Heimsmynd - 01.07.1990, Blaðsíða 101

The WorldPaper
SKATTASTRIÐ
Á síðustu árum hefur víðtækt óform-
legt hagkerfi skotið rótum og blómstrað
meðal fátæklinga Suður-Ameríku, hag-
kerfi sem ekki nýtur viðurkenningar op-
inberra stjórnvalda. Félagsvísindamað-
urinn Hemando de Soto hefur lýst þess-
ari þróun í bók sinni El Otro Sendero
(Hinn stígurinn) og fært sönnur á að hún
er ekki tilkomin
vegna meðvitaðra
tilrauna til að skjóta
sér undan sköttum,
heldur afkvæmi
stjómsýslukerfis
sem sniðið er að
þörfum þróaðri
landa.
Verk de Sotos
hefur átt drýgstan
þátt í því að breyta
viðhorfum skattyfir-
valda til neðanjarð-
arhagkerfisins. Áð-
ur var viðhorfið það
að hver sá sem ekki
hafði menntun til
að skilja lögin, eða
nægilegt fjárhags-
legt bolmagn til að
ráða í þjónustu sína
lögfræðinga og bók-
haldara, yrði að
sætta sig við sess
hins ófaglærða
verkmanns. Nú er
að renna upp fyrir
stjómvöldum að
neðanjarðarhag-
kerfið er útrás
framtaksgleði, sem
ekki ætti að hefta.
„Engum, sem
gengur um götur miðbæjarins í Mexíkó-
borg eða hverri annarri stórborg lands-
ins, getur dulist tilvist
neðanjarðarhagkerfisins,“ segir Frans-
isco Gil Diaz, aðstoðarráðherra fyrir
tekjumálefni hjá Fjármálaskrifstofunni.
Ættu yfirvöld að bæla óformlega hag-
kerfið niður? Ég held ekki. Þessari starf-
semi á að beina í eðlilega farvegi, ekki
uppræta hana.“
Opinber viðurkenning óformlega hag-
kerfisins, sem ekki aðeins er utan seil-
ingar skattkerfisins heldur og allrar laga-
setningar, hefur ekki enn leitt til þeirrar
einföldunar starfsaðferða skrif-
finnskunnar sem nauðsynleg er til að ut-
angarðsmennirnir renni inn í hið opin-
bera hagkerfi. Nýleg athugun Verslunar-
Hámarksskattstig
einstaklinga
Heimild: Samantekt Price
Waterhouse og Cooper og
Lybrand. Tilvitnun Franco Gil
Diaz í „ Mexíkóska skattakerfið
fært i nútímahorT í El Mercado
de Valores, 1. des. 1989.
ráðs Mexíkóborgar leiddi í ljós að til
þess að koma á fót fyrirtæki í höfuðborg
landsins þurfti að fullnægja 32 mismun-
andi lagaákvæðum. Starfsmaður Versl-
unarráðsins viðurkenndi að enn sé það
raunverulega ómögulegt að koma af stað
fyrirtæki með löglegum hætti án form-
legrar menntunar eða aðstoðar lögfræð-
ings að öðrum kosti.
Borgarstjórn Mexíkóborgar hefur
freistað þess að gefa neðanjarðarhag-
kerfinu svip lögmætis með því að leggja
skatt á götusala fyrir notkun almanna-
eigna. Þetta gerir slíka kaupahéðna þó
ekki sjálfkrafa að lögmætum fyrirtækj-
um með þeim réttindum og skyldum
sem því fylgja, en veitir þeim þó að
minnsta kosti
nokkra opinbera
viðurkenningu.
Diaz aðstoðar-
ráðherra er ekki
þeirrar skoðunar
að Mexíkó hafi
fundið lausn á öllu
ójafnrétti og göll-
um skattkerfisins.
„Við lifum ekki í
hinum glaðbjarta
heimi Birtings
Voltaires, þar sem
allt var réttlátt bara
af því að það var
til. Við eigum enn-
þá mikið verk fram
undan við að fín-
stilla, styrkja og
einfalda skattakerf-
ið.“
Eins og er virð-
ast Mexíkómenn
vera að rjúfa fornar
hefðir um að skjóta
sér undan skatt-
greiðslum. Ottinn
við refsingar og
viðurlög á þar
stærstan hlut að
máli, að minnsta
kosti hjá millistétt-
inni. En fæstir
skattgreiðendur líta svo á að kerfið sé
sanngjarnt og réttlátt. Og meðan slíkar
hugmyndir eru ríkjandi munu kvartanir
undan „skattalegri ógnarstjórn" halda
áfram að spilla tilraunum stjórnvalda til
að sannfæra skattgreiðendur um að þeg-
ar til lengri tíma sé litið muni aliir hagn-
ast á því að fara að skattalögunum. ♦
Land 1985 198!
prósent
\ Argentfna 45 35
1 Austurríki 62 50
f Belgía 21,5 58
' Brasilía 60 29
Kanada 34 27
Chile 56 50
Danmörk 73 72
Finnland 51 44
Frakkland 65 56,8
Irland 65 58
Ítalía 65 50
Japan 70 50
Lúxemborg 37 58,8
Mexíkó 55 40
Noregur 40 27,5
Panama 56 56
Suður-Kórea 70,1 63,7
Spánn 66 56
Svíþjóö 80 72
Sviss 11,5 11,5
Bretland 60 60
Bandaríkin 50 28
Vestur-Pýskaland 56 56
The WorldPaper features fresh perspectives from around the world on matters ofglobal concern, appearing monthly in English, Spanish, Chinese or Russian editions in the following publications: xftí .
ASIA China & the World Beijing Economic Information Beijing Mainichi Daily News Tokyo The Business Star Manila Executive HongKong Korea BusinessWorld Seoul Business Review Bangkok The Nation Lahore Daily Observer Colombo Business India Bombay LATIN AMERICA The News Mexxco City Actualidad Económica San José Gerencia Guatemala City Estrategia Bogotá E1 Diario de Caracas Caracas DailyJoumal Caracas E1 Cronista Comercial BuenosAires La Epoca Santiago Debate Lima Hoy Quito MIDDLE EAST Cairo Today Egyþt The Star Amman USSR New Times Moscoui NORTH ATLANTIC Heimsmynd Reykjavik * WORLDTlMES "r, ‘TTribuneMondiale . i TiempoMundial » President & Editor in Chief Crocker Snow, Jr. The WorldPaper / World Times Inc. 210 World Trade Center, Boston MA 02210, USA Tel: 617-439-5400 Telex: 6817273 Fax: 617-439-5415 Volume XII, Number 7 ° Copyright Wbrld Times
HEIMSMYND 101