Heimsmynd - 01.10.1990, Blaðsíða 62

Líklega er þessum pening-
um vel varið. Viður-
kennd list hefur að und-
anförnu hækkað um
hundruð prósenta á milli
ára og þótt margir telji
sársaukamarkinu náð er
það samt ekki víst. Að
minnsta kosti er talin lítil
hætta á að listaverk
lækki í verði. Listaverk
eru talin meðal örugg-
ustu fjárfestinga nútím-
ans, jafnörugg og gull og
silfur eða plútóníum.
Áhuginn á því að festa fé í list er sífellt
að aukast og fjárfestingarnar miðast ekki
eingöngu við heimslist. Heimalist er í
stöðugum uppgangi, til dæmis eru þjóð-
listamenn Skandinava sífellt að hækka í
verði og útlendingar farnir að teygja klær
sínar til Norðurlanda og teknir að næla í
stór verk sem telja má þjóðardýrgripi. Er
skemmst að minnast er Svíar misstu
frægt málverk Carl Larssons úr landi til
Japans. Þaö var málverkið Miðsvetrar-
blót sem var umdeilt á sinni tíð en þykir
nú vera margra milljóna virði, enda
hangir það ekki lengur á sænskum vegg,
heldur skreytir pappírsvegg í Tókýó.
Það eru gömul sannindi að verk mál-
ara hækka í verði að þeim látnum en það
kemur samt ekki í veg fyrir að fjárfest sé
í starfandi listamönnum. Skilyrðið er
samt að þeir séu þegar rígnegldir í
heimsfrægðinni og lítil hætta á að þeim
verði gleymt. Eru það mest framúr-
stefnumálarar amerískir frá sjötta og sjö-
unda áratugnum sem njóta þess heiðurs
að vera fjárfestingarviðfang þegar í lif-
anda lífi.
En tilgangur þessarar greinar var ekki
sá að tíunda verðhækkanir útlendra
meistara, heldur sá að reyna að gera sér
örlitla grein fyrir því undarlega fyrirbæri
sem nefna mætti íslenskan myndlistar-
markað og komast að því hvort þar ráði
einhver lögmál í líkingu við heimsmark-
að.
HVAR ER ÍSLENSKI
MYNDLISTARMARKAÐURINN?
Markaður er staður þar sem fólk safn-
ast saman til að kaupa og selja vörur.
Verðið sem fæst ræðst af framboði og
eftirspurn. Þetta eru gömul og einföld
sannindi. En hvar er þennan markað að
finna? Ekki niðri á Lækjartorgi, svo mik-
ið er víst, heldur er markaðurinn á víð
og dreif um borgina. Hann er að finna á
vinnustofum málaranna, á sölusýningum
sömu manna, í galleríum, á uppboðum
og svo á Listasafni íslands, sem hér er
talið með jafnvel þótt starfsemi þess falli
utan við markaðinn en er samt hluti hans
og sterkur áhrifavaldur.
VINNUSTOFA MÁLARANS
Enginn íslendingur kaupir málverk í
því augnamiði að setja peninga á rentu.
Undantekningar frá þeirri reglu eru ein-
staka framkvæmdamenn sem mæta á
uppboð á Hótel Sögu þegar á boðstólum
er öruggt verk eftir einhvern af gömlu
meisturunum í íslenskri myndlist; Jón
Stefánsson, Kjarval, Ásgrím eða Gunn-
laug Blöndal. Nei, íslendingar kaupa
flestir myndverk eftir hjartanu, ekki
höfðinu, og fólk kaupir það sem því
finnst fallegt og það sem þykir fallegt er
oftast fjallið sem fólkið hefur útsýn til út
um stofugluggann heima.
Ef á annað borð vantar mynd yfir sóf-
ann er ekki fráleitt að velja sér mynd eft-
ir viðurkenndan listamann sem kynni að
hækka í verði eftir því sem árin líða.
Viðurkenndur er sá listamaður sem á að
baki langt nám í myndlistarskólum,
heima og erlendis, og best er ef hann
hefur stillt upp í bærilega viðurkenndum
galleríum og sýningarsölum erlendis. Og
ef listamaðurinn á verk á Listasafni Is-
lands er gæðastimpillinn nokkuð trygg-
ur. En það borgar sig að gæta að því
hvort verkið er gefið eða keypt af Lista-
safni íslands, þessari háborg snobbsins
og klassans í íslenskri myndlist, hvort
sem mönnum líkar betur eða verr.
Það er hægt að gera góð kaup í vinnu-
stofu viðurkennds listamanns. Það marg-
borgar sig að heimsækja langsveltan mál-
ara þegar nógu langt er um liðið frá sein-
ustu sölusýningu og sú næsta í fjarlægum
hillingum. Þá kemur spekúlantinn eins
og frelsandi engill inn í skuldumþyngt
svartnætti listamannsins og gerir honum
greiða með því að velja sér eitt verk úr
staflanum. Afborgunarskilmálarnir eru
kaupandanum hagstæðir því listamaður-
inn grípur fegins hendi tækifærið sem
hann fær til að skvetta vatni á rukkarana
sem liggja ýlfrandi fyrir utan dyrnar.
SÖLUSÝNINGAR
í raun geta íslenskir myndlistarmenn
ekki stundað listiðn sína án þess að
62 HEIMSMYND