Heimsmynd - 01.11.1987, Síða 134

LEIKSTJÓRIÁ HEIMSMÆLIKVARÐA
framhald af bls. 91
anna á hótelherbergi eina nótt. Inn til
þeirra slæðist einhver gaur úr næsta her-
bergi. Þau setjast öll að sumbli og hann
fer að reyna við eldri konuna. Hún
hverfur með honum inn í hans herbergi
og síðan birtist hún okkur í senu þar sem
hún er að koma aftur inn í sitt herbergi
um miðja nótt. Linsunni er beint að
henni þar sem hún stendur við lítinn
vask og er að þvo sér eftir að hafa verið
með þessum manni. Margir telja þessa
senu nöturlega og ýmsir hafa spurt mig
hvernig ég sem karlmaður hafi getað náð
þessari tilfinningu konunnar sem aðeins
konur eiga að þekkja. Ég vissi að þetta
atriði var rétt. Því var í engu ofgert. Ég
leitaðist ekki eftir að ná sjúskuðum and-
litsfarða eða fara of nálægt henni. Áhrif-
in stóðu samt fyrir sínu. Það er nefnilega
misskilningur að konur geti fjallað nær-
færnislega um tilfinningalíf kvenna.
Sjálfur hef ég upplifað þessa tómleika-
tilfinningu sem fylgir sjúskuðu næturæv-
intýri, en þetta er spurning um innlifun-
arhæfni og tilfinningu, ekki tóma lífs-
reynslu. Þótt ég telji þjáninguna
nauðsynlega hverjum þeim sem er skap-
andi held ég raunar að hún sé líka for-
senda hamingjunnar.“
Konur eru' honum hugleiknar. „Mér
finnst venjuleg meðalkona miklu athygl-
isverðari heldur en meðalkarlmaður.
Konur eru líka í hópi minna bestu vina.
Konur velta lífinu mun meira fyrir sér en
karlmenn. Ég hef mjög gaman af því að
vera einn í hópi kvenna, sérstaklega ef
þær gleyma því að ég er viðstaddur og
láta ýmislegt flakka, sem annars er bara
sagt í kvennahóp."
Hann hefur áhuga á fólki en segir mis-
jafnt hvaða leiðum sé beitt til að kafa of-
an í tilfinningalíf annarra. „Ég lendi
sjaldan í útistöðum við aðra né hef ég
áhuga á að espa fólk upp. Sumir láta for-
dóma villa fyrir sér, aðrir nota stjörnusp-
eki til greiningar á einstaklingum, enn
aðrir mæla fólk út frá afköstum — ég
persónulega legg mig fram við að kynn-
ast siðferði fólks, lífsviðhorfum og hvað
hefur helst mótað viðkomandi einstakl-
ing. Fyrir mér er fólk í eðli sínu gott. Ég
tel það ganga mannvonsku næst þegar
fólk notar aðra sem verkfæri til að koma
markmiðum sínum á framfæri." Slíkt
dæmi tekur hann af einum starfsbræðra
sinna. Sá maður er í ábyrgðarstöðu og
segir Lárus hann umgangast aðra ein-
göngu út frá því hvort þeir gagnist við-
komandi.
Hvort samkeppnin spilar þarna inn í
verða aðrir að dæma um. Hingað til hef-
ur Lárus Ýmir keppt á öðrum markaði. í
kjölfar Andra Dansen hefur hann gert
tvær aðrar kvikmyndir í Svíþjóð. Den
Frusna Leoparden sem Svensk Film Ind-
ustri og Vikingfilm framleiddu var frum-
sýnd hér á kvikmyndahátíð í september.
í kjölfar þeirrar sýningar bauð Thor Vil-
hjálmsson Lárusi Ými ásamt franska rit-
höfundinum Alain Robbes-Grillet í
kvöldverð og kynnti Lárus fyrir þeim
síðarnefnda sem le createur du cinema
d’Islande. Hin myndin sem Lárus lauk
við í Svíþjóð síðasta sumar er Hástens
Öga, sem frumsýnd verður í sænska
sjónvarpinu nú í nóvember. „Síðan er
það undir Hrafni Gunnlaugssyni komið
hvort hún verður sýnd hér í ríkissjónvar-
pinu síðar.“
Nýverið fékk Lárus Ýmir verðlaun
Kvikmyndasjóðs fyrir handrit sem ber
titilinn Kona ein og fjallar um konu sem
kemur heim um miðja nótt eftir dans-
leik. „Fallegt form, lítið ljóð,“ segir
hann, leikstjórinn sem dreymir stóra
drauma á hvíta tjaldinu. „Fjalla-Eyvin-
dur í kvikmynd — en það væri 150 mill-
jón króna verkefni."
Hann segist hvorki svartsýnn á mark-
aðinn né eigin framtíð. „Ég hef það á til-
finningunni að þetta verði allt í lagi,“
segir hann eitt sinn þar sem napurt rokið
blæs í skeggið á honum í Austurstrætinu:
Það eru fimm ár síðan hann skildi. Sam-
band hans við dóttur sína er náið en
hann segist nú fyrst tilbúinn að verða
ástfanginn aftur. Þó hefur hann aðeins
einu sinni viðurkennt í þessu samtali að
hafa hrifist af konu, orðið skotinn. Hann
segir það brosandi. „Það var Kristbjörg
Kjeld." Ein af hans uppáhaldsleikkon-
um, sem hann leikstýrði í Night Mother
(Góða nótt mamma) á fjölum Þjóðleik-
hússins fyrir nokkrum árum. Leikrit sem
var ekki honum að skapi þótt leikkonan
hafi verið það. „Kristbjörg hefur slíka
dýpt að maður rekst aldrei á vegg. Fyrir
leikstjóra er hún ótæmandi." Þetta leik-
rit bandaríska höfundarins Marcia
Norman fjallar um mæðgur þar sem
dóttirin fremur sjálfsmorð að yfirlögðu
ráði. Móðurina lék Guðbjörg Þorbjarn-
ardóttir. (í Bandaríkjunum var gerð
kvikmynd eftir samnefndu verki þar sem
aðalhlutverkin voru í höndum Sissy
Spacek og Ann Bancroft). „Þetta verk,
Góða nótt mamma, sýndi mér fram á að
ég á enga samleið með natúralisma, þó
ég gerði tilraun til að fullkomna hann í
þessu verki. Ég reyndi til dæmis að nota
enga aðra lýsingu en borðlampana á
sviðinu en það gekk ekki upp. Vanga-
veltur verksins eru hins vegar mjög at-
hyglisverðar. Af hverju fremur fólk
sjálfsmorð? Þegar ég tók að mér að leik-
stýra þessu verki hafði ég verið að pæla í
handriti í Svíþjóð sem fjallaði um útrým-
ingu mannkyns. I kringum þá lesningu
fór ég alvarlega að velta fyrir mér tilvist
mannsins, grundvallarspurningu þar sem
svaranna er helst að leita í trúarbrögð-
um. Því fannst mér athyglisvert á þeirri
forsendu, að grunnhvöt mannsins er að
lifa, að velta fyrir sér hvað gerist innra
með fólki sem ákveður að svipta sig lífi.
Fólk eins og Jessie í Night Mother, sem
gengur frá öllu, kveður jafnvel vini sína
og borgar reikninga áður en það gengur
á vit örlaga sinna. Svo upptekinn varð ég
af þessari dauðapælingu að mig dreymdi
sjálfan eina nótt að ég lægi út af í rúmi
mínu með fulla meðvitund en væri samt
dáinn. Það var eins og að vera kviksett-
ur. Kannski hræðir það mig mest að vita
af mér eftir dauðann.“
Hvert liggur leið hans héðan? Fær
hann að brugga galdraseiðinn sinn í ís-
lensku umhverfi? Þessi ungi leikstjóri
hefur gert tvær stórmyndir fyrir erlendan
markað en nú stendur hann á þeim tíma-
mótum að eiga margt sitt undir öðrum,
sumir myndu segja í þjóðfélagi kunnings-
skaparins. Einn vina hans segir að það
búi meira í Lárusi en þegar sé komið
fram. Hann sé heiðarlegur listamaður,
einlægur og leitandi en fyrst og fremst sé
hann drengur góður, vinur sem gott sé
að ræða við um tilfinningamál.
En hann er enn að leita. „Ég er að
leita að jafnvægi sem ég veit að ég finn
aldrei. . .“
134 HEIMSMYND