Heimsmynd - 01.12.1990, Blaðsíða 30

Kohl kanslari átti fullt í fangi með að fylgjast með
hraða atburðanna fyrir sameiningu þýsku ríkjanna.
Hér er hann með Lothar de Maziere,
forsætisráðherra Austur-Þýskalands.
George Bush
Bandaríkjaforseti. Þetta var ár
átaka fyrir hann. Hann sveik
kosningaloforð silt um engar
skattahækkanir en tók forystu
á alþjóðavettvangi.

ið, samtímis því sem þau hafa staðið í
ströngum samningaviðræðum við mið-
stjórnarvaldið í Kreml.
Þótt viðskilnaðurinn í fyrri leppríkjum
Sovétmanna í Austur-Evrópu væri dap-
urlegur komst þó ekkert í hálfkvisti við
viðskilnað Ceausescu hjónanna í Rúmen-
íu. Myndirnar frá munaðarleysingjahæl-
um landsins munu seint líða vestrænum
sjónvarpsáhorfendum úr minni. Og þar
eru engin þau öfl í sjónmáli, sem geti
leyst gömlu kommúnistajaxlana af hólmi
Solsjenitsín skrifaði heim úr útlegðinni
í Bandaríkjunum og ráðlagði löndum
Saddam Hussein tókst að sameina
alla heimsbyggðina gegn sér með
innrásinni í Kúvæt í ágúst.
framkvæmd þeirra undir forystu Orygg-
isráðs Sameinuðu þjóðanna en hernaðar-
legu forræði Bandaríkjanna. Bush
Bandaríkjaforseti lýsti yfir tilurð nýrrar
heimsskipanar, þar sem Bandaríkin og
Sovétríkin stæðu saman á verði um lög
og reglu í samskiptum þjóða. Enn er
spurning um hvort þessi nýskipan kemst
á með friðsamlegum hætti eða hvort hún
verður að hljóta eldskírn sína í styrjöld
gegn Irak, sem mundi skilja Arabaheim-
inn eftir í því ástandi, „að enginn van-
trúaður gæti stigið fæti öruggur í ara-
bíska byggð næstu 100 árin“, eins og einn
arabískur blaðamaður
orðaði það. Tækifærið
er nú fyrir hendi til að
kippa kveikiþræðinum
úr þeirri púðurtunnu,
sem Austurlönd nær
hafa verið um áratugi.
En þá verður að taka
Palestínuvandamálið á
dagskrá um leið. Verð-
ur því tækifæri klúðrað?
Heimafyrir hlaut
Bush byr í ágúst fyrir
skynsamlega meðferð
alþjóðastjórnmála. En
skyndilega snerust vin-
sældir hans við þegar
hann klúðraði sam-
komulagi við þjóðþing-
ið um ráðstafanir til að
rétta af fjárlagahalla
Bandaríkjanna og sveik
sitt eina kosningalof-
orð: Engar skattahækk-
anir. Vandamálin hafa
verið að hrannast upp
öll stjórnarár Reagans
með sívaxandi halla rík-
issjóðs Bandaríkjanna
og uppsöfnun erlendra
skulda. Formúla hag-
spekinga Reagans, að
lægri skattar, sérstak-
lega á þá ríku, leiddu til
aukinna fjárfestinga og
umsvifa í þjóðfélaginu,
sem aftur gæfi auknar
skatttekjur, hefur ekki
gengið upp. Bandaríkin
eru nú orðin skuldug-
asta þjóð veraldar,
skulda erlendis sem svarar sjö mánaða
launum á hvern vinnandi þegn. Allt
bendir til að lengsta samfellda þenslu-
tímabili í sögu Bandaríkjanna sé nú að
ljúka. Saddam Hussein er ekki orsökin,
en verkar sem hvati á tilhneigingar sem
hingað til hefur verið unnt að halda í
skefjum. Fjármálaráðherra Bandaríkj-
anna hefur spáð því að hagvöxtur muni
innan skamms nálgast núllið. Fjármála-
kerfið stendur höllum fæti eftir hrun
sparisjóðakerfisins, sem gerir ríkissjóð
ábyrgan fyrir skuldum, sem slaga hátt
upp í allar skuldir Þriðja heimsins. Bank-
ar og verðbréfamarkaðir standa veikt
eftir braskið með ruslbréfin (junk-
bonds), sem notuð voru til uppkaupa á
Ferskir vindar blésu ekki síður um Afríku en
annars staðar í veröldinni. Neison Mandela var
látinn laus eftir meira en þriggja áratuga
prísund í Suður-Afríku.
sínum að losa sig við allt heimsveldi keis-
arans, nema hinn slavneska kjarna:
Rússland, Úkraínu og Hvíta-Rússland.
En meira að segja í Úkraínu óx þjóðern-
is- og sjálfstæðisöflum fiskur um hrygg
og kröfðust forræðis í eigin málum. Sam-
tímis því sem Gorbatsjov náði hápunkti
vinsælda í vestri hrakaði áliti hans heima
fyrir með vaxandi vöruþurrð í verslun-
um, glæpaöldu og allsherjarupplausn
fyrra stjórnarfars. Eftir því sem leið á ár-
ið bar á vaxandi bollaleggingum um yfir-
vofandi valdarán Rauða hersins.
Þetta var árið þegar Kalda stríðinu
linnti. Varsjárbandalagið var í raun leyst
upp. Þeir herir, sem áfram tilheyrðu því
að nafninu til, voru óhæfir til bardaga og
baráttuvilji hermannanna enginn. Af-
vopnunarviðræður drógust langt aftur úr
raunveruleika atburðanna. Vandamálið
var að koma hermönnum til síns heima
ásamt öllu því járnadrasli sem nútíma-
hernaði fylgir. Sovétmenn hafa í raun
hvorki efni á því að halda hernum úti né
flytja hann heim.
Þá kom Saddam Hussein til sögunnar
og sameinaði gjörvalla heimsbyggðina til
andstöðu við sjálfan sig með innrásinni í
Kúvæt í byrjun ágúst. í fyrsta sinn í
fjörutíu ár náðu nálega öll ríki Samein-
uðu þjóðanna saman um ályktanir og
30 HEIMSMYND