Heimsmynd - 01.09.1990, Blaðsíða 99

A special section
VISTKERFISBÓKHALD
Gróðahvötin grænlituð
Eftir robert Stavins
í Cambridge, Bandaríkjunum
Tvö máttug öfl - náttúran og markaðurinn - eru farin að finna sameiginlegan grundvöll.
Frumkvöðlar visthyggjunnar eru að leita leiða til að beita markaðsöflunum að þvi
markmiði að ná réttu jafnvœgi milli hagþróunar og umhverfisverndar. Athygli
umhverfissinna hefur beinst frá friðun og náttúruvernd til setningar almennra reglna - og
upp á síðkastið snúist um umhverfisbókhald.
Imperial Chemical Industries hefur höfuðstöðvar í
London og er eitt stærsta alþjóðlega efna-
iðnaðarfyrirtækið í iðngrein sem frá vistkerfis- j
sjónarmiði hefur verið talin hvað óhreinust og /
háskalegust í heimi hér. Samt leggur ICI á
það áherslu nú að kynna sig sem það
alþjóðafyrirtæki sem næmast er í um-
hverfismálum og önnum kafið við að
hreinsa upp verksmiðjur sínar frá olíu-
efnaverksmiðju í Bretlandi til baneitraðr
ar sýruframleiðslu á Taiwan.
Ef segja má að ICI beri vitni um vax-
andi skilning fyrirtækja á gildi þess að
virða þær auðlindir sem fólgnar eru í
vatni og lofti, er það um leið dæmi um
áherslubreytingu umhverfissinna frá
reglugerðafyrirmælum og friðun til
áherslu á virkjun markaðsafla.
Markaðsöflin eru að byrja að öðlast
viðurkenningu sem
mögulegir
bandamenn í baráttunni fyrir bæði staðbundnum og al-
heimslausnum í umhverfisvanda heims-
ins. Fremur en að reyna að gefa fyrir-
mæli um hvernig skuli framleiða tiltekn-
ar vörur eða hanna skuli framleiðslu-
ferli, eru sett upp arðhvetjandi kerfi,
sem leggja kostnað á mengunar-
valdandi starfsemi, en eftirláta
fyrirtækjunum að ákveða hvemig
ná megi eða fara fram úr tilskild-
um lágmarksverndarstöðlum.
Markaðsöflin munu knýja á um
að þessar ákvarðanir leiði til
kostnaðarminnstu lausna.
Meðal gróðahvetjandi mark-
miða sem lofa hvað bestu má
nefna að leggja gjald á mengun,
leyfa að loftmengunarkvaðir
gangi kaupum og sölum, afnám
markaðstálma og opinberra
styrkja.
Mengunargjöld. Gjaldkerfið
byggist á því að skattleggja meng-
un, ekki bara mengunarvaldandi
starfsemi. Þar af leiðir að það
borgar sig fyrir fyrirtækin að
draga úr mengun (að því marki
þegar kostnaðurinn við mengun-
arstýringu verður jafn mengunar-
skattstiginu). Árangurinn er sá að
kostnaðinum við mengunareftirlit
er haldið í lágmarki.
í Vestur-Þýskalandi var vatns-
mengunarskattkerfi komið á 1981.
Skattur á leka kolefnis frá al-
HEIMSMYND 99