Heimsmynd - 01.11.1987, Qupperneq 69

Árnl Björnsson „Við fáumst vlð sár af völdum áverka, krabbamein og æxli á yf irborði
líkamans, meðfædd lýti svo sem skarð í vör eða annað þessháttar og svokallaðar
fegrunaraðgerðir."
Ámi var spurður hver væru helstu
verkefni Lýtalækningadeildarinnar í dag.
Við hvað fást lýtalæknar hér á landi? í
fyrsta lagi sár af völdum áverka eða af
öðrum ástæðum, í öðru lagi krabbamein
og æxli á yfirborði líkamans, þriðja lagi
meðfædd lýti svo sem skarð í vör og
fleira þessháttar og loks svokallaðar
fegrunaraðgerðir. Eitt af viðfangsefnum
okkar er einnig meðferð við bmnasár-
um. Þá fáumst við mikið við meðfædd
lýti, aðallega á börnum og aðgerðir á
andlitsbeinum. Af svokölluðum fegmn-
araðgerðum eru bijóstaminnkanir al-
gengastar.
Fegrunaraðgerðir eru ekki stór hluti af
þeim aðgerðum sem era gerðar á Lýta-
lækningadeildinni, en minniháttar útlits-
breytingar svo sem að laga útstæð eyra
og fjarlægja augnpoka eru gerðar á eink-
astofum í borginni, og dálítið er einnig
gert af lýtalækningum á St. Jósefs spítal-
anum í Hafnarfirði. ísland er eitt af fá-
um löndum þar sem andlitslyftingar eru
greiddar af almannafé, og aðspurður
segir Árni að það sé ekki mikill baggi á
skattgreiðendum því fáar andlitslyftingar
séu gerðar á ári hveiju, innan við 20 á
ári.
Hvenær var fyrsta andlitslyftingin gerð
hér á landi?
„Það eru um 35 ár síðan Snorri Hall-
grímsson gerði fyrstu andlitslyftinguna,
en síðustu 10 árin hafa þær verið einn til
tveir tugir á ári.“ Það eru fyrst og fremst
konur að sögn Áma sem hafa gengist
undir þessar aðgerðir, algengast er að
þær séu á aldrinum 45 til 65 ára. „Ég lít
svo á að svokallaðar fegrunaraðgerðir
eigi rétt á sér, en koma að sjálfsögðu á
eftir öðram aðgerðum sem nauðsynlegri
teljast. Menn eru misjafnir og einum ein-
staklingi getur fundist hann vera með
mjög ljótt nef meðan öðram með svipað
nef finnst það ekki tiltökumál. Eins er
um það að eldast. Sumum finnst það
eðlilegt og lífsins gangur, en fyrir öðram
er það mikið mál. Við búum í þjóðfélagi
sem dýrkar æskuna og þar sem unglegt
útlit hefur jafnvel áhrif á starf og afkomu
fólks, og því er eðlilegt að þörf skapist
fyrir þessa tegund lækninga. Stundum
eru þessar aðgerðir á mörkum þess að
vera lækning og fegrunaraðgerð, stór
brjóst valda til dæmis miklum óþægind-
um, konur eru ekki aðeins í vandræðum
með föt, heldur valda stór brjóst ba-
kverkjum og ýmsum óþægindum."
Á biðlista Lýtalækningadeildar Land-
spítalans eru í dag um 1500 manns. Bið-
tími er misjafn eftir þörfum en svokall-
aðar fegrunaraðgerðir sitja á hakanum
og er biðtíminn allt að 3 til 4 árum.
„Þessar aðgerðir eru aldrei alveg hættu-
lausar, það fylgir því alltaf ákveðin hætta
að vera svæfður eða deyfður og svo er
aldrei alveg hægt að segja með vissu
hvernig endanlegur árangur verður,
kannski verður sjúklingurinn ekkert
ánægðari með sjálfsmyndina en áður.“
Hann sagði margan táninginn óánægð-
an með eitt og annað í útliti sínu en það
væri eitt af því sem fylgdi gelgjuskeiðinu
og það sem mönnum fannst ómögulegt á
þeim tíma kemur ekki til með að skipta
þá neinu máli síðar. „Ég legg áherslu á
að menn hugsi sig vel um áður en þeir
fara í fegrunaraðgerð. Oft er hægt að
laga eithvað sem gerir fólk óánægt með
sjálft sig, en það er mikill misskilningur
að hægt sé að leysa sálarflækjur með
fegrunaraðgerð. Kona, sem kemur til
mín og segir að maðurinn hennar vilji
láta yngja hana upp, gera á henni and-
litslyftingu eða eitthvað þessháttar,
þeirri konu ráðlegg ég að fá sér annan
mann. Eins geta óraunhæfar væntingar
um árangur af fegranaraðgerð verið
fyrsta einkenni geðveiki.“
Erlendis er farið að nota tölvur til að
hanna lýtalækningaaðgerðir. Taka lýta-
læknar á Landspítalanum tölvur í þjón-
ustu sína á næstunni?
„Já, það er rétt, tölvur hafa verið
teknar í notkun á örfáum stöðum í heim-
inum til hjálpar við lýtalækningar. Eink-
um er þetta gagnlegt þegar til dæmis
vantar einhvem andlitshluta, svo sem
hluta af kinnbeini eða kjálka. Upplýsing-
ar eru settar í tölvuna og hún segir til um
Meðfœdd lýtl svo sem skarð í vör eru meðal viðfangsefna lýtalækna.
HEIMSMYND 69