Heimsmynd - 01.11.1987, Page 94

þær nálgast miðjan aldur og þá um leið
hugsanlegar stöðuhækkanir, að þær flýi
aftur inn á heimilin. Það er svolítið
furðulegt ef maður hugsar til þess að ein-
mitt þá eru börnin yfirleitt farin úr
hreiðrinu. Ég furða mig mjög á þessu og
eina niðurstaðan sem ég hef komist að er
að konur flýi ábyrgð.“
Hvað með áhrif frá uppeldi, kring-
umstæður konum óhagstæðar og fleira í
þeim dúr? „Ég var ekkert endilega alin
upp í að axla ábyrgð. Ég kem hins vegar
frá menningarheimili þar sem ríkti mikill
áhugi á tónlist og listum almennt. Ég
gifti mig ung og maðurinn minn hefur
orðið minn besti vinur. Ég hef kannski
aldrei átt nánar vinkonur þess vegna,“
segir hún og yppir öxlum. „Það eru svo
undarlega fáar konur í okkar þjóðfélagi
sem virðist einhver áberandi töggur í. í>ó
verð ég að segja að það eru heldur ekki
margir karlmenn í áberandi stöðum sem
mann dauðlangar að kynnast nánar.“
Bera er elst sex barna Dóru og Jó-
hannesar Nordal. Næstur henni í röðinni
er Sigurður sem tekið hefur við prent-
smiðju móðurafa síns, Guðjóns Ó. Guð-
jónssonar, og síðan fjórar yngri systur;
Guðrún sem er við nám í Oxford, Salvör
sem starfar sem blaðamaður, Ólöf sem
er í lögfræðinámi og Marta sem enn er í
menntaskóla. Hún lýsir fjölskyldu sinni
sem óvenju samhentri. „Sigurður maður-
inn minn er nú orðinn eins og eitt barn-
anna af því við bundumst svo ung en
komi einhver systranna með mann upp á
arminn er eins gott að hann falli í kram-
ið, því hann fær allar hinar systurnar yfir
sig í leiðinni.“
Hún ólst upp á Laugarásveginum, í
næsta húsi bjuggu móðurafi hennar og
amma. Hún segist jafnframt hafa um-
gengist Sigurð Nordal afa sinn og Ólöfu
konu hans mikið en þau dóu bæði um
það leyti sem hún var í menntaskóla.
Móðir hennar, Dóra, er lærður píanó-
leikari sem þó lagði starfsframann á hill-
una þegar hún gifti sig. Það var ákveðin
sérstaða í því fólgin, segir hún, að alast
upp sem dóttir manns í áberandi starfi.
„Pabbi varð Seðlabankastjóri þegar ég
var smástelpa og vissulega setti umtalið í
kringum hann mark sitt á mann í uppeld-
inu. Auðvitað fór ég í ákveðna varnar-
stöðu þegar ég heyrði hvað hann var um-
deildur og ekki dró úr því umtali eftir
því sem árin liðu. En pabbi er alveg sér-
stakur. Hann er svo hlýr og svo sterkur
persónuleiki. Það eru svo margir sem
virðast álíta hann kuldalegan mann í
valdastöðu. Fyrir okkur systrunum er
hann hins vegar einhver hlýjasti maður
sem hægt er að hugsa sér og samband
okkar við hann er mjög náið. Hann hef-
ur mikinn áhuga á bókmenntum en það
er ekkert síður frá mömmu sem áhugi
minn á listum er sprottinn. Ég er voða-
lega ánægð með mína fjölskyldu og mitt
fólk. Ef einhver vandamál steðja að
þessari fjölskyldu stöndum við saman
eins og klettur," segir hún brosandi. „En
ég er lokuð að eðlisfari og í raun mjög
alvarleg. Ég hef mjög ákveðnar skoðanir
þótt ég sé lítið fyrir að blása þær út.“
Sem frumburður foreldra sinna með
sæg af yngri systkinum segist hún hafa
litið lífið alvarlegum augum snemma.
„Mér fannst það heilmikil ábyrgð að eiga
öll þessi yngri systkini sem ég þurfti oft
að passa, sérstaklega vegna þess að starf
pabba gerði það að verkum að þau
þurftu mikið að vera í móttökum og
slíku. Lengi vel var ég staðráðin í því að
eiga aldrei börn sjálf.“
Þau komu nú samt. Jóhannes sonur
hennar er nú fimm ára og dóttirin Ásdís,
skírð Nordal, er þriggja ára. Vinnudagur
hennar er langur og erilsamur, sérstak-
lega nú þegar opnun Listasafnsins í nýju
húsnæði stendur fyrir dyrum. Börnin eru
á einkadagheimili, „þar sem við Sigurð-
ur erum gift og fáum hvergi inni annars
staðar. Það er mjög slæmt ástand í þess-
um dagvistunarmálum. Hvorki ég né
Sigurður erum hátekjufólk en það eru
heilmikil útgjöld að hafa börnin í þessari
gæslu. Ég er búin að ala Sigurð það vel
upp að hann er farinn að láta þessi mál
til sín taka og sýnir þeim mikinn áhuga.
Mér finnst mjög brýnt að einhver breyt-
ing verði fljótlega á dagvistunarmálum.
Þjóðfélagið myndi lamast ef allar þær
mæður sem nú eru úti á vinnumarkaðin-
um sneru aftur inn á heimilin til að passa
börnin af því þær hafa ekki efni á því að
láta aðra gera það.“
Það er ýmislegt annað sem henni
finnst miður í okkar litla þjóðfélagi. „Ég
gæti að vísu ekki hugsað mér að búa
annars staðar. Við Sigurður ræddum
þann möguleika þegar við vorum við
nám í Bretlandi, þar sem okkur leið
mjög vel. Hins vegar hefði verið erfitt
fyrir mig að fá starf þar sem listfræðingur
þar sem markaðurinn er svo þröngur.
Mér finnst einnig hafa mikið að segja að
búa hér vegna fjölskyldunnar allrar. Það
er til dæmis þægilegt að geta leitað til
mömmu ef börnin eru veik, þótt ég
stundi það nú ekki. Það sem fer mest í
taugarnar á mér við þetta þjóðfélag okk-
ar er lífsgæðakapphlaupið sem setur svo
mark sitt á líf fólks. Ég er ekki alin upp
við að hafa mikla peninga á milli hand-
anna, þótt ég hafi að sjálfsögðu aldrei
þekkt annað en fjárhagslegt öryggi. Mér
blöskrar hins vegar þetta gegndarlausa
veraldarvafstur sem neysluæðið hér end-
urspeglar. Svo ég taki dæmi þá kom ég
oft inn á heimili í Bretlandi hjá vel stæðu
fólki, sem lagði litla áherslu á heimilis-
tæki og húsgögn, ólíkt fólki hér, sem
helst þarf að aka um á fínustu bflum,
eiga allt til alls á heimilinu en hafa svo
engan tíma til að lifa.“
Sjálf segir hún heimili sitt, litla íbúð á
Hagamel, ekki draga dám af neysluæð-
inu. „Ég er nýbúin að kaupa mér lita-
sjónvarp en á hvorki uppþvottavél né
þvottavél.“
Listaverk á hún, þó hún segi brosandi
að núorðið geti hún ekki eignast þá
myndlist sem hana langar í. „Ég á verk
eftir Svavar Guðnason, Karl Kvaran,
Valtý Pétursson, Þorvald Skúlason,
Robert Jakobsen og höggmynd eftir
Gerði Helgadóttur. Ég er hrifnust af nú-
tímalegri myndlist en vil fremur antík-
húsgögn en nútímaleg."
Engan skyldi undra að hún hafi ákveð-
inn myndlistarsmekk eftir sex ára starf
hjá Listasafni íslands. Hún var ráðin þar
sem sérfræðingur árið 1980 og vann með
dr. Selmu Jónsdóttur í sjö ár auk Jó-
hannesar Jóhannessonar listmálara og
annars starfsmanns sem sér um fjármála-
stjórn safnsins. Dr. Selma Jónsdóttir dó í
júlí síðastliðnum, tæplega sjötug að
aldri. „Hún var heillandi, sterkur per-
sónuleiki," segir Bera. „Hún var lífs-
glöð, skörp og mjög næm á myndlist.
Hún var þannig að annað hvort tók hún
fólki eða ekki. Að mörgu leyti sakna ég
hennar. Hún var lærð í miðaldalist eins
og ég, þannig að við áttum ýmis sameig-
inleg áhugamál auk Listasafnsins. Þetta
safn var stofnað af Birni Bjarnasyni í
Kaupmannahöfn árið 1884 og var lengi
vel á hrakhólum, fyrst deild í Þjóðminja-
safninu og síðan opnað almenningi 1951.
Dr. Selma varð forstöðumaður Lista-
safnsins árið 1950 og barðist alla tíð fyrir
því að það kæmist í eigið húsnæði. Kjar-
val stofnaði byggingarsjóð árið 1959 en
Listasafnið varð sjálfstæð stofnun sam-
kvæmt lögum árið 1961. Þegar Glaum-
bær brann hafði Framsóknarflokkurinn,
sem átti það hús, makaskipti við Lista-
safn íslands og fékk Austurstræti 12 í
staðinn. Árið 1980 arfleiddu hjónin Sig-
urliði (Silli) og Helga Kristjánsdóttir
Listasafn íslands að fjórða hlut af eigum
sínum, sem var eignarhlutur í Glæsibæ.
Uppfrá því hófust nýframkvæmdir við
gamla Glaumbæ. Garðar Halldórsson er
arkitekt hússins og nú er stefnt að því að
opna safnið í sínum nýju húsakynnum
eftir áramót.“
Hún segir dr. Selmu alltaf hafa lagt
áherslu á að Listasafn íslands yrði stað-
sett miðsvæðis. „í nýju húsakynnunum
okkar eru fjórir mismunandi salir sem
gerir það að verkum að við getum sýnt
allt safnið stöðugt, þurfum ekki að taka
allt niður fyrir nýjar sýningar eins og áð-
ur. Listasafn íslands á nú um fimm þús-
und listaverk. Ef það kæmi eitthvað fyr-
ir, til dæmis bruni, væri búið að þurrka
út listaferil nokkurra þekktra málara.
Þarna eru ómetanleg verðmæti. Enda er
öryggiskerfið eitt hið fullkomnasta sem
völ er á í heiminum. Þarna eru einnig er-
lend málverk, dönsk myndlist frá síðustu
öld, enda safnið stofnað í Danmörku.
Og þarna eru mörg merkustu verk eldri
listmálara sem til eru í landinu. Enda er
það stefna Listasafns að endurspegla ís-
94 HEIMSMYND