Heimsmynd - 01.10.1990, Blaðsíða 24

ger Peter Clausen (1831-1901) og var um
tíma alþingismaður Snæfellinga (1881-
1885). Æviferli hans er á snilldarlegan
hátt þjappað svo saman í Alþingis-
mannatali: „Gullgrafari og fleira í Ástra-
líu. Kaupmaður í Liverpool, Kaup-
mannahöfn, Melbourne, Ólafsvík og á
Búðum, Stykkishólmi og Reykjavík." Af
upptalningunni að dæma hefur hann
komið víða við og verið ævintýramaður,
sem fátt óx í augum og óðara kominn á
kaf í viðskipti hvar sem hann var staddur
á jarðkringlunni. Kona hans var Guðrún
Þorkelsdóttir prests á Staðastað Eyjólfs-
sonar og því systir Jóns þjóðminjavarð-
ar, skálds (Fornólfs) og alþingismanns.
Séra Þorkcll var dóttursonur séra Jóns
skálds á Bægisá, en Margrét, eiginkona
séra Jóns, var dóttir Boga Benediktsson-
ar í Hrappsey, sem mikið auðmannakyn
er frá komið bæði hér á landi og erlend-
is. Af því kyni var Jón Pétursson háyfir-
dómari, en synir hans Sturla og Friðrik
(Sturlubræður) voru einhverjir mestu
auðmenn í Reykjavík á fyrri hluta aldar-
innar. Bogi Benediktsson var langafi
Önnu Mariu Benedictsen, sem giftist H.
N. Andersen etazráði og stofnanda og
forstjóra hins mikla Austur-Indíafélags í
Kaupmannahöfn og bjuggu þau lengi í
Bangkok. Afkomendur þeirra voru fyrir-
fólk í Danmörku, hirðmeyjar við dönsku
hirðina, lénsgreifafrúr, ráðherrafrúr, for-
stjórar og stórkaupmenn, fræðimenn og
skáld.
aðir Holgers Peters var
Hans Arrebo Clausen
(1806-1891) kaupmaður
í Ólafsvík, sem fyrstur
þeirra Clausena fluttist
út hingað, en faðir
hans, enn einn Holger
Peter, var kaupmaður í
Kaupmannahöfn.
Móðurætt Herlufs
getur ekki státað af
jafnskrautlegu liði
kaupsýslumanna og
Clausenarnir. Hermann
afi hans, kaupmaður og
útgerðarmaður eins og áður segir, var
frá Krossadal í Tálknafirði, alinn upp við
sjósókn og smábúskap, en fluttist til
Reykjavíkur 1936. Guðrún Einarsdóttir
kona hans var frá Öskubrekku í Ketil-
dalahreppi, þar sem faðir hennar Einar
Finnsson bjó um tíma, en hann var frá
Neðri-Hundadal í Dalasýslu. Einar
stundaði mjög hrossaprang og þótti
nokkuð brellinn og viðsjárverður í þeim
viðskiptum og lifa enn um það sögur
vestur þar. Eins og um fleiri bændur þar
vestra byggðist búskapur hans mjög á að
halda fé stíft úti til vetrarbeitar og féll
mjög fénaður hans í freranum mikla
frostaveturinn 1918. Þessi ættbogi Her-
lufs er því mikil andstæða við hina al-
þjóðlegu Clausena, hefur mann fram af
Hvers vegna
skyldi Herluf
taka menn
með feril Vals
Magnússonar
upp á sína
arma?
manni lifað á tiltölulega litlum bletti á
syðrihluta Vestfjarða.
Eins og áður segir ráku foreldrar Her-
lufs júníórs verslanir við Laugaveginn
um tíma og eftir heimkomuna frá Dan-
mörku ráku þau Gjafavöruverslunina á
Skólavörðustíg og seinna rak Sólveig
gistiheimilið Royal Inn á Laugavegi 11.
Herluf var samt ekki fæddur eða upp al-
inn með neinar gull- eða silfurskeiðar í
munni. Hann fór snemma að vinna fyrir
sér meðfram skóla, var meðal annars til
sjós á útgerð afa síns og fór vel með sitt
aflafé. Hann gekk í Menntaskólann í
Reykjavík og útskrifaðist þaðan 1964
með hárri II. einkunn, skaraði meðal
annars fram úr í náttúrufræði og sögu.
Skólafélagar hans bera honum vel sög-
una. Þeir velja honum einkunnir eins og
lipurmenni og ljúfmenni, skapgóður, lít-
illátur, laus við alla frekju og fyrirgang.
Þeir sem hafa haldið við hann nokkru
sambandi segja að veldi hans hafi síður
en svo stigið honum til höfuðs, hann sé
sami dagfarsprúði drengskaparmaðurinn
og hann var í skóla, hjálpsamur, velvilj-
aður, glaður á góðri stund, ljúfur í um-
gengni.
Þetta kemur líka vel fram í Faunu,
ársriti menntaskólans, þar sem nemend-
ur flétta saman gamni og alvöru í um-
sögnum hver um annan, ásamt skopt-
eikningum. Þar segir:
Fœddur af krambúðarkvisti
er Kláseninn síðasti og fyrsti;
daufur að dagfari og stilltur,
dyggur og hrekkjalaus piltur;
en súpi hann dáravínsdropa
drengurinn strax fer að ropa
og spakmœlin spinnur upp trylltur.
Þetta síðasta er nú víst meira ort rímsins
vegna og ber ekki að taka of bókstaf-
lega. Síðar gat hann þó átt til að taka
góðar rispur að loknum erfiðum vinnu-
lotum. Að eigin sögn hætti hann þegar
honum fannst orðið óþolandi að mæta
timbraður eða illa fyrirkallaður í vinn-
una. Þegar starfið er annars vegar verður
allt annað að víkja. Og hann fór ekki þá
tískuleið sem nú er ríkjandi í heimi
kaupsýslunnar að fara í meðferð hjá
SÁÁ eða erlendis. Herluf bara hætti.
Þráinn Bertelsson, sem var sessunaut-
ur Herlufs í Miðbæjarskólanum frá 12
ára aldri og upp úr, segir hann hafa verið
uppáfinningasaman og sprækan strák og
í sameiningu hafi þeim tekist að útskrif-
ast með einhverri lægstu hegðunareink-
unn sem gefin hafi verið í þeim skóla.
Það var í þeim mikill uppreisnarandi
gagnvart mörgum kennurunum og þeir
voru fundvísir á snöggu blettina á þeim
og stríddu þeim eftir bestu getu. Hann
sagði að enn kæmi fyrir sig að setja
dreyrrauðan þegar hann gengi fram hjá
Framhald á bls. 92
24 HEIMSMYND