakið athygli fyrir
skrif sín í blöðum, auk þess að hafa látið
að sér kveða í stjórn Flugleiða, oft í
óþökk annarra sem þar sitja.
Sem eiginkona Alfreðs Elíassonar var
hún með í Loftleiðaævintýrinu svo að
segja frá upphafi. Hún man þá daga þeg-
ar allir lögðust á eitt að gera Loftleiðir
að alvörufyrirtæki, árin eftir síðari
heimsstyrjöld. Hún man þá tíð þegar til
stóð að breyta flugfélaginu í olíufélag en
Alfreð og fleiri fengu því forðað. Hún
man þá stund þegar Sigurður Helgason
núverandi stjórnarformaður kom til sög-
unnar. Velgengnisárin eru henni einnig
enn í fersku minni. Árin sem Loftleiðir
voru hippa-flugfélagið með ódýrustu far-
gjöldin yfir Atlantshafið — framtak sem
Freddie Laker náði aldrei að skáka. Síð-
an komu verri dagar, stundum svartnætti
og beiskjan náði að hreiðra um sig. Þetta
var þeirra draumur, þeirra fyrirtæki en
nú eru aðrir orðnir mun sterkari. „Fólk
er svo fljótt að gleyma. Það er eins og
sumir vilji ýta Alfreð vísvitandi út úr
myndinni. Þessir aðilar vilja gera hans
hlut minni. . Og um andlitið líður lítið
bros og rólegt.
Þannig kemur hún fyrir sjónir þar sem
hún situr ein í musteri ótal minninga.
Eitt sinn ung Reykjavíkurmær, útgerðar-
mannsdóttir af Skólavörðustígnum, af-
komandi Hannesar Hafstein og Geirs
Zoéga. Það er einhver seigla í svip henn-
ar, ákveðni í stálgráum augum. Röddin
er lág og stundum vottar þar fyrir hæðni,
ofurlúmskri. Hún er rúmlega sextug,
hárið er ljósara en ljósmyndir sýna áður.
„Það eru strípur,“ segir hún. Ekki grátt
hár. Hún vinnur hlutastarf hjá Félagi
hárgreiðslumeistara, er formaður lands-
sambands samtakanna ITC (Internation-
al Training in Communication), sem áð-
ur hétu Málfreyjur. Hún er stolt af þeim
félagsskap og segir þátttöku sína þar
hafa hjálpað sér til að koma fram, byggja
upp sjálfsöryggi og tala opinberlega.
Það er mikið vatn runnið til sjávar frá
því að lítil telpa leit dagsins ljós í húsi á
Skólavörðuholtinu. Kristjana Milla
fæddist í maí 1926, næstyngst fimm syst-
kina. Foreldrar hennar voru Sigríður
Hannesdóttir Hafsteins ráðherra og
skálds, og Geir Thorsteinsson, sonur
Kristjönu Geirsdóttur Zoéga og Th.
Thorsteinsson, útgerðarmanns og kaup-
manns. Litla stúlkan var skírð eftir
ömmu sinni Kristjönu, sem hún sótti
mikið til í barnæsku á heimili ömmunnar
á Vesturgötu 3. Zoéga-ættin er upprunn-
in frá Ítalíu og ættartafla þeirra hangir
nú á heimili Kristjönu Millu í Arnarnes-
inu. Þar sést að einn ættfaðirinn Mathias
Zoéga var óperusöngvari sem fluttist til
Danmerkur á 17. öld.
Kristjana Milla þekkti hins vegar ekki
afa sinn og ömmu í móðurætt. Hannes
Hafstein var dáinn þegar hún fæddist og
Ragnheiður kona hans dó um fertugt.
Sjálf komst Milla litla í lífshættu aðeins
nokkurra mánaða gömul þegar kviknaði
í húsi foreldra hennar á gamlárskvöld
1926. Milla lá í vöggu á efri hæðinni, en
foreldrar hennar og bræður voru niðri að
kveðja gamla árið. Húsið varð á
skammri stundu alelda en faðir hennar
braust inn og upp á loft og lagði sig í lífs-
hættu við að bjarga dóttur sinni útúr
brennandi húsinu.
Það var ákveðið að endurbyggja húsið
á Skólavörðustíg 45 og það var því stutt
fyrir Millu að skokka yfir holtið í hinn
nýja Austurbæjarskóla. Tólf ára gömul
fór hún í undirbúningsdeild Verslunar-
skólans og lauk þaðan verslunarprófi
vorið 1943.
Hún er fremur fáorð um æsku sína og
uppvöxt. Segir heimilið hafa verið vel
stætt á þeirra tíma mælikvarða, „en
pabbi var í útgerð sem gekk upp og nið-
HEIMSMYND 45