Heimsmynd - 01.11.1987, Qupperneq 90

hverju sannleikskasti, tíundaði eigin
galla og velti fyrir mér ímynd annarra.
Ég skoðaði allt eins og óvægin mynda-
vél. Nú reyni ég að umgangast aðra eins
og ég vil að þeir komi fram við mig.“
Ef til vill er það af þessum sökum að
ein þekktasta leikkona Svía, Eva Fröl-
ing, sú sem lék móður Fanny og Alex-
anders í samnefndri mynd Ingmars
Bergman, lýsti því yfir í viðtali að næst á
eftir Milos Forman væri Lárus Ýmir sá
leikstjóri sem hún vildi vinna með.
Kim Anderzon sagði að hlutverk sitt í
mynd Lárusar, Andra Dansen, hefði ver-
ið hið erfiðasta sem hún hefði leikið.
Hann gerir kröfur til leikaranna eins og
ýmsir íslenskir sviðsleikarar hafa þegar
kynnst. Peir eru ekki margir sem hann
telur í hópi úrvalsleikara. Nöfn Guðrún-
ar Gísladóttur, Kristbjargar Kjeld, Sig-
urðar Sigurjónssonar og einhverra fleiri
ber á góma. „Almennt eru þó íslenskir
leikarar betri en sænskir,“ segir hann.
Viðhorf hans til leikarans er athyglis-
vert. Líkt og viðhorf hans til leikstjór-
ans. „Leikarinn þarf ekki að vera heil-
mikil vitsmunavera til að vera góður
leikari fremur en að leikstjórinn þurfi að
hafa upplifað alla hluti til að geta náð
þeim fram. Forsenda túlkunar og sköp-
unar er innlifunarhæfni." Hann tekur
dæmi af eldri leikkonu sem hann leik-
stýrði fyrir nokkrum árum. „Hún hefur í
áranna rás leikið mörg ólík hlutverk, ást-
konur, mæður og femmes fatal, þótt hún
hafi sjálf aldrei verið við karlmann
kennd. Pegar við ræddum um hlutverk
hennar, sálfræði og persónusköpun var
Starfslið Andra
Dansen. Tvær að-
alleikkonurnar
sltja sltthvoru
megln við Lárus
Ýml. Handrltshöf-
undurlnn Lars
Lundholm er f mið-
Ið með þverslaufu.
Sem leikkona var hún hins vegar stór-
kostleg. Pau gullnu augnablik sem hún
átti á sviðinu voru ekki af vitsmunaleg-
um toga, þau voru líkamleg. Það var
eitthvað stórkostlegt sem hún gerði sem
stóð í engum tengslum við gáfnafar. Slíkt
er tilfellið með marga stóra leikara. Tök-
um sem dæmi Robert di Niro á hvíta
tjaldinu, hvernig hann notar augu, lík-
ama og rödd. Leikarar eins og Guðrún
Gísladóttir, Hjalti Rögnvaldsson og Sig-
urður Sigurjónsson búa yfir einhverjum
svona eiginleika. Pú sest ekkert niður
með þessu fólki og ræðir sálfræði ein-
hvers hlutverks í botn. Leikari tætir ekki
hlutverk sitt í búta eins og úrverk. Hann
lætur líkamann tala en eyðir ekki orðum
í útskýringar. Það er ekki leikstjórans að
tyggja allt oní leikarana. Góður leikari
vinnur aðallega út frá tilfinningu, ekki
skilgreiningu."
Pað er fyrst og fremst vinnan að baki
listaverki sem ræður úrslitum, ekki snilli-
gáfan, að mati Lárusar. „Hefði Halldór
Laxness verið fimmtugur gjaldkeri í
Búnaðarbankanum hefði hann ekki
stokkið í það að skrifa Kristnihald undir
Jökli. Á bak við j)að snilldarverk liggur
þrotlaus vinna. Á sama hátt og gullið
augnablik í einhverri Antonioni-mynd er
ekki háð tilviljun. Mínar bestu senur í
Andra Dansen byggja fyrst og fremst á
tilfinningu, smekk og verksviti, ekki ein-
hverri pælingu."
Engu að síður er hæfileikinn til staðar
og næmnin fyrir umhverfinu. Sem barn
kúrði hann sig ofan í listaverkabækur og
tónlist fékk hann til að tárast. Sem ungl-
ingur fékk hann áhuga á leikhúsi og
kvikmyndum, gekk eitt sinn út af Fellini-
mynd í Háskólabíói lífsreyndari maður.
Hann var orðinn 27 ára þegar hann
hóf nám í leikstjórn við Dramatiska
Institutet í Stokkhólmi. Á þessum árum
voru margir nú kunnir íslendingar við
nám þar í borg. Má þar nefna Hrafn
Gunnlaugsson, Þráin Bertelsson og Þór-
arin Eldjárn. „Á skólanum eignaðist ég
minn maestro, sem var ungverskur gyð-
ingur að nafni Janos Hersko.“
Lokaverkefni Lárusar frá þessum
skóla er mynd sem enn er notuð sem
Starfslið vlð gerð
myndarlnnar Hðst-
ens öga sem frum-
sýnd verður í
sænska sjónvarp-
Inu nú á næstunnl.
„Það ersíðanundlr
Hrafnl Gunnlaugs-
synl komlð hvort
myndln verður
sýnd hór,“ seglr
Lárus.
Vlð tökur á Den
Frusna Leoparden.
Klm Anderzon (
Andra Dansen.
Hún er ein þekkt-
asta leikkona Svía
og lýstl því yfir að
þetta hlutverk
hefði verið sitt erf-
iðasta.
sjónarhorn hennar á skjön við allt það
sem ég var að hugsa. Svo tók hún til
máls og sagði mér frá því að hún hefði
farið út að borða. Þar hefði maður á
næsta borði verið svo flínkur að snæða
kjúkling með hnífapörum. Pessi kona
velti aldrei fyrir sér, held ég, af hverju
hún bjó ein í þessari litlu íbúð eða af
hverju líf hennar var eins og það var.
90 HEIMSMYND