Heimsmynd - 01.12.1990, Blaðsíða 23

NU ARIÐ ER LIÐIÐ
Sterk öfl toguðust á um yfirráð yfir Stöð 2.
Arsins 1990 á íslandi verður eflaust
minnst sem árs gjaldþrotanna; árs
þjóðarsáttarinnar, þegar verð-
bólga var hamin innan eins stafs tölu, að
minnsta kosti um nokkurra mánaða
skeið; árs atvinnuleysis, kreppu og sam-
dráttar; ef til vill sem lokaárs áratugar
græðginnar; ef til vill sem upphafsárs nýs
hagvaxtarskeiðs með hagkerfi í jafnvægi;
ef til vill sem ársins þegar allt fór úr
böndunum á nýjaleik.
Þetta var ár mikilla átaka í heimi
kaupsýslunnar. Sterk öfl toguðust á um
yfirráð yfir Stöð 2 og í framhaldi af því
um sjónvarpsrás SYNar og sér engan
veginn fyrir enda þeirra deilna enn og
raunar engan veginn útséð hvort Stöð 2
fái haldið velli í samkeppninni við ríkis-
sjónvarpið. Skuldirnar eru enn risavaxn-
ar, þótt eigendurnir þykist nú sjá fram á
hallalausan rekstur og síðan vaxandi
ágóða á næstu árum.
I upphafi ársins beittu stærstu laun-
þegasamtökin, ASÍ og BSRB, ásamt
Vinnuveitendasambandinu og Stéttar-
sambandi bænda sér fyrir nýrri efnahags-
stefnu og fengu ríkisstjórnina í lið með
sér. Þetta var hin margumtalaða þjóðar-
sátt. Aðaláhersla var lögð á að ná niður
verðbólgu. Kjarasamningar voru bundn-
ir til haustsins 1991, launþegar létu
áorðna kaupmáttarrýrnun frá árinu 1988
yfir sig ganga, að mestu bótalaust. Þetta
var kjarabót fyrir þá sem skulda; hinir
báru lítið úr býtum. Utan við þetta sam-
komulag stóð BHMR, samtök háskóla-
menntaðra ríkisstarfsmanna, sem árið
áður höfðu að loknum miklum verk-
fallsátökum, náð samkomulagi við fjár-
málaráðuneytið, sem fjármálaráðherra
kallaði þá tímamótasamning, um ákveð-
inn framgang í launamálum á næstu
fimm árum. Ríkisstjórnin sagði þeim
samningi upp einhliða en beið lægri hlut
fyrir Félagsdómi. Þá voru sett bráða-
BHMR ákvað að stefna fjármálaráðherra og
ríkisstjórninni fyrir stjórnarskrárbrot. Níðstöng reist við
stjórnarráðið.
birgðalög, sem afnámu samninginn og
samningsrétt BHMR. Mikil málaferli
eru í uppsiglingu, þar sem BHMR mun
meðal annars stefna fjármálaráðherra og
ríkisstjórninni fyrir stjórnarskrárbrot,
þótt væntanlega muni ný ríkisstjórn sest
að völdum, áður en þau mál verða út-
kljáð fyrir dómstólum hér heima - og
mjög líklega erlendis líka.
Annað mál sem talsverðan slóða mun
draga á eftir sér um réttarfarskerfið er
sigur Þorgeirs Þorgeirssonar í máli sínu
fyrir mannréttindanefnd Evrópu. Það
mun leiða af sér að skarpari skil verður
að gera milli ákæruvalds, rannsóknarað-
ila og dómsvalds, auk þess sem dagar
110. greinar hegningarlaga um vernd op-
inberra starfsmanna gegn gagnrýni á
embættisfærslu þeirra, eru örugglega
taldir.
Loks var dæmt í Hafskipsmálinu fyrir
Sakadómi og sakborningar að mestu
sýknaðir. Þetta mál var búið að hafa af-
drifaríkar afleiðingar: orsaka hrun eins
banka (Utvegsbankans), kljúfa einn
stj órnmálaflokk (Sj álfstæðisflokkinn),
vekja upp tvo aðra flokka (Borgara-
flokkinn, Samtök frjálslyndra hægri
manna), hrekja einn umdeildasta stjórn-
málamann þjóðarinnar úr landi (Albert
Guðmundsson) - að vísu í heiðursem-
bætti á vegum þjóðar sinnar, og hafa
ómæld önnur áhrif á stjórnmálaþróun í
landinu. Dómur Sakadóms var áfall fyrir
einn helsta sérfræðing landsins í refsi-
rétti, Jónatan Þórmundsson prófessor,
sem skipaður hafði verið sérstakur sak-
sóknari í þessu máli og talið ástæðu til að
ákæra í 215 atriðum en Sakadómur sak-
felldi í aðeins fimm. Hann sagði þegar af
sér sem sérstakur saksóknari og varð að
skipa nýjan, sem taka mun ákvörðun um
áfrýjun málsins til Hæstaréttar. Sú
ákvörðun liggur ekki fyrir enn.
HEIMSMYND 23