Heimsmynd - 01.06.1990, Blaðsíða 74
9Í bÉimi í
Einu sinni dugði ekki slappara orð
en ótryggð yfir það sem nú er kall-
að framhjáhald. Sumir álykta af
því að nútímamenn séu lauslátari
en okkar gömlu forfeður og for-
mæður. Rétt er að fordæminguna
sem felst í orðinu ótryggð vantar í
máttlausu orðalufsuna framhjá-
hald. Það sýnir ef til vill meira
umburðarlyndi nú en að öðru leyti
er rangt að ímynda sér að mannlegt eðli
hafi breyst frá fyrri tíð. Það er óhræran-
leg staðreynd, konstant faktor, eins og
stóð í dönsku reikningsbókinni. Á öllum
öldum Islandssögu tóku konur karla
undir eiginmenn sína og eiginmenn
höfðu í seli allt frá landnámsöld. Fram á
daga núlifandi fólks varð að láta það við-
gangast, án þess að prestar og húsfreyjur
fengju neitt við ráðið, að bændur börn-
uðu vinnukonur sínar, jafnvel hverja á
fætur annarri.
I öllu þessu fjölmiðlafjasi um hjúskap,
framhjáhald og kynlíf kemur sú skoðun
74 HEIMSMYND
eftir MAGNUS ÞORÐARSON
oft fram, meira að segja hjá
sprenglærðum sérfræðingum,
að kynlíf hafi verið eitthvað
öðruvísi, daufara, tilbreyt-
ingarlausara og leiðinlegra í
gamla daga en á okkar kyn-
lífsmenntuðu frjálslyndis-
dögum. Þetta er mesti mis-
skilningur. Meðan manns-
skrokkurinn hefur verið
svona í laginu á körlum
og konum og hin svo-
nefnda fjölgunarþörf,
æslunarfýsn, kynhvöt
eða hreinlega gredda,
hvernig sem menn
kjósa nú að nefna
þetta fyrirbæri, svona
stór partur af sálarlíf-
inu, hefur aldrei
skort neitt á fjöl-
breytni og alls konar
tilbrigði í hinu
margumrædda kyn-
lífi. Vanti menn
sönnun þarf ekki
annað en að benda
peim á fjölskrúðugar klámmyndir
sem finnast á öllum gömlum menningar-
svæðum. Hjá hinum fornu Babýloníu-
mönnum, Assýringum, Egyptum,
Grikkjum, Rómverjum, Inkum og Ast-
ekum og ekki má gleyma hellaveggja-
kroti steinaldarmanna. Miðað við margt
í hinni fornu myndlist voru myndirnar á
erótísku listsýningunni í Gallerí Borg um
mánaðamótin mars-apríl skelfing mátt-
lausar. Hér á Islandi var þetta vitaskuld
ekkert öðruvísi nema hvað menn ortu
meira en þeir krotuðu. íslenskar klám-
vísur skipta þúsundum, ef ekki tugum
þúsunda, ég man ég ekki eftir neinu af-
brigði kynlífs sem ekki er lýst nákvæm-
lega í einhverri þeirra. Af skiljanlegum
ástæðum þori ég ekki að tilfæra dæmi
hér á prenti. Lesendur verða bara að
trúa mér þegar ég segist standa við þetta
og veit ég að aldnir fræðaþulir eru mér
sammála.
Mig langar til að drepa á þrjú umhugs-
unarefni í sambandi við framhjáhald sem
stundum verða út undan í öllum umræð-
unum.
Andlegt framhjáhald
Þegar talað er um framhjáhald er oft-
ast átt við líkamlegt samneyti. Hitt
gleymist að oft er andlega hliðin enn sár-
ari og lítt bærilegri en hin líkamlega.
Þeim eða þeirri, sem haldið er framhjá,
svíður oft enn meira að makinn skuli
eiga andlegt samneyti við þriðja aðila.
Stundum veit makinn að hinn aðilinn
hefur ekki enn sængað hjá þriðja aðila,
en hann hefur orðið þess áskynja að
hann sækist eftir félagsskap hans. Þau
eru farin að tala saman tvö ein. Þetta
verður stundum afar þungbært. Það er
ekki aðeins fullvissan um að slík vinátta
með löngum og nánum einkasamtölum
leiðir oftast á endanum til samrekkingar,
heldur ekki síður sú aðkenning af minni-
máttarkennd og afbrýðisemi sem stafar
af hugleiðingum um það af hverju mak-
inn þurfi að eiga sér trúnaðarvin af gagn-
stæðu kyni „úti í bæ“. Um hvað skyldu
þau vera að tala? Er hún sjálf svona
heimsk og leiðinleg? Af hverju nægir
honum ekki andlegt samneyti við maka
sinn á heimili? Jafnvel eru þess dæmi að
kona fyrirgefi manni sínum eitt og eitt
fylliríshopp utan heimilis viti hún að
ekkert meira búi á bak við en geti ekki
umborið andlegt samneyti hans við aðra
konu. Henni finnst það enn hættulegra,
hjónabandinu er ógnað. Betri mörg en
stutt árshátíðarframhjáhöld en eitt langt,
andlegt vinnustaðarframhjáhald.
Fjarlægðarframhjáhald
Þarna er komið nýyrði, að ég held.
Með því á ég við þann hugsunarhátt
sumra karlmanna (og kannski kvenna
líka; þótt ég noti stundum „hann“ eða
„hún“ mætti að sjálfsögðu oftast snúa
þessu við) að það tilreiknist þeim ekki
sem framhjáhald þótt þeir „fái sér eitt og
eitt skrens“ þegar þeir dvelja fjarri eig-
inkonu. Þeim finnst sjálfsagt og allt í lagi
að kaupa sér gleðikonu á ferðalögum
eða jafnvel stofna til skyndikynna við
ráðstefnukonur eða ferðakonur á hótel-
börum. Þeir telja það ekki framhjáhald,
engu líkara en þeir álíti það líkamlega
þörf sem eðlilegt er að fái útrás og svöl-
un, en það komi þeirra ágæta hjóna-
bandi ekkert við. Hlustað hef ég á deilur
nýgifts manns og ástfangins við ferðafé-
laga sinn sem hneykslaðist á framferði
hans. Hinn nýkvænti harðneitaði því að
þetta flokkaðist undir framhjáhald.
Hann elskaði konu sína jafnheitt þrátt
fyrir þetta.
Eg veit hins vegar að komist heimasitj-
andi maki að slíku athæfi telur hann það
hreinræktað framhjáhald. Áður hefði
heimamakinn sagt það vera gement og
simpilt, nú skítakarakterlegt og lásí.
Framhjáhaldsnálgun
Atarna er skrítið orð, líklega annað
nýyrði. Það sýnir hve lítið hefur verið
skrifað um þessi umhugsunarefni, þótt
margt hljóti að hafa verið skrafað um
þau, að ég skuli neyðast til þess að búa
til ný orð. Hvenær er daður ogflört (áð-
ur kókettering) og jafnvel rúmlega það
(necking og petting plús?) orðið að
framhjáhaldi? Um þetta eru menn ekki á
eitt sáttir. Ég hef heyrt menn neita fram-
hjáhaldi af því að um fullkomnar samfar-
ir var ekki að ræða. En hvar í ósköpun-
um á að draga línuna? Hinn vanrækti
maki dregur hana væntanlega mjög
snemma en hvar skyldi hinn draga hana?
Ég kann ekki við að ræða það nánar og
lái mér hver sem vill.
Jæja, þarna hef ég varpað þremur um-
hugsunarefnum fram í hina svokölluðu
„þjóðmálaumræðu“ nú á dögum, handa
þeim sem alltaf þurfa að eiga sér ný
vandamál að umhugsunarefni. Skyldu
kannski fleiri hugsa um þessi efni en
stjórnmál og fiskveiðikvóta?D
eftir MAGNÚS ÞÓRÐARSON