Heimsmynd - 01.07.1990, Blaðsíða 76
ÍSLENSK ÆTTARSAGA
Sumarið 1873 gekk hálffertugur maður á skipsfjöl í
Reykjavík. Hann var að brjóta brýr að baki sér,
skilja eftir börn sín ung, sem hann átti aldrei eftir
að sjá aftur, og hasla sér völl í nýjum heimi. Ferð
hans var heitið til Ameríku eins og fjölmargra
annarra íslendinga. Pessi maður hét Kristján
Gynther Schram og var snikkari að starfi. Kona
hans var látin, þegar hér var komið sögu, hann
giftur á nýjan leik og börnunum komið fyrir hjá
ættingjum og vandalausum. Þau hétu Katrín, El-
lert og Vilhjálmur. Hér verður sagt dálítið frá
Schram-ættinni, upphafi hennar á íslandi, en
einkum þó frá einu þessara barna, Ellert Schram,
sem gerðist frægur skútuskipstjóri, og afkomendum hans sem
margir eru þekktir borgarar í þjóðfélaginu. Þar má nefna El-
lert Schram, ritstjóra DV, Gunnar Schram prófessor, báða
fyrrverandi alþingismenn, og Kristján Tómas Ragnarsson
prófessor í Bandaríkjunum, ennfremur systurnar Bryndísi
Schram og Magdalenu Schram, sem báðar hafa látið til sín
taka á opinberum vettvangi, og Hrafnhildi Schram listfræðing.
En Schram-ættin er miklu stærri og verður því aðeins brot
hennar talið upp hér.
AÐALSÆTT EÐA GYÐINGAR?
Einhvern tíma fyrir aldamótin 1800 flæktist til íslands versl-
unarmaður með nafn sem benti til þess að hann væri annað-
hvort Frísi eða gyðingur. Hvorugt mun þó vera rétt. Hann hét
Christian Gynther Schram (1770-1839), ættaður frá dönsku
hertogadæmunum, nánar tiltekið Holtsetalandi, og skyldur
danskri aðalsætt með sama ættarnafni. Kona hans var einnig
dönsk og hét Anna Christina Ohlmann. Þau hjón virðast hafa
sest að á Djúpavogi þar sem Schram gerðist starfsmaður við
verslun Busch nokkurs, miður þokkaðs selstöðukaupmanns,
sem rak umfangsmikil viðskipti hér á landi. íslendingar voru
um þessar mundir að reyna að færa verslun í betra horf og
innlendar hendur eftir að einokun var aflétt en mættu fullri
hörku ýmissa danskra kaupmanna sem keypt höfðu verslunar-
staðina. Kaupmenn gáfu meðal annars út bæklinginn Syenaa-
len og Eneskillingen í Kaupmannahöfn árið 1799 sem stefnt
var gegn bænaskrám íslendinga og þar harðlega veist að
helstu leiðtogum þeirra, einkum Magnúsi Stephensen dóm-
stjóra og Stefáni Þórarinssyni amtmanni. Höfundur þessa
Ingvar Guðbrandsson,
bóndi í Grímsnesi.
Katrín Kristjánsdóttir Schram
(1862-1928) elst barna Kristjáns
Gynther Schram og hálfsystir Björns
bankastjóra í Detroit.
Hailbjörg Ingvarsdóttir
(1893-1985), amma Höllu Margrétar
söngkonu og dótturdóttir Kristjáns
Gynther Schram.
Einhvern tíma fyrir aldamótm 1800 flæktist til íslands verslunarmaður með nafn sem benti til þess að hann væri annaðhvort Frísi eða
76 HEIMSMYND
eftir GUÐJÓN FRIÐRIKSSON