Heimsmynd - 01.07.1990, Blaðsíða 69

Heimsmynd - 01.07.1990, Blaðsíða 69
Austur-Prússlandi. Hitler var í þann veginn að funda með háttsettum samherjum sín- um. Einhver tók eftir tösk- unni og kom henni fyrir upp við vegg með þeim afleiðing- um að þegar sprengjan sprakk var Hitler fjærst í her- berginu og skýldi eikarborð honum þannig að hann slapp með minniháttar meiðsli en þrír aðrir létu lífið. Stauffen- berg flaug til Berlínar í þeirri trú að Adolf væri allur en þar biðu félgar hans en þorðu ekki að hefjast handa og taka völdin í höfuðstöðvunum í Hitler orðinn var um sig Berlín fyrr en Stauffenberg væri mættur á staðinn. Þcgar hann lenti í Berlín þremur tímum seinna höfðu fréttir um morðtilraunina borist á undan honum og nokkrir samsærismannanna þegar misst kjarkinn. Herforinginn Friedrich Fromm sem var vel kunnugt um samsærið reyndi á tólftu stundu að sýnast hús- bóndahollur og handtók helstu samsærismennina, sem voru skotnir á staðnum, þar á meðal Stauffenberg. Aðrir voru fyrri til og frömdu sjálfsmorð. Næstu daga elti lögregla Hitlers uppi aðra samsærismenn og voru þeir pyndaðir af Gestapo og dregnir fyrir dómstól fólks- ins, Volksgericht. Um tvö hundruð menn voru skotnir eða hengdir, í sumum tilfell- um kyrktir eða hengdir upp á kjötkróka. Meira að segja Fromm slapp ekki og var tekinn af lífi. Hitler lét kvik- mynda aftökurnar og horfði síðan á þær á síðkvöldum. Skáldkonan Aphra Behn fæddist f júlí 1640 en hún var fyrsta enska konan sem vann fyrir sér með skriftum. Skáldsaga hennar Oroonoko, sem kom út árið 1688, hafði mikil áhrif á þróun skáldsagna- gerðar en söguefnið er afrískur prins sem hnepptur er í ánauð en honum hafði Aphra kynnst Suður-Ameríku. Öphru hafa þótt vanmetin en í lifanda lífi var hún mjög vinsæl og varð miðdepill mik- ils hneykslis. Hún skrifaði nokkur leikrit en skáldsögur hennar þykja athyglisverðari nú. Um uppruna þessarar konu er lítið vitað. Hún flutt- ist barn að aldri til hollensku Ljóð Guineu sem þá var ensk ný- lenda og sneri aftur til Eng- lands átján ára gömul. Um líkt, leyti gekk hún að eiga kaupmann í London sem bar nafnið Behn en hann dó 1666. Hún varð nafntoguð sakir persónutöfra og leiftrandi greindar og Karl II réð hana í hol- lensku leyni- þjónustuna. I Hollandi lenti hún í skuldafangelsi og byrjaði að skrifa til að hafa í sig og á. Fyrsta leik- ritið hennar var sett á svið 1671 og nokkrum árum síðar gamanleikurinn The Rover, sem náði feikilegum vinsæld- um. Aphra Behn þótti ein- staklega vel lesin og fjölhæf og þótt hún félli í gleymsku hafa nafn hennar og verk verið endurvakin. Þjóðhátíðardagur Bandaríkjamanna er 4. júlí en þann dag ár-ið 1776 var sjálf- stæðisyfirlýsing hinna þrettán sameinuðu ríkja Norður-Ameríku borin fram í þinginu þótt hún hafi ekki verið lesin upp opinberlega fyrr en fjór- um dögum síðar. Þjóðhá- tíðardagurinn var haldinn hátíðlegur árið eftir í Ffladelfíufylki en það var ekki fyrr en í lok stríðsins 1812 að þessi dagur varð almennur hátíðisdagur í Bandaríkjunum. I kjöl- farið fóru ýmsir hópar borgara að tengja mann- réttindi og lýðræðiskröf- ur þeirri þjóðerniskennd sem tengist deginum. Bandaríkjamenn nota oft tækifærið þann 4. júlí til að vígja merk mannvirki eða taka fyrstu skóflust- unguna sem og til að koma með markverðar yf- irlýsingar eins og viður- kenningu á sjálfstæði Fil- ippseyja árið 1946. í sjálfstæðisyfirlýsing- unni segir að allir menn séu fæddir jafnir og eigi rétt á lífi, frelsi og sókn- inni eftir hamingju, ríkis- stjórnir séu settar á lagg- irnar með samþykki þegn- anna og réttur fólksins sé að koma þeirri ríkisstjórn frá sem reynist ekki halda grundvallarmannréttindi í heiðri. Sjálfstæðisyfirlýsingin borin fram í þinginu Júlíbyltingin í Frakk- landi átti sér stað árið 1830 en sú uppreisn leiddi til þess að Loðvík Fil- ippus varð konungur Frakk- lands. Byltingin hófst þegar Karl X konungur birti opin- bera tilskipun sem takmark- aði borgararéttindi sem höfðu verið til staðar frá 1814. í kjölfar almennra mót- mæla braust út bylting þar sem barist var í þrjá daga og leiddi til þess að konungur- inn varð að segja af sér. Júlí- byltingin franska kom fyrst og fremst hinni ört vaxandi borgarastétt til góða en tíma- bilið fram til 1848 er nefnt Júlí-konungsveldið í franskri sögu. Hrokafullur klifrarl Arkitektinn Robert Adam, sem ásamt James bróður sín- um gerbylti nýklassíska gull- aldarstílnum sem kenndur var við Palladio (sem uppi var á sextándu öld í Róm) í Englandi yfir í léttan og glæsilegan stíl, Adamstflinn, fæddist í Kirkcaldy í Skot- landi þann 3. júlí 1728. Þekktustu byggingar Adams eru í London en hann inn- réttaði einnig mörg heimili fyrir háaðalinn. Robert var næstelsti sonur Williams Adam, eins mikil- hæfasta arkitekts síns tíma í Skotlandi. Árið 1745 hætti Robert námi við Edinborgar- háskóla og hóf störf á vinnu- stofu föður síns sem nemi og aðstoðarmaður. Þegar faðir hans lést 1748 hélt hann áfram ásamt eldri bróður sín- um að sinna þeim verkefnum sem föður hans hafði verið úthlutað. Hæfileikar hans og frumkvæði komu fljótt í ljós. HEIMSMYND 69
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Heimsmynd

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimsmynd
https://timarit.is/publication/1408

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.